جرم مشهود
تعریف جامعی از جرم مشهود
برای تعریف کامل از جرم مشهود، لازم است بدانیم در کل چه اعمالی جرم محسوب می شوند؟! انجام هر عملی یا ترک هر عملی که برخلاف قانون باشد و در قانون اساسی کشور برای آن مجازات تعیین شده باشد، جرم محسوب می شود. زمانی عمل انجام شده و یا ترک عملی جرم محسوب می شود که این عمل در قانون به عنوان جرم شناخته شده باشد. هم اینکه انجام یا ترک عمل، اثری روی عالم ماده داشته باشد و تاثیرات آن مشهود باشد. در آخر نیت جرم نیز موجود و معلوم باشد. در این حالت جرم انجام شده و مجازات برای آن تعیین خواهد شد. در حالت کلی، جرم به دو حالت صورت می گیرد. جرم ممکن است به صورت مشهود و یا غیر مشهود باشد؛ اما در تعریف کامل جرم مذکور باید گفت؛ عملی که در منظر دید عموم رخ داده شده است و یا آثار این جرم قابل رویت باشد، جرم مشهود گویند.
در قالب مثالی بیشتر به تعریف جرم فوق خواهیم پرداخت؛ چاقو کشی در خیابان که برخی از مردم شاهد آن بوده اند، جرم عینی یا مشهود محسوب می شود، زیرا مجرم در حین انجام اعمال مجرمانه دیده شده است. یا اینکه بعد از بازگشت به خانه متوجه دزدی از خانه خود شده باشید با وجود اینکه مجرم را در حین انجام جرم ندیده اید اما آثار جرم معلوم و مشهود است. در کل هر جرمی که در خفا و پنهانی انجام داده نشده است و یا آثار جرم را نتوان پنهان کرد، جرم مشهود محسوب می شود. قانون گذار برای تعیین مجازات جرم مشهود، ابتدا جرم قابل مشهود را از جرم غیر مشهود تفکیک کرده است. لذا قبل از اینکه به مجازات این جرم بپردازیم، لازم است بدانیم طبق قانون چه جرائمی جرم قابل مشهود محسوب می شوند.
جرم مشهود (2)
مصادیق جرم مشهود چیست؟
طبق ماده قانون ۴۵ آیین دادرسی مواردی از جرایم را جزء جرم مشهود محسوب شده است که به شرح ذیل می باشد.
اعمالی که در رویت مامورین انتظامی و یا مامورین قانون باشد و یا بلافاصله به محل جرم برسند و یا اینکه شواهد و آثار جرم برای آنان بر علیه متهم محرز باشد.
یک نفر یا بیشتر شاهد وقوع جرم باشند و بتوانند یک نفر یا نفراتی را به عنوان مجرم به قانون و مامورین قانون معرفی کنند.
بلافاصله بعد از ارتکاب جرم و وقوع جرم، مدارک لازم و آثار جرم متعلق به متهم یافت شود.
پس از ارتکاب به جرم از سوی متهم یا مجرم، قصد فرار داشته باشد و یا در حین فرار دستگیر شود و یا اینکه پس از ارتکاب جرم دستگیر شود.
زمانی که مجرم در منزل یا ملک اشخاص دیگر مرتکب جرم شود و افراد در حین ارتکاب جرم و یا پس از وقوع جرم به مامورین انتظامی خبر دهند.
مجرم پس از ارتکاب جرم خود را معرفی کند و جرم ارتکاب شده خود را شرح دهد.
زمانی که متهم در منطقه مشخصی سوء شهرت داشته باشد و به عنوان ولگرد منطقه شناخته شود.
طبق گفته ها، جرم قابل مشهود برای کسانی که خواهان تعریف جرم فوق هستند، تعریف و مشخص شد. طبیعی است، جرائمی که در بند های بالا قرار نگیرد، در زمره جرایم نامشهود قرار می گیرد. به عبارتی نقطه مقابل جرم قابل شهود جرم نامشهود می باشد. در قانون جرم نامشهود تعریف نشده است و همچنین مصادیق آن شمرده نشده است. پس رسیدگی به جرایم غیر مشهود با مراجع مربوط به نوع جرم غیر مشهود است. پس هر جرمی مشهود نباشد، قطعا جرم غیر مشهود است. طبق آمار و گفته های مامورین قضایی بیشترین ارتکاب به جرم قابل مشهود در کشور را، جرم مشهود سرقت و کیف قاپی است.
مجازات تعیین شده ارتکاب به جرم مشهود
همانطور که قبلا گفته شد؛ جرم مشهود جرمی است که مجرم در حین ارتکاب جرم دیده شود و یا آثار و مدارک جرم انجام داده شده، قابل رویت و مشهود باشد و بر علیه متهم محرز باشد. ارتکاب به این جرم دارای مجازات مشخص و معلومی است، زیرا دلایل بر علیه او مشخص و محکم است. رسیدگی به جرم قابل مشهود در مراحل قضایی به صورت فوق العاده می باشد و خالی از هر نوع پیش زمینه و تشریفات برای تعیین مجازات است. این بدین معنی است که رسیدگی باید در کمترین زمان صورت بگیرد و برای رعایت حال فرد شاکی و متهم باید پرونده خیلی سریع تشکیل شود. ضابطان قضایی محرم یا مجرمین ارتکاب به جرم را بدون هیچ تشریفاتی محاکمه می کنند و مجازات جرم را مشخص می کنند.
جرم مشهود (1)
وظایف ضابط دادگستری در ارتکاب جرایم مشهود
ضابطین دادگستری، دادیار و بازپرس هستند که طبق قانون مسئول رسیدگی به جرم مشهود و متهم این جرم هستند. وظایف این اشخاص در خصوص جرم مشهود متفاوت با جرم غیر مشهود می باشد. هر زمان که جرم محرز بود، ضابطین دادگستری بلافاصله وارد اعمال قانون خواهند شد. علائم و مدارک وقوع جرم را جمع آوری و ضبط کرده و بر علیه متهم از آن استفاده می کند و همچنین از فرار متهم جلوگیری می کند. بعد از انجام این مراحل، اطلاع به دادستان و رسیدگی به جرم زیر نظر دادسرا انجام خواهد شد. مراحل تشکیل پرونده باید خیلی زود انجام شود و در کمترین زمان پرونده را به مراجع قضایی ارجاع بدهند؛ زیرا اگر درصدی امکان اینکه متهم بی گناه باشد، نمی توان بیشتر از ۲۴ ساعت متهم را در بازداشتگاه نگه داشت. مگر اینکه مقام قضایی دستور به بازداشت بیشتر از ۲۴ ساعت را صادر کند. زمانی که مقام قضایی در روند رسیدگی به جرم مشهود قرار می گیرد، کار ضابطین دادگستری اتمام پیدا می کند و حق مداخله در بررسی پرونده را نخواهند داشت، مگر در مواقع ضروری و یا با اجازه مقام قضایی باشد. ضابطین دادگستری در بررسی به جرایم غیر مشهود اختیارات کافی ندارند. اگر وقوع جرمی به آنها اطلاع داده شود، آنها باید بررسی کنند که در حیطه اختیارات آنان هست یا نه؟ اگر در حیطه اختیار آنان بود، جرم مشهود تلقی می شود و روند قانونی را طی خواهند کرد و اگر چنین نبود به مرجع مربوط به نوع جرایم غیر مشهود انتقال خواهند داد تا در آن مراجع به جرم غیر مشهود رسیدگی شود.
