لایحه در خصوص جرم اختلاس
اختلاس چیست و نحوه نگارش لایحه در خصوص جرم اختلاس چگونه است؟
جرم اختلاس چیست؟ نگارش لایحه در خصوص جرم اختلاس چگونه می باشد؟ جرم اختلاس چه مجازاتی خواهد داشت؟ جرم اختلاس یکی از مصادیق بسیار مهم جرم خیانت در امانت محسوب می‌شود که تاثیر بسیار زیادی را در سلامت نظام اداری خواهد داشت. بر همین اساس جرم اختلاس در کنار جرایمی مانند تحصیل مال از طریق نامشروع، اخذ پورسانت، کلاهبرداری و جرایمی نظیر آنها بررسی می شود. اختلاس در لغت به معنای جدا کردن و برداشتن چیزی از روی چیز دیگر یا ربودن می باشد. در جرم اختلاس مرتکب مامور دولت می باشد و اموالی که در اختیار مباشر جرم قرار گرفته به حسب شغل او در اختیار وی قرار داده شده است. اختلاس در دسته جرایم غیر قابل گذشت قرار می گیرد و در ماده ۵ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری به آن اشاره شده است. برای تحقق جرم مذکور باید شرایطی وجود داشته باشد که در ادامه آنها را بررسی می نماییم.
شرایط تحقق جرم اختلاس
برای تحقق جرم اختلاس مرتکب جرم باید از کارمندان یا کارکنان رسمی، پیمانی یا قراردادی دولتی باشد. به همین دلیل کارمندان شرکت های خصوصی از شمول ماده ۵ قانون ذکر شده خارج می باشند. علاوه بر این اشخاص عادی نیز که بنا به دلایلی اموال دولت در اختیار آنها قرار گرفته است، از شمول ماده ۵ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری خارج می باشند. به علاوه کارمند باید نسبت به اموال دولتی مرتکب خیانت گردد. اموال دولتی اموالی خواهند بود که توسط شرکت های دولتی، موسسات و وزارتخانه ها خریداری شده و در اختیار دولت قرار می گیرند. شرط سوم این است که اموال مذکور باید بر حسب شغل و وظیفه مامور به او سپرده شده باشند.
تصور کنید مامور اداره پست چندین پاکت نامه را در اختیار دارد. در یکی از پاکت ها اسکناس های زیادی گذاشته شده است و مامور پست آنها را تصاحب می کند. در این حالت جرم ارتکابی با عنوان اختلاس و شرایط آن هماهنگ نخواهد بود. در این حالت عنوان خیانت در امانت با جرم ارتکابی سازگار می باشد. مگر اینکه وظیفه حمل پاکت های دارای وجه نقد بر عهده مامور اداره پست گذاشته شده باشد که در این حالت عمل وی با جرم اختلاس سازگار خواهد بود. علاوه بر شرایط ذکر شده مرتکب باید اموال مذکور را به نفع دیگری یا به نفع خود تصاحب نماید. در نهایت می‌توان گفت مرتکب جرم اختلاس باید در برداشتن وجوه دولتی و اموال ذکر شده عامد باشد. به همین دلیل چنانچه با استناد به اسناد و مدارک موجود فراموشی و اهمال شخص اثبات شود از شمول ماده ۵ خارج خواهد بود.
مجازات جرم اختلاس
بر اساس ماده ۵ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مجازات جرم اختلاس با توجه به ارزش مال اختلاس شده تعیین خواهد شد. اگر هر کدام از کارکنان ادارات، سازمان ها، شورا و شهرداری یا شرکت های دولتی و شرکت های وابسته به دولت، دیوان محاسبات، نهاد های انقلابی، تمام موسساتی که به کمک دولت اداره می شوند، قوای سه گانه و نیروهای مسلح که با قرارداد های رسمی و یا غیررسمی مشغول به کار می باشند وجه نقد، اوراق بهادار، سهام و یا سایر اموال مشابه را که متعلق به دولت است و بر حسب شغل و وظیفه به آنها سپرده شده به نفع دیگری یا به نفع خودشان تملک نمایند مجرم خواهند بود و به مجازات مقرر شده در قانون محکوم می شوند. بر همین اساس اگر میزان اختلاس تا مبلغ ۵۰ هزار ریال باشد مرتکب جرم اختلاس به ۶ تا ۳ سال حبس محکوم خواهد شد.
علاوه بر این شش ماه تا سه سال انفصال موقت از خدمت نیز از دیگر مجازات هایی می باشد که برای مرتکب جرم اختلاس در نظر گرفته شده است. چنانچه میزان مال اختلاس شده بیش از این مبلغ باشد دو تا ۱۰ سال حبس در انتظار مرتکب جرم خواهد بود. علاوه بر این انفصال دائم از خدمات دولتی نیز از دیگر مجازات هایی می باشد که توسط قانون گذار در نظر گرفته شده است. به علاوه مرتکب جرم باید وجه مورد نظر یا مال مورد اختلاس را به دولت تحویل داده و علاوه بر این به جزای نقدی معادل با دو برابر ارزش اموال محکوم خواهد شد. اگر مرتکب اختلاس قبل از صدور کیفرخواست تمام مال یا وجه را مسترد کند، دادگاه او را از پرداخت تمام یا قسمتی از جزای نقدی معاف می کند. علاوه بر این حبس وی معلق می شود اما حکم انفصال از خدمت در خصوص مرتکب اجرا خواهد شد.
ارتکاب جرم توسط اعضای نیروی مسلح
علاوه بر این بر اساس قانون برای افرادی که مشمول قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران می شوند مجازات دیگری توسط قانونگذار در نظر گرفته شده است که در ماده ۱۱۹ این قانون پیش‌بینی شده است. بر اساس این قانون هر فرد نظامی که حواله ها یا اسناد یا اشیا و یا سایر اموال را که بر حسب شغل و وظیفه وی به او سپرده شده است به نفع خود یا به نفع دیگری تصاحب نماید مختلس خواهد بود و علاوه بر اینکه باید عین مال مذکور را رد کند به مجازات های زیر محکوم می شود:
چنانچه ارزش میزان مال اختلاس شده تا یک میلیون ریال باشد، مجرم به یک تا ۵ سال حبس، جزای نقدی و تنزیل درجه محکوم خواهد شد. چنانچه ارزش میزان مال اختلاس شده بیش از یک میلیون ریال تا ده میلیون ریال باشد دو تا ۱۰ سال حبس برای مجرم پیش بینی شده است. در این حالت علاوه بر جزای نقدی، تنزیل دو رتبه نیز در قانون پیش‌بینی شده است. چنانچه ارزش مال اختلاس شده بیشتر از ده میلیون ریال باشد نیز قانونگذار سه تا ۱۵ سال حبس را برای متخلف پیش بینی کرده است و علاوه بر این اخراج از نیروهای مسلح نیز مجازات دیگری است که در قانون مذکور به آن اشاره شده است.
نگارش لایحه در خصوص جرم اختلاس
برای نگارش لایحه در خصوص جرم اختلاس باید از کمک یک وکیل مجرب استفاده کرد. چرا که با توجه به مطالب ذکر شده اختلاس در دسته جرایم غیر قابل گذشت قرار می گیرد. در صورت وجود جهات تخفیف می توان مجازات هایی که در قانون پیش‌بینی شده است را به میزان بسیار زیادی کاهش داد. هنگام نوشتن لایحه در خصوص جرم اختلاس توجه به جزئیات و استناد به مواد قانونی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار خواهد بود. علاوه بر این بهتر است هنگام نوشتن این لایحه به اصل موضوع و دفاعیات خود اشاره نمایید.
