رای داوری غیابی
رای داوری غیابی
رای داوری غیابی اساسا مصداق قانونی ندارد و در قانون در این خصوص نص قابل اتکایی وجود ندارد. از این رو در این متن می خواهیم از طریق سایر مسیرهای قانونی بدانیم که اولا رای داوری غیابی امکان پذیر است؟ آیا فرد غایب امکان شکایت و یا واخواهی و درخواست ابطال رای را می تواند داشته باشد یا خیر؟ در مسیر از یک وکیل خواسته ایم تا در کنار ما حضور داشته باشد تا بتوانیم از جنبه های حقوقی به این دست از سوالات پاسخ دهیم. با ما در ادامه همراه باشید.
اما پیش از این که بخواهیم به صورت مستقیم در خصوص رای داوری غیابی صحبت کنیم بهتر است ابتدا بدانیم اساسا داوری چیست و در چه مواقعی سراغ آن می رویم؟
داوری چیست؟
داوری یکی از راه های رسیدگی به دعوی ها و پرونده های مختلف حقوقی محسوب می شود که در خارج از دادگاه ها و مسیرهای معمول قضایی رخ می دهد. به بیان ساده تر داوری از همان مفهوم ریش سفیدان در دوره های گذشته وام گرفته شده است.
به نوعی می توان گفت که داوری راهی است که دستگاه قضایی برای برون سپاری برخی از دعوی ها از آن استفاده می کند. بدین ترتیب در برخی از دعاوی که طرفین با رضایت خودشان و یا به دستور دادگاه سراغ داوری می روند.
داوری تشریفات آیین دادرسی را ندارد و رسیدگی و صدور رای در این روش سریع تر از مسیرهای قضایی است. از طرف دیگر هزینه کمتری نیز نسبت به برگزاری دادگاه چه برای طرفین و چه برای دستگاه قضایی دارند.
اصولا افراد برای رسیدگی سریع سراغ داوری می روند و یا این که اگر نسبت به صلاحیت بی طرفانه بودن دادگاه شکی داشته باشند سعی می کنند از داوری بهره بگیرند.
داوری اگر به میل و رغبت طرفین برقرار شده باشد، داوری اختیاری و اگر بر اساس دستور دادگاه این داوری تشکیل شود به آن داوری اجباری گفته می شود.
نکته مهم این است که در هیچ کدام یک از این موارد به رای داوری غیابی اشاره ای نشده است و مصداق قانونی برای آن وجود ندارد.
همچنین باید توجه داشته باشید که رای صادر شده توسط داوری با وجود این که تشریفات همیشگی را ندارد اما کاملا قانونی و لازم الاجرا محسوب می شود. در ضمن به خاطر داشته باشید که این رای غیر قابل تجدید نظر خواهی و یا واخواهی یا اعتراض است. تنها راه برای فرار از این دستور را می توان ابطال رای داوری دانست که باید توسط دادگاه صورت بگیرد. برای ابطال این رای نیز باید ثابت شود که شرایط داوری مانند اهلیت داور، بی طرفانه بودن رای و … ثابت شود. حال بر اساس این شناخت از مفهوم داوری چگونه می توانیم رای داوری غیابی را توضیح دهیم؟
آیا رای داوری غیابی وجود دارد؟
همانطور که گفتیم اساسا در قانون حرفی از رای داوری غیابی زده نشده است. اما با توجه به این که داوری اساسا بر اساس انتخاب و رضایت طرفین صورت می گیرد و یا بر اساس دستور دادگاه به طرفین این داوری باید برپا شود می توان به نتایجی رسید.
در واقع مسئله اصلی که وجود دارد این است که طرفین نسبت به حضور در داوری یا رغبت دارند و یا بر اساس دستور دادگاه باید در این داوری حضور داشته باشند. بر اساس این وقتی یکی از طرفین در داوری حضور نداشته باشد بدین معنی نیست که نسبت به این امر اعتراض داشته یا دارد. از طرف دیگر داور موظف است بدون آیین و تشریفات قانونی طرفین را نسبت به برپایی داوری آگاه کند. بهترین راه برای ابلاغ این آگاهی می تواند از طریق مسیرهای قانونی و ابلاغیه های قضایی باشد. چرا که بر اساس آن داور می تواند مطمئن شود که فرد این آگاهی را پیدا کرده است.
پس دو نکته در ابتدای فهم رای داوری غیابی وجود دارد. اول این که داوری بر اساس رضایت طرفین یا دستور دادگاه تشکیل می شود و نکته دوم این است که طرفین باید نسبت به برگزاری این داوری و زمان و مکان آن آگاهی کامل داشته باشند. از این دو نکته در ادامه استفاده خواهیم کرد.
حال سوال مهم این است که آیا امکان برگزاری داوری بدون حضور یکی از طرفین امکان پذیر است؟ بر اساس این که طرف حاضر به عنوان خوانده یا خواهان در این داوری حضور دارد و به دنبال حق خود در این دعوی است داور موظف است که به رسیدگی خود حتی در صورت غیبت طرف دیگر ادامه دهد.
به بیان ساده تر اگر امکان رسیدگی به دعوی بدون حضور یکی از طرفین دعوی ممکن نبود، اساسا هر کدام از طرفین که ادامه داوری را به نفع خود نمی دانست می توانست با عدم حضور خود مانع از پیشرفت دعوی شود. از این رو داور می تواند بدون حضور یکی از طرفین نیز اقدام به بررسی و صدور رای کند. این رای غیر قابل واخواهی است. یعنی طرف غایب نمی تواند نسبت به آن اعتراضی داشته باشد و این رای برای او لازم الاجرا خواهد بود. این مهمترین نکته در خصوص رای داوری غیابی محسوب می شود.
ابطال رای داوری غیابی
اما در خصوص رای داوری غیابی سوال دیگری مطرح می شود. همانطور که گفتیم رای داوری غیر قابل اعتراض و یا تجدید نظر است. از این رو تنها راه برای تغییر این رای ابطال آن است.
حال در خصوص رای داوری غیابی آیا امکان ابطال آن وجود دارد؟ بله. در واقع یک وکیل خوب می تواند بر اساس شرایط داوری این کار را انجام دهد. یکی از مرسوم ترین روش ها این است که طرف غایب ثابت کند که اطلاعیه به او در خصوص برگزاری دادگاه داده نشده است و در واقع فرد غایب از این موضوع بی اطلاع بوده است. در صورتی که داور نتواند دلایل کافی مبنی بر اطلاع فرد از داوری را ارائه دهد، عملا رای باطل می شود.
به طور کلی داوری و رای های صادر شده توسط آن با وجود این که به عنوان یک عامل کمک کننده به سیستم قضایی مطرح شده است اما در برخی موارد می تواند بسیار چالش برانگیز باشد. بهتر است از مشاوران گروه پارسا بخواهید تا بیشتر در مورد این موضوع به شما توضیح دهند.
