فرق وقف و حبس
فرق وقف و حبس از منظر قانون و شرع
فرق وقف و حبس چیست؟ چگونه می توان فرق وقف و حبس را متوجه شد؟ آیا می توان فرق وقف و حبس را مشخص کرد؟ فاکتورهای تاثیرگذار در خصوص فرق وقف و حبس چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص فرق وقف و حبس چیست؟ فرق وقف و حبس در عاقبت مال چه تاثیری دارد؟ اساسی ترین فرق وقف و حبس چیست؟ شباهت و فرق وقف و حبس چیست؟ فرق وقف و حبس از نظر قانون چیست؟ فرق وقف و حبس از نظر شرع چیست؟ چرایی فرق وقف و حبس از نظر قانون و شرع؟
فرق وقف و حبس یکی از چالش های شرعی است که در مسائل قانونی نیز تاثیر گذاشته است. در واقع به نظر می رسد هدف و مسیر هر دو این مفاهیم یکی است. توسط هر دو مفهوم مالی توسط فردی در اختیار جامعه قرار داده می شود تا از منافع آن بهره مند شوند. اما از نظر شرعی و قانونی تفاوت های عمده و بنیادی با یکدیگر دارند. این تفاوت های بنیادی باعث شده است که تفاوت های عملکردی در خصوص این دو مفهوم ایجاد شود. مسئله ای که شاید بسیاری از افراد نسبت به آن آگاهی نداشته باشند.
از این رو ما در ادامه به این مسئله خواهیم پرداخت که فرق وقف و حبس چیست و چه تفاوتی از نظر عملکردی خواهد شد. نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که وقف و حبس از نظر قانونی نیز تعاریف مختلفی دارند. بنابراین انتخاب این که در اختیار قرارداد مال کدام مسیر را انتخاب کنیم می تواند از نظر قانونی نیز بسیار مهم باشد. بسیاری از افراد جامعه تا حدودی با مفهوم وقف آشنایی دارند، از این رو به طور خاص در ادامه مقاله تمرکز ما بر مفهوم و بنیاد حبس خواهد بود. از این طریق فرق وقف و حبس را راحت تر متوجه خواهیم شد. با ما در ادامه همراه بمانید.
فرق وقف و حبس و مفهوم قرارداد
فرق وقف و حبس را زمانی می توانیم به درستی متوجه شویم که با برخی از مفاهیم و عناصر پایه ای آشنا شویم. یکی از مهمترین عناصر پایه ای مشترک میان این دو مفهوم را می توان قرارداد دانست. شناخت مفهوم قرارداد می تواند تا حدودی چارچوب های اصلی این مفاهیم را به ما نشان دهد.
قرارداد مفهوم و عنصری است که جامعه امروز و قوانین بر اساس آن تشکیل شده است. اگر بخواهیم ساده قرارداد را تعریف کنیم می توانیم اینگونه بیان کنیم که قرارداد عنصری است که بر اساس یک هدف مشترک میان طرفین منعقد می شود. بر این اساس هر کدام از طرفین تعهداتی را عهده دار می شوند تا این هدف مشترک برآورده شود. تمامی عناصر قانونی و اجتماعی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر اساس این مفهوم تدوین شده است.
مسئله دیگری که باید بدانید این است که قرارداد در قانون به دو بخش لازم و جایز تقسیم بندی شده است. قرارداد جایز به قراردادی گفته می شود که هر کدام از طرفین بدون در نظر گرفتن شرایط قانونی خاص و یا بدون در نظر گرفتن رضایت طرف مقابل نسبت به انحلال قرارداد اقدام می کنند. قرارداد وکالت از نوع قرارداد جایز است. اما در قرارداد لازم امکان انحلال قرارداد برای هیچ کدام یک از طرفین وجود ندارد مگر یکی از چهار حالت ابطال قرارداد، اقاله قرارداد، انفساخ قرارداد، فسخ قرارداد ایجاد شود. بسیاری از قراردادهای مهم اجتماعی از جمله وقف و حبس از نوع قرارداد لازم محسوب می شود. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید.
بنابراین بهتر است اینگونه بیان کنیم که حبس مانند وقف یک قرارداد است که بر اساس آن صاحب مال، منافع مال خود را با در اختیار گذاشتن ملک به جامعه یا افراد خاص می بخشد. در وقف نیز واقف با حبس عین مال، منافع آن را در اختیار جامعه یا افراد خاص قرار می دهد. این مسئله را می توان بنیادی ترین شباهت وقف و حبس دانست.
فرق وقف و حبس از منظر قانونی
فرق وقف و حبس را اگر بخواهیم از نظر شرعی مورد بررسی قرار دهیم به چالش های بسیاری برخورد می کنیم. در واقع مسئله ای که وجود دارد این است که تفاوت میان این دو مفهوم در تعاریفی مانند موقوف و موقوف علیه است. از نظر شرعی در برخی مواقع وقف حکم حبس را پیدا کرده و در برخی مواقع ممکن است یک حبس به عنوان وقف شناخته شود. این ها مسائلی است که می تواند در یک دادگاه توسط یک وکیل حقوقی مجرب مورد استفاده قرار بگیرد. از این رو بهتر است از وکیلی در این خصوص بهره بگیرید که توانایی فقهی و تسلط شرعی خوبی داشته باشد.
اما از منظر قانونی و ساده تر اگر بخواهیم فرق وقف و حبس را بیان کنیم می توانیم اینگونه بگوییم که در وقف مالکیت از صاحب مال ساقط می شود. یعنی وی هیچ دخل و تصرفی بر مال نمی تواند داشته باشد. اما در خصوص حبس ما سقوط مالکیت را شاهد نیستیم. یعنی مالک می تواند حتی بعد از حبس مال، بدون این که دخل و تصرفی در منافع فرد مقابل ایجاد کند، در مال دخل و تصرف داشته باشد.
از دیگر فرق وقف و حبس به گفته یک وکیل حقوقی تهران این است که در قرارداد وقف امکان اقاله کردن وجود ندارد. اقاله به قرارداد لازمی گفته می شود که بر اساس آن امکان انحلال قرارداد به صورت توافقی میان طرفین ایجاد می شود. این عنصری است که در مفهوم حبس امکان استفاده از آن وجود دارد. بنابراین فرق وقف و حبس این است که امکان اقاله در وقف وجود ندارد در حالی که در حبس این امکان از نظر قانونی پیش بینی شده است.
نکته مهم دیگر این است که در وقف متولی یا موقوف علیه امکان انتقال مال یا منافع آن را ندارد. مگر این که شرایط خاص قانونی و رضایت واقف وجود داشته باشد. اما در خصوص حبس این اجازه به حبس شونده داده شده است که بتواند نسبت به اجاره یا انتقال منافع مال اقدام کند. مگر این که در قرارداد حبس مالک شرایطی خلاف این در قرارداد ذکر کرده باشد. این ها مهمترین نکاتی است که باید به آن توجه داشت.
