ممانعت از حق کیفری
ممانعت از حق کیفری
ممانعت از حق چیست؟ ممانعت از حق به چه معنی است؟ آیا ممانعت از حق جرم است؟ مهمترین نکات مربوط به ممانعت از حق چیست؟ چرا از ممانعت از حق استفاده می شود؟ ممانعت از حق چگونه تعریف می شود؟ شرایط اثبات ممانعت از حق چیست؟ چرا در قانون از ممانعت از حق استفاده می شود؟ ماهیت ممانعت از حق چیست؟ آیا امکان پیگیری حقوقی ممانعت از حق وجود دارد؟ آیا امکان پیگیری کیفری ممانعت از حق وجود دارد؟ مجازات ممانعت از حق چیست؟ نوع مجازات ممانعت از حق چیست؟ مهم ترین ادله اثبات ممانعت از حق چیست؟ آثار ممانعت از حق چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص ممانعت از حق چیست؟
ممانعت از حق یکی از تعاریف قانونی است که ناظر بر حقوق ارتفاق و انتفاع در ملک می باشد. در ماده 159 قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی که هر فردی مانع استفاده صاحب حق از حق شده باشد، عمل ممانعت از حق اثبات می شود. این عمل دارای دو ماهیت حقوقی و کیفری است. یعنی می توان بر علیه ممانعت از حق دعوی حقوقی یا کیفری اقامه کرد. نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که ممانعت از حق در خصوص اموال مشاع نیز صادق است.
ما در این مقاله می خواهیم بدانیم که ممانعت از حق به چه معنی است و چه کارکردی در قانون ایران دارد؟ آیا این مسئله به عنوان جرم شناخته می شود؟ چگونه می توان در یک دادگاه حقوقی یا کیفری نسبت به ممانعت از حق اقامه دعوی کرد؟ همچنین سوال مهمی که وجود دارد این است که ممانعت از حق چه تفاوت هایی با مسائلی مانند تصرف عدوانی دارد. در ادامه به دنبال این هستیم که بدانیم ارکان اثبات جرم ممانعت از حق چیست و فردی که به این جرم محکوم می شود چه مجازاتی را باید تحمل کند. این ها مهمترین مواردی است که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد. توجه داشته باشید که عمده توجه ما در این مقاله به بخش کیفری ممانعت از حق معطوف است.
ممانعت از حق بر اساس مفاهیم
ممانعت از حق همانطور که تعریف کردیم ناظر بر دو حق مهم ارتفاق و انتفاع می باشد. ارتفاق به معنی حقی است که ملک یا زمین از زمین یا ملک کناری خود به دست می آورد. به طور مثال شما برای رسیدن به زمین خود باید از زمینی که میان شما و جاده قرار دارد عبور کنید. این عبور و مرور به عنوان یک حق ارتفاق برای زمین شما در نظر گرفته می شود.
حال اگر مالک زمین کناری شما به هر دلیل مانع عبور و مرور شما شود عملا این حق را از شما سلب کرده است. در کلام ساده تر در این حالت مسئله ممانعت از حق ایجاد می شود. هر وکیل حقوقی به خوبی می داند با وجود این که وی مالک زمین خود شناخته می شود نمی تواند مانع عبور و مرور شما از زمین خود شود. چرا که این حق زمین شما بوده و شما باید بتوانید از آن استفاده کنید.
حق انتفاع نیز به حقی گفته می شود که شما حق استفاده از منافع مال یا ملک است. در کلام ساده تر بر اساس این حق مالک می تواند حق استفاده از منافع مال را تحت قالب صلح و … به دیگری واگذار نماید. حال اگر فردی مانع این حق شود عملا تحت عنوان ممانعت از حق شناخته می شود.
همانطور که گفتیم ممانعت از حق دارای دو ماهیت حقوقی و کیفری است. در بخش حقوقی اقامه دعوی صرفا جهت بازپس گیری حق صورت می گیرد. اما در مسیر کیفری علاوه بر بازپس گیری حق، امکان تعیین مجازات برای مجرم ایجاد می شود.
نکته ای که باید بدانید این است که ممانعت از حق با تصرف عدوانی دو جرم کاملا متفاوت محسوب می شود. چرا که در تصرف عدوانی مجرم به مالکیت ملک دست درازی می کند. ما در ممانعت از حق عملا کاری با مالکیت ملک شما ندارد، بلکه مانع استفاده شما از حقی است که قانون برای شما تعیین کرده است. از این روست که در قانون کیفری جرمی مجزا برای ممانعت از حق در نظر گرفته شده است.
آثار و مجازات ممانعت از حق
هر وکیل کیفری به خوبی می داند که برای اثبات یک فعل به عنوان جرم باید سه رکن مادی، معنوی و قانونی به صورت همزمان اثبات شود. این مسئله نیز برای جرم ممانعت از حق نیز صدق می کند.
بر اساس قانون زمانی که فعل داری آسیب منفی قابل اثبات باشد، رکن مادی برای فعل اثبات می شود. در رکن معنوی نیز عمدی بودن فعل و نیز نیت فاعل مورد توجه قرار می گیرد. بنابراین اگر فرد بدون این که بداند ممانعت از حق شما ایجاد کرده باشد نمی توان علیه او اقامه جرم کرد. تنها امکان استفاده از مسیر حقوقی ایجاد می شود.
در رکن قانونی نیز به مصادیق قانون در خصوص جرم توجه می شود. به عبارت ساده تر اگر قانون در خصوص فعلی به عنوان جرم سخن نگفته باشد یا مصادیقی از فعل در قانون ذکر نشده باشد عملا نمی توان آن فعل را به عنوان جرم در نظر گرفت. در ماده 690 قانون مجازات اسلامی ممانعت از حق به عنوان یک جرم شناسایی شده و برای مجرم حبس تعزیری یک ماه تا یک سال در نظر گرفته شده است.
حال اگر فرد یک بار دیگر به این جرم مرتکب شود به 6 ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد. در نظر داشته باشید که جرم ممانعت از حق از جمله جرایم قابل گذشت محسوب می شود. یعنی با نبود شاکی خصوص عملا دعوی صورت نمی گیرد و در صورت رضایت شاکی دعوی به اتمام می رسد.
نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کنید این است که از مهمترین آثار ممانعت از حق در مسیر کیفری این است که دادگاه علاوه بر تعیین مجازات، اقدام به صدور حکمی برای رفع ممانعت از حق می کند. بنابراین فرد به واسطه مسیر کیفری می تواند علاوه بر اقامه جرم نسبت به بازپس گیری حق خود اقدام کند. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید. همچنین در نظر داشته باشید که در مسیر حقوقی یا کیفری اثبات مالکیت ملک لازم و ضروری است.
