لایحه در مورد قتل غیر عمد
قتل غیر عمد یکی از جرایم کیفری است که به سبب آن مجرم زندانی یا قصاص و یا محکوم به پرداخت دیه می شود. لایحه قتل غیر عمد نیز در از طرف محکوم علیه یا نماینده قانونی وی در قالب دفاعیه و اصرار بر غیر عمدی بودن جرم می باشد که باعث تخفیف در مجازات خواهد شد. اما دین لایحه چه ویژگی هایی دارد و چگونه تنظیم می شود و یا شرایط غیر عمدی بودن قتل را در این مقاله خواهیم داشت.
قتل غیر عمد چیست؟
ماده ۲۸۹ قانون مجازات های اسلامی جرم قتل بر سه نوع قتل شبه عمد، قتل خطای محض و قتل عمدی است. قتل شبه عمد همان قتل غیر عمد است که در این حالت شخص به صورت غیر عمدی مرتکب آن شده است. با وجود تفاوت های در این سه نوع چیزی که مشخص است و غیر قابل تغییر است سلب حیات و زندگی از یک نفر است. کسی که به صورت عمدی قتلی را مرتکب می شود کاملا هدف و نیت او مشخص بوده است. مانند کسی که دو تیز یکی به قلب و یکی به مغز شلیک کرده است مشخص است هدف از نابودی شخص بوده است. یا کسی که به حیوان شماری تیراندازی کرده اما تیر کمانه می کند و به شخصی برخورد می کند مشخص است که خطای محض بوده و شخص شاید مقتول را اصلا نشناسد و حتی در لحظه اثبات ندیده باشد.
اما حالت دیگر قتل این است که شخص تیزی به پای شخص در اثر عصبانیت شلیک می کند که هدف او زخمی کردن بوده باشد اما بر اثر خونریزی زیاد شخص فوت می شود یا مانند وقت هایی که شخص در سانحه رانندگی با عابری برخورد کرده و شخص کشته می شود. مشخص است که برای قتل خطای محض و شبه عمد می توان تخفیف های را قائل شد وگرنه مجازات همان است که گفته شد. پس طبق گفته های فوق می توان چنین نتیجه گرفت که داشتن انگیزه و هدف و نیت مجرم در ارتکاب جرم مهم است. مجرمی که هدف و سوء نیت به کسی نداشته است و هدف شخص با نتیجه عمل تفاوت داشته است می توان گفت فرد به قتل غیر عمد محکوم خواهد شد.
لایحه قانونی در مورد قتل غیر عمد
لایحه قانونی که در مورد قتل غیر عمد تنظیم می شود باید حاوی مفاد ماده قانونی باشد. وس در تنظیم لایحه قتل غیر عمد و قانونی بودن این لایحه می توان به ماده ۲۹۱ قانون مجازات های اسلامی استناد کرد. مطابق این قانون در حالت ها و شرایط ذیل قتل شبه عمد محسوب می شود و می توان لایحه دفاعیه برای آن ارائه و تسلیم کرد. این شرایط بدین شرح است؛
اگر مجرم قصد رفتاری را نسبت به مقتول داشته است اما نتیجه آن رخ دادن جنایت باشد و در عمل و اهداف او استنباط شود که رفتار او عمدی نبوده است.
زمانی که شخص نسبت به موضوع جرم و اتفاق افتاد آن جهل داشته باشد مثلا به انسانی تیراندازی کند که فکر کرده است حیوان درنده یا شکاری است. در آن لحظه شخص به جنایت فکر نکرده است اما اشتباهی مرتکب آن شده است.
اگر جنایت واقع شده یا مانند آن مشابه قتل عمد نباشد و جنابت به سبب تقصیر مرتکب واقع شده باشد. مثلا سرعت غیر مجاز جرم است و فرد بر اثر این جرم کسی را زیر گرفته و به قتل رسیده باشد.البته باید ثابت شود که شخص عمدا شخص را با اتومبیل زیر نگرفته است.
یکی از جرایمی که به کرات اتفاق می افتد و در دادگاه های کیفری با آن برخورد می شود قتل شبه عمد بر اثر سانحه رانندگی است در متن زیر به این موضوع می پردازیم.
قتل غیر عمد (1)
لایحه قتل غیر عمد در سانحه رانندگی
کسی بر اثر سانحه رانندگی مرتکب قتل می شود در واقع از دید و منظر قانونگذار دو جرم را مرتکب شده است و باید مجازات هر دو را بپذیرد. البته اگر ثابت شود که سانحه رانندگی بر اثر سرعت غیر مجاز بوده یا سبقت غیر مجاز یا هر خلاف راهنمایی و رانندگی دیگر و یا شخص راننده یا مجرم گواهی نامه رانندگی نداشته باشد می توان علاوه بر مجازات سلب حیات دیگری مجازات مربوط به راهنمایی و رانندگی را نیز متحمل شود. طبق قانون جرم قتل در سانحه رانندگی غیر عمد محسوب می شود و فرد مستلزم پرداخت دیه می باشد و در صورت عدم پرداخت دیه محکوم به حبس می شود. همچنین چنانچه راننده یا مجرم فاقد گواهینامه رانندگی باشد محکوم به دو ماه تا دو سال حبس خواهد شد.
نحوه رسیدگی به لایحه در مورد قتل غیر عمد
پس از وقوع قتل غیر عمد بایستی مامورین سر صحنه جرم حاضر شوند یکی از راه های اثبات غیر عمد بودن جرم این است که صحنه جرم بازسازی و بازبینی شود. مامورین در اسرع وقت وظیفه دارند صحنه جرم را محبوس نمایند تا مامورین با دقت بیشتری به بررسی صحنه وقوع جرم بپردازند.سپس مراحل شکایت ولی دم و خانواده مقتول و سپری شدن مراحل اولیه بازجویی و بازداشت متهم در کلانتری و سپس برگزاری جلسه دادرسی، چنانچه در این مرحله جرم متهم احراز شود کیفر خواست برای محکوم علیه درخواست می شود. چنانچه رای دادگاه مبنی بر غیر عمد بودن قتل باشد فرد خاطی محکوم به پرداخت دیه خواهد شد. البته جزای عمومی نیز بایستی اعمال شود. مطابق ماده ۶۱۶ قانون مجازات های اسلامی؛ اگر قتل غیر عمد به خاطر بی احتیاطی یا بی مبالاتی و یا انجام عملی که در آن مهارت نداشته است یا به دلیل عدم رعایت قوانین و نظامات واقع باشد، مسبب به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت مطالبه ولی دم برای دیه بایستی دیه انسان کامل را پرداخت نماید.
وکیل برای تنظیم لایحه قتل غیر عمد
اثبات قتل غیر عمد گاهی مشکل است و ادله و مدارکی برای اثبات ادعا وجود ندارد. وجود وکیل مجرب و با مهارت در این زمینه لازم و ضروری است زیرا رسیدگی به این نوع از پرونده های کیفری پیچیدگی و ظرافت های حقوقی و قانونی مختص به خود را دارد در نتیجه مشورت با وکیل پایه یک دادگستری متخصص در زمینه جرایم کیفری لازم و ضروری است.
