شرایط صیغه طلاق
صیغه طلاق چیست و شرایط صیغه طلاق کدام است؟ طلاق روشی قانونی برای خاتمه دادن به پیمان ازدواج است. جاری گشتن این صیغه یعنی صیغه ی طلاق، نیازمند انجام تشریفات خاصی است. لذا زوجین بایستی با طی کردن این مسیر و پشت سر قرار دادن این تشریفات، صیغه ی طلاق را میان خودشان جاری کنند. این صیغه باید درست خوانده شود و در صورتی که صیغه ی طلاق شرایط صحت آمیزی نداشته باشد این صیغه باطل خواهد بود.
و اما شرایط صیغه طلاق چیست؟ در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم.
چه زمانی که یک زن بخواهد از یک مرد جدا شود و چه زمانی که یک مرد بخواهد همسرش را طلاق دهد در هر دو صورت اجرای صیغه ی طلاق اجباری است. اجباری بودن قرائت این صیغه بدین خاطر است که طلاق به شیوه ی درست و اصولی اجرا گردد. لذا اگر صیغه ی طلاق به درستی اجرا نگردد، طلاق صحیح نخواهد بود.
همچنین اجرای صحیح این صیغه نیازمند رعایت اصول و مقرراتی است. و چنانچه این اصول، مقررات و تشریفات به شیوه ی درستی اجرا نشوند، قرائت این صیغه اثری ایجاد نکرده و طلاق به طور کل باطل خواهد بود.
در ماده ی 1134 قانون مدنی در این رابطه گفته شده ” طلاق باید با قرائت صیغه طلاق و در حضور لااقل دو نفر مرد عادل که صیغه ی طلاق را میشنوند واقع گردد “
به همین دلیل به طور کلی می توان اینگونه در نظر گرفت که اجرای صیغه ی طلاق نیازمند دو مطلب است:
قرائت صیغه ی طلاق واجب است و اگر صیغه قرائت نشود و یا به اشتباه قرائت شود، اثری ایجاد نکرده و آن صیغه باطل خواهد بود.
در هنگام قرائت صیغه ی طلاق حضور 2 مرد بالغ و عاقل الزامی است. این دو مرد باید صیغه ی جاری شده میان زوج و زوجه را بشنوند.
تا اینجا گفتیم که صیغه ی طلاق، صیغه ای است که در میان زن و مردی که قصد جدایی دارند خوانده میشود و آنها به مدد خواندن این صیغه پیمان ازدواجشان را فسخ خواهند کرد. و بطور کلی منظور از صیغه ی طلاق در اینجا استفاده کردن از الفاظی می باشد که باید به درستی خوانده شوند تا صیغه ی طلاق کارکرد درستی داشته باشد. این الفاظ باید دارای معانی خاصی بوده و به صراحت بر فسخ پیمان ازدواج تاکید نمایند. از اینرو استفاده از الفاظ درست و تلفظ صحیح الفاظ جزو شرایط صیغه طلاق می باشد.
شرایط صیغه طلاق (2)
استفاده کردن از الفاظ عربی جزو شرایط صیغه طلاق نیست
در فقه امامی یا گرایش شیعی، الزامی است تا صیغه ی طلاق عربی خوانده شود. لذا الفاظ مخصوص عربی بایستی در حین اجرای صیغه ی طلاق به درستی بیان گردند. با این حال در حقوق جدید به این خاطر که بکار بردن و استفاده کردن از الفاظ عربی در هیچ کدام از عقود، الزامی نیست و شرطی در این باره وجود ندارد. میشود اینگونه گفت که به هیچ عنوان ضرورتی ندارد تا صیغه ی طلاق به زبان عربی خوانده و اجرا گردد. لذا هر لفظی که به صراحت بر طلاق دلالت کند، کافی می باشد. از اینرو در حقوق جدید استفاده کردن از الفاظ عربی جزو شرایط صیغه طلاق نیست.
در همین زمینه لازم به ذکر است که اگر زوج به هر دلیلی نتواند یا نخواهد صیغه ی طلاق را بیان کند میتواند به شخصی که به او اعتماد دارد وکالت دهد تا شخص وکیل صیغه ی طلاق را بجای او اجرا نماید. لذا در این زمینه می توان از قیم یا وکیل استفاده کرد.
در ارتباط با مورد دوم اجرای صیغه ی طلاق، در فقه و قانون اسلامی اینگونه آمده که این صیغه بایستی در حضور دو شاهد مرد عاقل انجام گیرد و این دو مرد باید در حین اجرای صیغه، شنوای مفاد آن باشند.
لازم به توضیح نیست که اگر این دو مرد عاقل صیغه ی قرائت شده را نشنوند چون یکی از شرایط صحت اجرای صیغه ی طلاق اعمال نشده است آن صیغه مردود خواهد بود و طلاق صحیح نبوده و تمام تشریفات آن باطل اعلام خواهند شد. لذا هم حضور این دو مرد شرط است و هم قرائت این صیغه در حضور این دو مرد الزامی می باشد. و این نیز از جمله شرایط صیغه طلاق می باشد.
شاهد عادل به چه کسی گفته میشود؟ صفت عادل به شخصی اطلاق میگردد که مبری از گناه بوده و اصطلاحا فاسد نباشد. در علم حقوق نیز فرد عادل کسی است که از گناهان بزرگ ارتکاب کرده و اصراری بر انجام گناهان کوچک نداشته باشد.
گفته میشود که لزوم حضور فرد عادل به این معنا است و یا حداقل این مزیت را داراست که فرایند طلاق را سخت تر کرده و اینچنین سبب تحکیم رابطه ی میان زوجین میشود!
شرایط صیغه طلاق (3)
حضور دو شاهد عادل جزو شرایط صیغه طلاق می باشد
همچنین حضور دو نفر شاهد عادل در ارتباط با اجرای صیغه ی طلاق سبب می شود که در مواردی که در میان زوجین در ارتباط با وقوع طلاق اختلافی ایجاد شود و هیچ مدرکی هم در اینباره تنظیم نشده باشد، اثبات این مسئله آسان شده و از این طریق شان و حقوق زوجین حفظ گردد. لذا در صورت وقوع چنین پیشامدی این دو مرد عادل آگاه می توانند گواه طلاق بوده و در این باره شهادت دهند.
یکی دیگر از شرایط صحت صیغه ی طلاق به مختار بودن تعبیر میشود. در ارتباط با این شرط، اشخاصی که قصد طلاق دارند بایستی نسبت به انجام این کار آگاهی داشته و در ارتباط با آن مختار باشند. لذا اگر اجباری در کار باشد و یا اشخاص به دلایلی نسبت به پیشامد امر موجود اطلاعات کافی نداشته باشند این صیغه باطل خواهد بود.
پس در هنگام اجرای صیغه ی طلاق افراد باید بدانند که چه میگویند و از معنای هر آنچه که بر زبان می آورند آگاهی کامل داشته باشند. در ارتباط با این مورد گفته میشود که هر گونه اجبار یا اعمال زور باعث ابطال صیغه ی طلاق میگردد. و از جهتی دیگر چون طلاق در جامعه امری همراه با اکراه است، متخصصین این حوزه معتقد هستند که هر چیزی که باعث ایجاد شک و شبهه در این امر گردد باطل کننده ی صیغه ی طلاق خواهد بود.
لذا آگاهی و اختیار از شروط صحت صیغه ی طلاق می باشند. وجود دو مرد شاهد عاقل نیز از ضروریات این امر بوده و اجرای صحیح صیغه نیز از واجبات است.
کلام آخر اینکه اجرای صیغه ی طلاق، منوط به وجود شرایطی است و چنانچه این شرایط به صورت کامل و بی نقص وجود داشته باشند این صیغه صحیح خواهد بود و تاثیر خودش را بر فرایند طلاق خواهد داشت.
