آشنایی با انواع طلاق
در حقیقت یکی از راه های پایان دادن به زندگی مشترک، طلاق می باشد. هنگام ازدواج بسیاری از زوجین بر این باور هستند که زندگی مشترک آن ها سرشار از خوشی بوده و تا پایان عمر به خوبی و خوشی در کنار یکدیگر زندگی می کنند. اما واقعیت چنین نیست و مشکلات زندگی بسیار جدی و گریزناپذیر می باشد. در همین راستا نهاد طلاق پیش بینی شده تا زن و مرد به صورت شرعی به اختلافات خود خاتمه داده و از یکدیگر جدا شوند.
طلاق، همانند دیگر اعمال حقوقی تشریفات خاصی داشته و به انواع مختلفی تقسیم می شود که هرکدام از این موارد، شرایط خاصی دارد. در این نوشتار در نظر داریم طلاق و انواع طلاق را بررسی نماییم. با ما همراه باشید.
طلاق به چه معناست؟
ابتدا قبل از بررسی انواع طلاق، به توضیح مفهوم طلاق خواهیم پرداخت. طلاق واژه ای عربی از مصدر طلق و به معنای آزادی و رها کردن است. اما در اصطلاح حقوقی به معنای منحل نمودن ازدواج دائم با شرایطی ویژه از سوی مرد و یا نماینده قانونی او می باشد. به طور معمول این طلاق فقط در صورت ازدواج دائم اتفاق می افتد. اما انحلال در ازدواج موقت هنگامی صورت می گیرد که مرد زمان باقی مانده از ازدواج را ببخشد و یا مدت زمان تعیین شده برای ازدواج موقت پایان یابد.
در حقیقت به موجب قانون مدنی ایران، طلاق از اختیارات مرد می باشد. بر همین اساس ماده 1133 قانون مدنی این گونه مقرر می دارد که مرد هر زمان که بخواهد می تواند زن خود را طلاق دهد. در واقع قانون مدنی جمهوری اسلامی بر اساس فقه شیعه دوازده امامی نوشته شده است. بر همین اساس پیروان مذاهب دیگر طبق قوانین و احوال شخصیه، می توانند مطابق با دین و مذهب خود صیغه طلاق را جاری نمایند. لازم به ذکر است که تنها ادیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی در ایران به رسمیت شناخته شده اند و مذاهبی هم چون مالکی، شافعی، زیدی و حنفی به موجب فقه و آیین خودشان در بحث طلاق اقدام می نمایند.
تقسیم بندی انواع طلاق براساس نوع درخواست کننده آن
با وجود این که طلاق حق مرد می باشد، اما به موجب قانون مدنی، زن نیز این اختیار را داشته که از دادگاه تقاضای طلاق نماید. به همین دلیل انواع طلاق براساس درخواست کننده طلاق به سه دسته تقسیم می شود:
درخواست طلاق از طرف مرد
در خصوص درخواست طلاق از طرف مرد، تشریفاتی وجود دارد که باید طی شود. به موجب ماده 1133 قانون مدنی جمهوری اسلامی، مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در قانون مدنی و با مراجعه به دادگاه نسبت به طلاق همسر خود اقدام نماید. در حقیقت مرد برای طلاق همسر خود باید درخواست گواهی عدم سازش را به دادگاه تقدیم کند. سپس در صورتی که بتواند به دادگاه ثابت کند که امکان ادامه زندگی با همسر خود را ندارد، این گواهی به او اعطا شده و مرد باید در تمامی جلسات دادگاه شرکت نماید. هم چنین مرد موظف است تمامی حق و حقوق زن از جمله نفقه و مهریه را به او بپردازد.
درخواست طلاق از طرف زن
زن به دو صورت می تواند تقاضای طلاق نماید. اول این که او وکالت در طلاق و یا همان حق طلاق را داشته باشد و مورد دیگر این است که با استناد به عسر و حرج و شرایطی از این قبیل، حکم طلاق را از دادگاه بگیرد. در ادامه این شرایط را توضیح خواهیم داد.
داشتن حق طلاق: در حقیقت مرد می تواند به همسر خود وکالت دهد که از او جدا شود. البته با وجود داشتن این وکالت نیز برای طلاق باید تشریفاتی طی شود.
شرایط عسر و حرج: قانون مدنی جمهوری اسلامی پیش بینی کرده است که در چه شرایطی زن می تواند از دادگاه حکم طلاق را بگیرد. به این صورت که اگر مرد نفقه زن خود را نپردازد و یا بیشتر از چهار سال غیبت کند موجب به وجود آمدن شرایط عسر و حرج برای همسر خود می شود. در این صورت برای زن شرایطی به وجود می آید که ادامه زندگی را برای او دشوار می کند.
طلاق مبتنی بر توافق زوجین
سومین نوع از دسته بندی انواع طلاق براساس درخواست کننده طلاق مربوط به طلاق توافقی می باشد. در این نوع از طلاق، زن و مرد به توافق می رسند که از یکدیگر جدا شده و به زندگی مشترک خود پایان دهند. لازم به ذکر است که در طلاق توافقی نیز باید تشریفاتی طی شود و زوجین می توانند با مراجعه به دادگاه، تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نمایند.
انواع طلاق براساس امکان رجوع
هنگامی که زن و مرد از یکدیگر جدا شدند، در طول زمان عده زن، مرد این امکان را دارد که به زن رجوع کند. به این معنا که بدون ازدواج مجدد و تنها با ثبت رجوع می توانند زندگی مشترک خود را آغاز نمایند. باید خاطر نشان ساخت که همواره حق رجوع با مرد می باشد؛ حتی اگر به گونه دیگری توافق شده باشد. به طور کلی طلاق براساس امکان رجوع به دو نوع طلاق رجعی و طلاق بائن تقسیم می شود.
طلاق رجعی
در طلاق رجعی، مرد می تواند بعد از جدایی و در طول مدت عده زن به او رجوع کرده و زندگی مشترک خود را از سر بگیرند. با اتمام عده زن، حق رجوع از میان می رود. اکثر طلاق هایی که ثبت می گردد، طلاق رجعی بوده مگر این که بائن بودن آن در قانون مدنی ذکر شده باشد.
طلاق بائن
طلاق بائن نوع دیگری از انواع طلاق می باشد که به موجب آن مرد نمی تواند به زن رجوع کند و زندگی مشترک خود را از سر بگیرند. به این معنا که مرد نمی تواند هر زمان که اراده کرد برای شروع زندگی مشترکشان به زن رجوع کند. بلکه باید میان آن ها صیغه عقد جاری شود. در این خصوص از آن جایی که میان زن و مرد عقد صورت گرفته، می توانند در خصوص شرایط ضمن عقد و مهریه جدید با یکدیگر توافق نمایند.
به طور کلی در چهار مورد از انواع طلاق، مرد این حق را ندارد که در طول مدت عده زن به او رجوع کند:
اگر زن یائسه باشد مرد نمی تواند در مدت عده خواستار زندگی مشترک با زن شود.
هنگامی صیغه طلاق جاری شود که میان زن و شوهر رابطه زناشوئی صورت نگرفته باشد. به این معنا که زن باکره و یا دوشیزه باشد.
هنگامی که زن و مرد سه بار از یکدیگر جدا شده و ازدواج کرده باشند. در این زمان زن و مرد بر یکدیگر حرام بوده و حق ازدواج مجدد را نخواهند داشت.
آخرین مورد مربوط به طلاق خلع و مبارات است. به این معنا که زن و مرد آنقدر از یکدیگر متنفر بوده که حاضر باشند مهریه و مال خود را ببخشند و هرچه زودتر از یکدیگر جدا شوند.
