اهلیت تمتع و استیفا

اهلیت تمتع و استیفا

اهلیت تمتع و استیفا در قانون ایران

اهلیت تمتع و استیفا چیست؟ اهلیت تمتع و استیفا به چه معنی است؟ اهلیت تمتع و استیفا چه کاربردی دارد؟ اهلیت تمتع و استیفا در قانون به چه معنی است؟ چه زمانی از عنوان اهلیت تمتع و استیفا استفاده می شود؟ تفاوت اهلیت تمتع و استیفا چیست؟ شباهت اهلیت تمتع و استیفا چیست؟ چه نیازی به مفاهیم اهلیت تمتع و استیفا وجود دارد؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص اهلیت تمتع و استیفا چیست؟ بهترین شرایط اهلیت تمتع و استیفا چیست؟ مهمترین نکات اهلیت تمتع و استیفا چیست؟

اهلیت تمتع و استیفا یکی از پایه ای ترین و مهمترین مفاهیم حقوقی در قانون ایران محسوب می شود. در واقع می توان گفت که اهلیت تمتع و استیفا است که مشخص می کند هر فرد در جامعه از چه حقوقی برخوردار است و چگونه می تواند از آن استفاده کند. اگر بخواهیم کمی عمیق تر به این موضوع نگاه کنیم می توانیم اینگونه بیان کنیم که قانون گذار در بخش حقوقی به حقوق هر فرد در جامعه می پردازد. در این بخش از قانون مشخص می شود که هر فرد در جامعه چه چارچوب هایی را باید رعایت کند و از چگونه می تواند این حقوق را به دست بیاورد.

اولین و مهمترین مفهوم در قانون حقوقی که به واسطه آن امکان بهره مندی از حقوق افراد در جامعه ایجاد می شود، دو مفهوم اهلیت تمتع و استیفا است. در ادامه به این دو مفهوم و تفاوت های آن خواهیم پرداخت. در واقع می خواهیم بدانیم قانون چه مجوزهایی برای تعیین و استفاده از حقوق به افراد جامعه داده است. بررسی اهلیت طرفین دعوی اولین کاری است که هر وکیل حقوقی در خصوص هر پرونده حقوقی انجام می دهند.

اهلیت تمتع و استیفا و معنای آن

اهلیت تمتع و استیفا انواع اهلیت در قانون مدنی و حقوقی ایران شناخته می شود. اهلیت در لغت به معنی داشتن شایستگی و توانمندی است. اگر بخواهیم کمی ساده تر بیان کنیم می توانیم اینگونه بگوییم که اهلیت به فرد در جامعه این اجازه را می دهد که حقوقی داشته باشد و بتواند از این حقوق استفاده کند.

اهلیت همانطور که گفته شد به دو دسته تمتع و استیفا تقسیم می شود. اهلیت تمتع به شایستگی فرد در داشتن حقوقی گفته می شود که از همان ابتدای تولد تا انتهای زندگی خود در جامعه دارد. در کلام ساده تر همه انسان ها در جامعه به صرف زنده بودن دارای حقوقی هستند. این شایستگی دارا بودن حقوق به صرف زنده بودن را اهلیت تمتع می نامیم. بنابراین تنها شرط اهلیت تمتع زنده بودن فرد است. بنابراین هیچ عامل دیگری مانند جنسیت، سن و یا عقل و ملیت و … نمی تواند این اهلیت را از بین ببرد.

بنابراین یک فرد خارجی در کشور، یک زن یا یک جنین ( به شرط زنده بودن ) در جامعه از حقوقی برخوردار هستند که هیچ فرد یا نهادی نمی تواند نافی این حقوق باشد. نکته بعدی در خصوص اهلیت تمتع این است که امکان از بین بردن این حقوق در صورت زنده بودن فرد وجود ندارد. بنابراین تنها شرط از بین رفتن این دست از حقوق اجتماعی مرگ فرد می باشد.

در مقابل اهلیت استیفا به معنی قدرت استفاده از حقوق اعطا شده در جامعه است. در کلام ساده، داشتن حقوق به معنی حق استفاده از آن نیست. بنابراین فرد زمانی می تواند از اهلیت تمتع خود استفاده کند که دارای اهلیت استیفا باشد. اهلیت استیفا تحت شرایط مشخص و خاصی به فرد داده می شود. بنابراین زمانی که فرد حق استیفا نداشته باشد به عنوان محجور در قانون شناخته می شود. یعنی کسی که حق استفاده از حقوق خود را در جامعه ندارد.

به طور مثال همه افراد جامعه دارای حق ازدواج هستند. اما زمانی فرد می تواند از این حق استفاده کند که شرایطی مانند سن قانونی، رشد عقلی و بلوغ را داشته باشد. نکته ای که در خصوص اهلیت استیفا در قانون وجود دارد این است که استفاده از حقوق نیاز به شرایط دارد. بنابراین زمانی می توان از حقوق داده شده استفاده کرد که اهلیت فرد ثابت شود. این نکته بسیار مهمی است که هر وکیل حقوقی تهران یا شهرستان به آن واقف است.

اهلیت تمتع و استیفا و نکات مهم آن

اهلیت تمتع و استیفا یک مفهوم پایه ای در جامعه و قانون مدنی شناخته می شود. در واقع هر چیزی که در قانون در نظر گرفته شده بر اساس این دو مفهوم چیده شده است. اولین نکته مهمی که در خصوص اهلیت تمتع وجود دارد این است که این حقوق تنها به صرف زنده بودن به فرد داده می شود. اما حق استفاده از این حقوق شرایط عمومی و اختصاصی خاصی دارد.

در واقع برای اثبات حق استیفا، نوع حق نیز تاثیرگذار است. به صورت عمومی گفته می شود که برای استفاده از حقوق داده شده باید فرد سه شرط عقل، بلوغ و رشد را داشته باشد. بلوغ در قانون ایران برای پسران بالای 15 سال و برای دختران بالای 9 سال در نظر گرفته شده است. رشد بدین معنی است که فرد توانایی تصمیم گیری و شناخت خوب و بد را دارد. به طور معمول سن 18 سال برای همه افراد جامعه در ایران به عنوان سن رشد در نظر گرفته شده است. عقل نیز زمانی اثبات می شود که فرد دچار جنون دائمی یا ادواری نباشد. این ها شرایط عمومی اهلیت استیفا در قانون شناخته میشود.

در خصوص برخی از حقوق شرایط خاص دیگری مانند تابعیت مطرح می شود که بر اساس نوع حقوق مورد بررسی قرار می گیرد. این ها مهمترین نکاتی است که در خصوص اهلیت تمتع و استیفا باید به آن توجه داشت. مسئله ای که وجود دارد این است که اگر شما بخواهید حقوق خودتان را در مسیر قضایی ( کیفری یا حقوقی ) مورد پیگرد قرار دهید و یا این که بخواهید در جامعه از حقی استفاده کنید باید نسبت به آن آگاهی داشته باشید. بسیاری از دعاوی ملکی و قراردادی به این موضوع ارتباط مستقیم دارد. بسیار دیده شده است که یکی از طرفین معامله اهلیت استیفا نداشته و با اثبات این موضوع معامله باطل اعلام می شود.