خروج فرزند از کشور
خروج فرزند از کشور از منظر علم حقوق
خروج فرزند از کشور یکی از مباحث مهم در علم حقوق می باشد. اما این مبحث شامل چیست و چه مواردی را زیر مجموعه ی خود قرار می دهد.
گفته شده زمانی که زن و مرد از یکدیگر جدا میشوند مسئولیت نگهداری از فرزند آنها بنابر توافق طرفین یا مصلحت و حکم قطعی دادگاه به یکی از آنها واگذار می گردد. که در این صورت گفته میشود که یکی از والدین، پدر یا مادر، حضانت فرزند را عهده دار شده اند. اما آیا شخصی که حضانت فرزند با اوست میتواند هر زمان که مایل بود فرزندش را از کشور خارج کند؟
لذا خروج فرزند از کشور در اینجا تبدیل به مساله ای میشود که از لحاظ قانونی و حقوقی قابلیت بررسی دارد. در این مقاله به همین موضوع می پردازیم و این مساله را از ابعاد گوناگون بررسی میکنیم.
بعد از طلاق اگر میان زن و شوهر فرزندی باشد، دادگاه بر اساس تفاهم و توافق و همچنین بر اساس قانون مسئولیت حضانت فرزند را به یکی از طرفین می دهد. البته مورد حضانت قرار گرفتن برای دختران تا سن 9 سال قمری و برای پسران تا سن 15 سال قمری می باشد. و بعد از رسیدن به این سن دادگاه در اینباره مسئولیتی نداشته و این خود فرزندان هستند که تصمیم می گیرند با کدام والد زندگی کنند.
منتهی قبل از رسیدن به سن رشد یا سن بلوغ، فرزندان مورد حضانت پدر یا مادر قرار میگیرند و ولی دیگر محق است که طی یک برنامه ی زمانی مشخص که مورد توافق طرفین میباشد با فرزندش قرار ملاقات هایی را ترتیب داده و به صورت مستمر و دائمی فرزندش را ببیند و جویای احوالش باشد. لذا اگر والدی که حق حضانت با وی است بخواهد بدون اجازه ی والد دیگر فرزندش را به شهر دیگر یا کشور دیگری ببرد چون با این عمل مخل حق دیدار فرزند با والد دیگر شده است، مرتکب به انجام عملی غیر قانونی شده و در صورت وقوع چنین رویدادی، والد دیگر حق شکایت در مراجع قانونی را دارد.
از اینرو خروج فرزند از کشور موضوع مهمی است که نیازمند کسب اجازه از دو والد می باشد.
لازم به ذکر است که حق ملاقات، هم حقی برای والدین محسوب میشود و هم حق فرزند می باشد. لذا اگر یکی از والدین با خروج فرزندش از کشور موافق نباشد میتواند این درخواستش را به دادگاه تسلیم کرده و مانع خروج فرزندش از کشور شود یا اصطلاحا فرزند را ممنوع الخروج کند. از اینرو خروج فرزند از کشور نیازمند رضایت دو طرف بوده و رضایت طرفین در ارتباط با خروج فرزند زیر سن رشد از کشور، شرط می باشد.
خروج فرزند از کشور (2)
قوانین مربوط به خروج فرزند از کشور
در ماده 42 قانون حمایت از خانواده آمده است: صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه او را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با درنظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی‌حق این امر را اجازه دهد. دادگاه در صورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی‌نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تامین مناسبی اخذ می‌کند.
همچنین بر اساس ماده 18 قانون گذرنامه: تمام افراد زیر 18 سال، چه دختر و چه پسر، به منظور خروج از کشور به رضایت قهری پدر نیاز داشته و بدون رضایت پدر امکان صدور گذرنامه و متعاقبا خروج از کشور برای آنان میسر نیست. و اگر مادری حضانت فرزندش را عهده دار باشد وی تنها در صورتی میتواند فرزند زیر 18 سال را از کشور خارج کند که رضایت پدر را داشته باشد. قانون بدون رضایت پدر اجازه ی خروج فرزند از کشور را به مادر نمیدهد.
در سوی دیگر و اگر پدر حضانت فرزندش را عهده دار باشد، باز هم وی نمیتواند بدون رضایت مادر فرزندی که حضانت وی بر عهده ی او است را از کشور خارج کند و چنانچه مادر با خروج فرزندش از کشور مخالف باشد میتواند در اینباره طرح شکایت کرده و قانون این حق را برای او در نظر میگیرد که در این زمینه برای فرزندش تعیین تکلیف نماید.
حال عدم رضایت نسبت به خروج فرزند از کشور و طرح شکایت در اینباره نیازمند اسناد و مدارکی است که در ادامه به تفصیل به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
والد در صورت عدم رضایت نسبت به خروج فرزندش از کشور بایستی با در دست داشتن سند ازدواج یا تصویر آن، سند طلاق یا تصویر آن، شناسنامه خواهان و شناسنامه ی فرزند یا فرزندان یا تصویر شناسنامه ی آنها، و دادنامه حق حضانت یا حق ملاقات با فرزند به اداره ی مهاجرت مراجعه کرده و از حق قانونی اش در ارتباط با عدم رضایت نسبت به خروج فرزندش بهره ببرد. لازم به ذکر است که شاکی جهت احراز هویت بایستی کارت ملی و جهت پرداخت هزینه ی مربوطه، کارت عابر بانک را به همراه داشته باشد.
خروج فرزند از کشور (1)
خروج فرزند از کشور از منظر قانون
اگر شخص مدارک فوق را در دسترس نداشت تکلیف چه میشود؟ ناگفته نماند که ممکن است خواهان یا شخص شاکی هیچ کدام از این مدارک را در دسترس نداشته باشد با این حال وی باز هم می تواند نسبت به امر موجود اعلام شکایت کند ولی به مدارکی چون: درخواست استعلام، تحقیقات محلی، شماره پرونده استنادی، شهادت شهود و مطلعین نیازمند می باشد.
در یک جمع بندی کلی لازم به ذکر است که بر اساس قانون گذرنامه، هر فرد، که زیر سن قانونی قرار دارد بایستی به منظور خروج از کشور رضایت پدر را داشته باشد. از اینرو در حین اجرای مراحل صدور گذرنامه، رضایت پدر برای افراد زیر 18 سال الزامی می باشد. با اینحال اگر حضانت فرزندی با پدر باشد علاوه بر رضایت پدر به منظور صدور گذرنامه، رضایت مادر برای خروج از کشور الزامی است و چنانچه حضانت فرزندی با مادرش باشد رضایت پدر برای خروج فرزند از کشور لازم می گردد. لذا می توان نتیجه گرفت که در این باره قانون گذار حق برابری را برای پدر و مادر وضع کرده است و این حق را برای طرف مقابل قائل شده که اگر مخالف این امر باشد نسبت به خروج فرزند از کشور ممانعت به عمل آورده و فرزند را ممنوع الخروج گردانند. در این مقاله با موضوع خروج فرزند از کشور برای شما نکاتی را ارائه کردیم.
