وظایف شهرداری ها
وظایف شهرداری ها در ایران طبق ماده ۵۵ و مصوب سال ۱۳۴۴ در قوانین شهرداری کاملا مشخص شده است. در مجموع وظایف شهرداری ها در ایران و جهان به پنج گروه؛ وظایف عمرانی، وظایف خدماتی، وظایف نظارتی و حفاظتی، وظایف رفاهی و مدیریت منابع تقسیم شده است. اما قبل از تشریح کامل وظایف شهرداری ها در ایران لازم است تا تعریفی کلی از شهرداری و تاریخچه پیدایش آن در ایران را بدانیم.
تعریف شهرداری ها در ایران
شهرداری در ایران یک نهاد غیر دولتی است که زیر نظر دولت مشغول به کار است و تحت نظر شخصی به نام شهردار اداره خواهد شد. نهاد شهرداری یک نهاد اجرایی عمومی است که وظیفه آن در ماده قانونی مصوب سال ۱۳۴۴ کاملا تشریح و تعریف شده است. اما در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی در ایران و با آغاز دوران مشروطه و در اواخر سلسله قاجار سازمانی به نام بلدیه در ایران تاسیس شد. بلد در زبان عربی به معنی شهر است و بلدیه به معنی شهرداری امروزی می باشد. این نهاد با تاثیر از فرهنگ و قوانین اروپایی بنیان شد و کار خود را از این سال در ایران شروع کرد. اولین شهرداری ایران در تهران تاسیس شد سپس در سال ۱۳۰۴ با آغاز دوران پهلوی در ۱۶ شهر ایران نیز این سازمان یا نهاد تاسیس شدند. رئیس بلدیه یا شهردار در آن دوران عنوان کلانتر را داشت. در نهایت سال ۱۳۴۴ وظایف شهرداری ها به شکل امروزی به تصویب قانون گذار رسید. در متن زیر وظایف شهرداری ها در ایران را با هم مرور می کنیم.
وظایف شهرداری ها در ایران چیست؟
همانطور که گفته شد وظایف شهرداری ها در ایران و تمام دنیا به پنج گروه تقسیم شده است اما در ایران برخی از وظایف تعریف شده با کشور های دیگر دنیا فرق دارد و این وظایف در بین سازمان ها و نهاد های دیگر تقسیم شده است که به شرح زیر می باشد.
حداث و طراحی باغ های عمومی، کوچه ها، خیابان ها، میدان ها و توسعه معابر و مجاری آب
نگهداری، تسطیح و نظافت معابر، فاضلاب و مجاری آب و تامین روشنایی و آب
همکاری کردن با بهداری برای اجرای واکسیناسیون عمومی و نظارت بر بهداشت عموم
توسعه آموزش عمومی و جلوگیری از تکدی گری
تاسیس موسسات درمانی بهداشتی، فرهنگی و تعاونی مانند تاسیس نوانخانه، بنگاه حمایت از مادران، درمانگاه،بیمارستان، پرورشگاه، کتابخانه، موزه و شیرخوارگاه و غیره
نظارت و نگهداری از دارایی های منقول و غیر منقول اداره شهرداری و دفاع از منافع اشخاص در دعاوی علیه نهاد شهرداری
تنظیم و تامین بودجه شهرداری و تنظیم پیشنهاد برنامه ساختمانی
اجرای معاملاتی مانند خرید و فروش اموال منقول و غیر منقول با رعایت آیین نامه شهرداری
با تصویب انجمن اهدا و قبول هدایا و اعانات به نام شهر
آمار گیری های شهری زاد و ولد و متوفی
انجام اقداماتی برای حفاظت از شهر در برابر سوانح طبیعی چون زلزله سیل حریق، ترمیم دیوار های شکسته تعمیر چاله ها و چاه ها واقع در معابر
اصلاح نقشه شهری و تعیین قیمت های درست و عادلانه اراضی
احداث اماکن عمومی برای رفاه حال مردم مانند پارکینگ و مکانی برای خرید و فروش ارزاق
جلوگیری از تاسیس و ایجاد کارخانه ها، گاراژ های عمومی، کارگاه ها، دکان ها، تعمیرگاه ها و کارگاه تولید مواد محترقه، جلوگیری از ایجاد اصطبل چارپایان، دامداری ها و به طور کلی از ایجاد مراکزی که باعث پخش بیماری و عفونت شود و یا ایجاد سرو صدای زیاد و مزاحمت شود.
ایجاد و تاسیس ساختمان ها و مکان هایی مورد نیاز مناطق شهر مانند سرویس بهداشتی، رختشویخانه، حمام عمومی و ساخت خانه های ارزان برای اقشار ضعیف و کم درآمد شهر
مشارکت و همکاری در حفاظت از مراکز تاریخی و ابنیه ها و مساجد و …
نگهداری از کودکان یتیم و بی بضاعت و نظارت بر رعایت بهداشت از سوی کارخانه ها و نظارت و مراقبت از پاکیزه بودن گرمابه ها و توجه ویژه به نظافت شهر
برای همه ساختمان های ساخته شده و در حال احداث شهر پروانه ساخت صادر نماید.
احداث کوچه های عمومی و خیابان ها ، آسفالت معابر و ساخت پیاده رو ها
عوارض های شهری و گمرکی برای کالای های صادراتی و وارداتی را تعیین نماید.
نامگذاری و شماره گذاری معابر و اماکن
تمامی این وظایف بر ذمه شهرداری است که گاها در اعمال وظایف خود کوتاهی می کنند و چون این نهاد یک نهاد عمومی و مردم نهاد است پس مستقیم با حقوق مردم جامعه و آن شعر در ارتباط است.
ویژگی های یک شهردار خوب چیست؟
وظایف شهرداری ها در ایران را بیان کردیم با توجه به این وظایف کسی که عهده دار اداره این امور است باید شخصی دانا، هوشمند و توانمند باشد و تخصص و قابلیت حل مشکلات شهر را داشته باشد. شمای کلی شهر نماد شهردار آن شهر است شهری تمیز و منظم نشان از وجود شهرداری باشعور و منظم و درست است. پس قبل از هر چیز یک شهردار خوب باید ویژگی مسئولیت پذیری را داشته باشد تا بتواند به امور شهر رسیدگی کند. همچنین گفته شد که شهرداری یک نهاد عمومی و غیر دولتی است که از دولت جداست. این بدین معنی است که سهمی در تخصیص بودجه دولتی ندارد و خود نهاد شهرداری باید بودجه خود را تامین نماید. پس بک شهردار خوب باید مدیریت قوی داشته باشد و مدیریت یک ویژگی برجسته و لازم شهردار می باشد زیرا از اعتبارات دولتی بی بهره است و بخش زیادی از بودجه شهرداری از عوارض و کمک های مردمی است. فلذا شهردار باید فکر اقتصادی عالی داشته باشد و باید قدرت مدیریت در ارتباط با دستگاه های اجرایی را داشته باشد. وظایف شهرداری ها در ایران فقط وظایف خدماتی و عمرانی نیست بلکه تمام تعاملات و ارتباطات اجتماعی شهر را در بر می گیرد. فرهنگی بودن، متخصص بودن، مدیر و مدبر بودن و مسئول بودن ویژگی های یک شهردار عالی است. لازم به ذکر است که مرجع دیوان عدالت اداری ناظر بر رفتار شهرداری ها است و و مدافع حقوق مردم در مقابل این نهاد است. همچنین مرجعی برای رسیدگی به شکایات و اعتراضات مردمی علیه شهرداری ها می باشد.
