نحوه تنظیم شکواییه
نحوه تنظیم شکواییه توسط شاکی
زمانی که یک جرم رخ دهد، شخص زیان دیده برای اعاده حق خود، شکوائیه علیه مجرم تنظیم می کند. در حقیقت طرح شکوائیه اولین مرحله از تشکیل پرونده کیفری است. نحوه تنظیم شکواییه در دعاوی کیفری نسبت به حقوقی آسان تر است. زیرا زمانی که شخص شاکی در مقام دادخواهی و اثبات کردن جرم متهم اقدام به طرح شکایت می کند، با تنظیم شکایت نامه، می تواند شرح ماوقع کند. در این فرم، شاکی علل شکایت خود را از مرتکب کننده جرم، مطرح می نماید.
در خصوص نحوه تنظیم شکواییه، طبق ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی یا مدعی می تواند خود یا وکیل ایشان، شکایت را تنظیم کند. در خصوص تعریف شاکی، بر اساس ماده 10 قانون آیین دادرسی کیفری چنین آمده است: افرادی که در نتیجه وقوع یک جرم، متحمل زیانی شده باشند، بزه دیده یا قربانی جرم قلمداد می شوند. اگر این افراد از مراجع قانونی درخواست تعقیب مجرم را بخواهند، شاکی نامیده می شوند. همچنین اگر درخواست مطالبه ضرر و زیان وارده از طرف متهم را داشته باشند، مدعی خصوصی نامیده می شوند.
برای به جریان افتادن پرونده شکایت در مراجع کیفری و دادسراها درج کامل برخی موارد ضروری است. نحوه تنظیم شکواییه به این شکل است که در فرم شکایت مواردی درج شده است که پر کردن آنها از طرف شاکی لازم است. این موارد عبارت است از:
نام شاکی ، نام پدر و آدرس و نشانی او.
نام مشتکی عنه ( فردی که از او شکایت دارید ) و نشانی او.
تاریخ وقوع جرم
محل وقوع جرم
موضوع شکایت
دلایل و مستندات
شرح شکایت
در هنگام نگارش و تنظیم شکایت نامه در نظر گرفتن یک نکته مهم حائز اهمیت است. شکوائیه ای که شما تنظیم می کنید، باید به نحوی بوده که درخواستتان را به طور کامل بیان کند. با نگارش صحیح و اشاره به نکات قانونی و حقوقی، سیر رسیدگی به پرونده کیفری به نحو احسن انجام خواهد شد.
مراحل نحوه تنظیم شکواییه و چگونگی رسیدگی به شکایات کیفری
بعد از تنظیم شکوائیه، نحوه به جریان انداختن آن در مراجع قانونی، یکی از دغدغه های شاکیان پرونده های کیفری است. اگر شاکی وکیل اختیار کرده باشد، طی مراحل تنظیم شکایت و ارائه آن به مراجع ذیربط به عهده ایشان خواهد بود. در غیر این صورت، اگر مدعی خودش به تنظیم و نگارش شکایت نامه اقدام کرده باشد، باید به مراحل رسیدگی در شکایت کیفری اشراف داشته باشد. زمانی که شاکی یا مدعی درخواست شکایت خود را تنظیم کرد، رسیدگی به شکایت ایشان به ترتیب به عهده دادسرا، دادگاه بدوی و در نهایت دادگاه تجدید نظر خواهد بود. البته در برخی موارد، بررسی شکایت شاکی علیه متهم در دیوان عالی کشور نیز صورت می گیرد.
بهترین کار این است که مانند پرونده های حقوقی، یک وکیل حضور داشته باشد. چون ایشان با تخصص و اشراف کامل به قوانین آیین دادرسی کیفری، شما را در مراحل رسیدگی، همراهی می کند. بعد از تنظیم شکایت نامه، شکایت برای رسیدگی به دادسرا ارجاع داده می شود و بعد از ابطال تمبر، دادسرا پرونده را در اختیار کلانتری گذاشته تا با توجه به طرح شکواییه مدعی، تحقیقات لازم انجام گردد.
با اتمام بررسی های لازم توسط کلانتری، پرونده به شعب رسیدگی ارجاع داده می شود. دادیار یا بازپرس با ابلاغی به طرفین (شاکی ، مشتکی عنه) دستور رسیدگی را صادر می کند. اگر جرم مجرم اثبات نشود یا شاکی رضایت خود را اعلام نماید، ظرف مدت 10 روز قرار منع تعقیب برای مرتکب جرم صادر می شود.
از مواردی که در طی مراحل نحوه تنظیم شکواییه مورد توجه مقامات قضایی قرار می گیرد، ارائه اسناد و مدارکی دال بر ارتکاب جرم متهم است. اگر قاضی دادگاه کیفری، مدارک و قرائن موجود برای اثبات جرم متهم کافی بداند، جرمش محرز، حکم جلب را صادر می کند. ولی در صورت کافی نبودن مدارک و دلایل، حکم برائت متهم اعلام خواهد شد. اگر شاکی نسبت به رای دادگاه اعتراض داشته، می تواند ظرف مدت بیست روز اعتراض خود را به دادگاه تجدید نظر اعلام نماید.
تفاوت بین نحوه تنظیم شکواییه با دادخواست چیست؟
یکی از سوالات مراجعه کنندگان به وکلا، درباره تفاوت بین نحوه تنظیم شکواییه با دادخواست است. اولین تفاوت آنها به موضوع درخواست مرتبط می باشد. تنظیم شکایت برای پرونده های کیفری و تنظیم دادخواست برای به جریان انداختن پرونده های حقوقی است. دومین تفاوت به مراجع رسیدگی کننده مربوط است. رسیدگی به پرونده های کیفری، مراجع رسیدگی کننده شامل محاکم کیفری مانند دادسراهای انقلاب و دادگاه کیفری یک و دو می باشد.
در حالی که مرجع صالح رسیدگی به پرونده های حقوقی، محاکم حقوقی در دادگستری ها هستند. اما مهم ترین تفاوت بین نحوه تنظیم شکایت نامه با دادخواست در ماهیت آن است. معمولا نگارش شکوائیه، زمانی است که فرد بزه دیده از مراجع ذیربط درخواست مجازات ارتکاب کننده مجرم را می نماید. به این معنی که شاکی به خاطر ضرر و زیان رسیده به او، خواستار تعقیب و رسیدگی به جرم متهم را دارد.
این در حالی است که در تنظیم دادخواست، خواهان خواستار مجازات مرتکب کننده جرم نیست؛ بلکه مدعی اثبات حق به نفع خود و به زیان خوانده می باشد. برای مثال اگر بین طرفین، قراردادی امضا شده و طبق آن باید سند در وقت مقرر تنظیم شود و خوانده از انجام آن امتناع کند، خواهان با تنظیم دادخواست می تواند خوانده را ملزم به تنظیم سند کند. در شکایات کیفری، برای شخص متهم، احضاریه صادر، ولی در شکایت های حقوقی، اخطاریه ارسال می شود.
سخن پایانی:
نحوه تنظیم شکواییه یکی از مسائلی است که شاکیان پرونده های کیفری با آن مواجه هستند. برای تنظیم شکایت، اولین مرحله، پر کردن فرم شکایت نامه است که توسط خود مدعی یا وکیل ایشان انجام می شود. شاکی، شخص بزه دیده ای است که قربانی جرمی شده و به او ضرر و زیان مادی و معنوی وارد شده است. فرایند تنظیم شکایت نامه به این صورت است که شخص مدعی طبق ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری، درخواست مبنی بر شکایت از مرتکب را تنظیم و در دادسرا مطرح می کند. بعد از تحقیقات انجام شده توسط کلانتری، پرونده برای رسیدگی به دادگاه بدوی ارجاع داده می شود. در صورتی که در دادگاه بدوی، جرم مرتکب اثبات نشود، حکم برائت صادر خواهد شد. ممکن است شاکی نسبت به رای دادگاه اعتراض کند. در این صورت شاکی تا بیست روز فرصت اعتراض به دادگاه تجدید نظر را دارد.
