کیفرخواست
کیفرخواست چیست؟
تعاریف متفاوتی در رابطه با کیفرخواست ارائه شده است که می توان به عنوان یک تعریف خلاصه آن را ادعایی دانست که دادستان یا جانشین او درباره مجرم بودن متهم ارائه می دهد. به طور کلی می توان گفت هنگامی که جزئیات وقوع یک جرم به دقت بررسی شد و تحقیقات در این زمینه به پایان رسید، بازپرس آخرین دفاعیات متهم را نیز می شنود. سپس بازپرس در این مرحله ختم تحقیقات را اعلام کرده و اظهار نظر نهایی درباره پرونده مورد نظر را به دادستان ارسال خواهد کرد. نظر بازپرس با توجه به نتیجه تحقیقات و نوع پرونده می تواند یکی از موارد از بین موردهای زیر باشد:
جرمی رخ نداده و یا عمل متهم جرم شناخته نمی شود. در این حالت به وسیله صدور قرار موقوفی خاتمه تعقیب رسیدگی اعلام می گردد.
قرار مجرمیت صادر شده و عمل فرد متهم به عنوان جرم شناخته می شود. در این وضعیت در طی مدت 5 روز دادستان پرونده را بررسی کرده و سپس نظر نهایی خود را اعلام خواهد کرد. به این صورت صدور کیفرخواست انجام شده و در مرحله بعد ارسال پرونده مذکور به دادگاه صالحه صورت می گیرد.
نهایتا می توان گفت کیفرخواست ادعای دادستان می باشد که درباره مجرم بودن فرد متهم ارائه می دهد و از دادگاه درخواست رسیدگی به آن و صدور حکم لازم را دارد. در اصل دادستان با صادر کردن کیفرخواست، بیان می کند که با توجه به تحقیقات صورت گرفته در دادسرا فرد متهم، فرد مجرم پرونده شناخته شده است و درخواست کیفر و مجازات وی را از دادگاه دارد.
کیفرخواست (3)
مشخصات و موارد ذکر شده در کیفرخواست
موارد مورد ذکر شده در کیفرخواست بر طبق بند م ماده 2 قانون اصلاح قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب درج شده است که در ادامه این موارد را ذکر خواهیم کرد. مشخصات فردی متهم از جمله نام و نام خانوادگی، سن، نام پدر، محل اقامت، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل اولین موردی است که باید ذکر شود. در ادامه نیز نوع اتهام وی، دلایل اتهام، نوع قرار تامین با قید این که متهم آزاد یا بازداشت می باشد، موارد قانونی مورد استناد، محل و تاریخ وقوع جرم و همچنین سابقه محکومیت کیفری البته تنها در مواردی که متهم دارای سابقه باشد، در متن کیفرخواست قید خواهند شد.
مراجع رسیدگی
بر اساس بند ج ماده ۱۴ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب، دادگاه هایی که به جرایم مندرج در کیفرخواست رسیدگی می کنند، فقط دادگاه های انقلاب و جزایی می باشند. تنها در صورتی که جرایم بدون کیفرخواست باشند مستقیما در دادگاه مطرح می گردند. به عنوان مثال از این نوع جرایم می توان به جرایمی که در تبصره ۳ ماده ۳ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب، مطرح شده اند اشاره کرد. به عنوان نمونه می توان جرایمی را که مشمول حد زنا یا لواط می باشد، جرایمی که تنها سه ماه حبس و یا جریمه نقدی تا مبلغ یک میلیون ریال دارند و نهایتا جرایم اطفال که به طور مستقیم در دادگاه های مربوط به اطفال بررسی و مطرح می گردد، را نام برد.
اعتراض
اغلب مواقع در مواردی که قرار منع تعقیب یا قرار موقوفی بنا بر تصمیم دادسرا صادر شود، اعتراض بر این قرار وارد است و اعتراض نیز به همراه کل پرونده به دادگاه مربوطه ارسال خواهد شد. اما در مواردی که قرار جلب و نهایتا کیفرخواست صادر گردد، اعتراض وارد نمی باشد. به عبارت دیگر می توان گفت، اعتراض بر قرار مجرمیت دادسرا قابل قبول نمی باشد، به این دلیل که متهم می تواند در دادگاه مربوطه اعتراض خود نسبت به کیفرخواست را مطرح نماید. در صورتی که اعتراض فرد متهم در دادگاه پذیرفته شود، قرار دادسرا فسخ خواهد شد و پرونده مورد نظر برای روند ادامه تحقیقات و صادر کردن کیفرخواست به دادسرا اعاده خواهد شد. اما چنانچه اعتراض وارد نباشد به وسیله رد آن، قرار تایید خواهد شد.
کیفرخواست (2)
استرداد و اصلاح
سوالی که در این بخش مطرح است این است که آیا دادستان بعد از صادر کردن کیفرخواست می تواند در مواردی از تصمیم قبلی خود عدول کرده و به عبارتی دیگر آن را مسترد کند؟
دادستان بر اساس ماده 282 قانون آیین دادرسی کیفری، پس از ارسال پرونده به دادگاه نمی تواند از اصل اتهام و یا ادله آن عدول کند و همچنین بر اساس آن کیفرخواست را اصلاح یا مسترد گرداند. در این حالت تنها قادر است دلایل جدیدی که کشف و یا حادث شده است و ممکن است له یا علیه متهم باشد، به دادگاه اعلام کند.
البته لازم به ذکر است که در ماده بعدی قانون آیین دادرسی کیفری یعنی ماده 283 نشان داده شده است که هرگاه شاکی در مواردی که جرایم قابل بازگشت هستند، بعد از صدور کیفرخواست و پیش از ارسال آن به دادگاه، رضایت قطعی خود را به دادستان مربوطه اعلام کند و در صورتی که پرونده در دادسرا موجود باشد، دادستان قادر است که عدول کند. در این حالت، توسط بازپرس قرار موقوفی تعقیب صادر می گردد. در جرایمی که غیر قابل بازگشت باشند، اگر شاکی رضایت قطعی خود را به دادستان اعلام کند، دادستان در شرایطی که شروط صدور قرار تعلیق تعقیب وجود داشته باشد، قادر است که از کیفرخواست مربوطه عدول کرده و تعقیب را معلق گرداند. در حالتی که با رضایت شاکی نوع مجازات را نیز تغییر دهد، دادستان کیفرخواست جدیدی صادر کرده و قبلی را عدول می کند.
کیفرخواست (1)
نکاتی درباره کیفرخواست
کیفرخواست به صورت یک تقاضانامه ی کتبی می باشد و مواردی که باید در آن ذکر شود، در ماده 297 قانون آیین دادرسی کیفری ذکر شده است.
برخی از کیفرخواست ها به صورت شفاهی می باشند. در مواردی که تسریع در رسیدگی دادگاه وجود داشته باشد، دادستان طرح دعوا را به صورت شفاهی اعلام خواهد کرد.
در برخی موارد اتهامات وارد شده به فرد متهم متعدد می باشد و بررسی هر یک از این اتهامات در صلاحیت دادگاه متفاوتی قرار دارد. کیفرخواست صادر شده در خطاب به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به آن را دارد، صادر می گردد. به عنوان مثال فردی با اتهامات جعل و جاسوسی، دارای دو کیفرخواست می باشد که یکی از آن ها به دادگاه کیفری و دیگری به دادگاه انقلاب ارسال خواهد شد.
