دعاوی بطلان عقد نکاح

دعاوی بطلان عقد نکاح

بطلان عقد نکاح

به طور کلی بطلان عقد نکاح یا عقد باطل به عقدی گفته می شود که شرایط لازم یک عقد معمولی را ندارد. عقدی که باطل باشد مانند این است که هیچ عقدی صورت نگرفته است. ادعای باطل بودن عقد نکاح یکی از دعاوی می باشد که در دادگاه خانواده قابل رسیدگی است. هر کدام از زوجین اگر مدعی باشد که عقد صورت گرفته از نظر شرعی و یا قانونی باطل است می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و طرح دعوی بطلان عقد را درخواست دهد و عقد را با استناد به شرایط و مدارکی باطل اعلام نماید.

• 

موارد دعاوی بطلان عقد نکاح

مواردی که باعث طرح دعوای بطلان عقد نکاح می شوند عبارتند از:

1-نکاح با خواهر زن

2-نکاح با محارم

3-نکاح با زن شوهر دار و یا هر زنی که در حال طلاق گرفتن و یا وفات است با آگاهی به عده و حرمت طلاق

4-نکاح بدون اجازه زن با برادر زاده ی او و یا خواهر زاده ی او (این نکاح را نکاح غیر نافذ نیز می گویند)

5-نکاح با زوجه سابق که به خاطر لعان (نسبت دادن زنا به زن شوهردار) از او جدا شده است

6-نکاح در حال احرام

7-نکاح با زنی که در زمان علقه زوجیت با شوهر سابقش با او زنا صورت گرفته است.

8-نکاح با خواهر، مادر و یا دختر و پسری که با او عمل ناشایست انجام داده است.

9-نکاح با زنی که جدیدا با مادر و یا دختر او زنا شده است

10-نکاح با زنی که سه دفعه پشت سر هم زن او بوده و او را طلاق داده است

11-نکاح با زوجه سابق که به شش طلاق مطلقه شده است و شش طلاق آن عمدی بوده است

12-عقد دائم مرد مسلمان با زن غیر مسلمان و عقد دائم زن مسلمان با مرد غیر مسلمان

13-تعلیق در عقد نکاح

14-نکاح با زن مجبور و مکره

15-تعیین نکردن مهر و مدت در عقد موقت

16-معلوم نبودن زن و شوهر برای یکدیگر که موجبات شبه را ایجاد کرده باشد

• 

• 

دلایل فسخ یا بطلان عقد نکاح

هر کدام از طرفین (زن یا شوهر) به دلیل معایبی که طرف مقابلش دارد و یا در زمان قبل عقد داشته و به او نگفته است می تواند در دادگاه خانواده تقاضای بطلان عقد نکاح را درخواست کند.

بر مبنای ماده 1122 مصوب قانون مدنی معایبی که در زوج باعث بطلان عقد می شود عبارتند از:

1-مقطوع بودن آلت تناسلی: این عیب همان حب است که فقها در باطل بودن نکاح به خاطر این مشکل تردید دارند.

2-خصاء یا اخته شدن مرد: یعنی بیضه های زوج دارای کوبیده بودن باشد. البته این عیب در مردان زمانی برای زوجه موجب حق فسخ می شود که قبل از عقد مرد آن مشکل را داشته باشد و زن از آن بی خبر باشد حتی اگر مانعی برای رابطه زناشویی نباشد.

3-عنن: به معنی اختلال در نعوظ و ناتوانی در برقرار کردن ارتباط جنسی می باشد. البته به شرطی که در مدت زمان یک سال بعد از مراجعه به دادگاه برطرف نشود.

همچنین طبق ماده 1123 مصوب قانون مدنی، زوج در صورت مشاهده یکی از عیب های زیر در زوجه، البته به شرطی که زوجه قبل از ازدواج آن عیب را داشته باشد و به مرد نگفته باشد، می تواند درخواست بطلان نکاح را داشته باشد:

1-نابینایی از دو چشم: اگر در اثر پیشرفت تکنولوژی این عیب برطرف شود زوج حق فسخ عقد را ندارد.

2-زمین گیر شدن

3-افضا: بر اثر پارگی مخرج بول و حیض یکی می شود.

4-جذام یا خوره: نوعی بیماری است که بر اثر آن اعضای بدن خشک می شود و گوشت آن قسمت می ریزد.

5-برص: یک نوع بیماری پوستی است که باعث به وجود آمدن لکه های سیاه و سفید بر روی پوست می شود.

6-قرن: وجود یک استخوان اضافه در قسمت آلت تناسلی زن است که باعث رابطه جنسی می شود.

البته این نکته قابل ذکر است که اگر هر کدام از این معایب قبل از صادر شدن حکم دادگاه با پیشرفت علم پزشکی قابل درمان باشد مرد حق فسخ را ندارد.

جنون

این عیب بین زوج و زوجه مشترک است و اگر هر کدام از آنها به صورت همیشگی و یا ادواری به جنون دچار شود (اگر باعث انجام کارهای روزمره و یا انجام کارهای خطرناک شود) و بر اساس شواهد و مدارک به قاضی ثابت شود که زوج یا زوجه دارای جنون می شود با فسخ ازدواج بین آنها موافقت می کند.

تدلیس

فریبکاری و تدلیس بین زن و مرد قبل از ازدواج، یکی از شرط های فسخ آن است. گاهی اوقات زن و مرد با جلوه دادن شرایطی خاص طرف مقابل خود را فریب می دهند و او را تشویق به ازدواج با خود می کنند و بعد از عقد معلوم می شود که هیچ کدام از آن شرایط را ندارد و فقط سعی در فریب دادن او داشته است.

تخلف از شرط صفت

در این ویژگی شخص قصد فریب طرف مقابل خود را ندارد؛ مثلا خانواده دختر برای پسر شرط گذاشته اند که قبل از عروسی اگر سربازی خود را تمام نکند عقد باطل است و پسر قبول کرده است ولی در مدت معین نتوانسته آن را تمام کند.

• 

مدارک لازم برای طرح دعوای بطلان عقد نکاح

برای طرح دعوای بطلان عقد نکاح در دادگاه خانواده مدارک زیر لازم است:

1-سند ازدواج یا کپی برابر اصل (رونوشت)

2-کارت ملی برای احراز هویت و کارت بانکی برای پرداخت کردن هزینه دادرسی

اگر هر کدام از طرفین به موارد بالا دسترسی نداشته باشد می تواند یکی از دلایل زیر را به دادگاه ارائه دهد:

1-شهادت شهود و کسانی که از جریان اطلاع دارند

2-شماره پرونده استنادی

3-ارائه نظر پزشکی قانونی

4-انجام تحقیقات محلی

مراحل دادخواست بطلان عقد نکاح

برای طرح دادخواست بطلان عقد نکاح در دادگاه خانواده باید مراحل زیر طی شود:

1-هر کدام از طرفین که تقاضای فسخ عقد را دارد باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیکی مراجعه کند و درخواست ثبت دادخواست خود را در سیستم بدهد. بعد از ثبت آن، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع می گردد.

2-هنگام برگزاری جلسه دادگاه، شخص خواهان باید مدارک خود را مربوط به عیب فرد طرف مقابل در دادگاه ارائه کند.

3-قاضی پس از بررسی دلایل و مدارک، اگر شرایط بطلان نکاح را مهیا ببیند رای فسخ را صدور می کند.

پس از صادر شدن رای دادگاه باید فرد دادنامه را به دفترخانه ای که دادگاه تعیین کرده ببرد و طلاق را ثبت نماید.