اعسار در رد مال کیفری
اعسار در رد مال کیفری بر اساس قانون
اعسار در رد مال کیفری چیست؟ شرایط اعسار در رد مال کیفری چیست؟ چگونه می توان از اعسار در رد مال کیفری استفاده کرد؟ مهمترین نکات مربوط به اعسار در رد مال کیفری چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص اعسار در رد مال کیفری چیست؟ چرا از اعسار در رد مال کیفری استفاده می شود؟ مهمترین نکات مربوط به اعسار در رد مال کیفری چیست؟ چر از اعسار در رد مال کیفری استفاده می شود؟ در خصوص کدام جرایم اعسار در رد مال کیفری امکان پذیر است؟ نهاد تصمیم گیری کننده در خصوص اعسار در رد مال کیفری کجاست؟
اعسار در رد مال کیفری از جمله شرایطی است که مجرم می تواند به واسطه آن نسبت به تقسیط بازپرداخت عین یا ارزش مال اقدام کند. نکته ای که در خصوص اعسار در رد مال کیفری وجود دارد این است که این ابزار در خصوص دعاوی کیفری که دارای حکم رد مال هستند قابل استفاده می شود. همچنین فرد می تواند حین دادرسی درخواست اعسار را ارائه نماید یا بعد از صدور حکم قطعی نسبت به ارائه دادخواست اعسار اقدام نماید. بر اساس نتیجه این دادخواست می تواند نسبت به اعسار در رد مال کیفری اقدام نماید.
ما در این مقاله می خواهیم بدانیم که اعسار در رد مال کیفری دقیقا چیست و چه کارکردی دارد؟ آیا فردی می تواند بر اساس این مفهوم به طور کلی از رد مال معاف شود؟ شرایط تقسیط در این حالت چیست و قانون بر اساس چه فاکتورهایی این موضوع را مورد بررسی قرار می دهد؟ نکته ای که باید به آن توجه داشته باشیم این است که اعسار در رد مال کیفری یک نوع ابزار حمایتی از مجرم است که بتواند بر اساس آن مال مورد نظر را به شاکی بازگرداند. در ادامه سعی می کنیم این مسئله را از جنبه های مختلفی مورد بررسی قرار دهیم.
اعسار در رد مال کیفری بر اساس مفاهیم
اعسار در رد مال کیفری از جمله مفاهیم مهم در جامعه حقوقی و کیفری محسوب می شود. یکی از مهمترین کارکردهای هر وکیل کیفری این است که بتواند بر اساس وضعیت مالی مجرم (موکل) درخواست اعسار در رد مال کیفری را به نتیجه برساند. اما برای فهم بهتر کارکرد وکیل در این حوزه و برای درک بیشتر این ابزار قانونی باید با برخی از مفاهیم مهم در این خصوص آشنا شد. مسلما شناخت جرایمی که قانون رد مال را برای آن پیش بینی کرده و همچنین آشنایی با مفهوم اعسار از جمله این موارد محسوب می شود.
اعسار یک مفهوم شرعی وارد شده به قانون ایران است. اعسار به حالتی گفته می شود که فرد توان کافی نداشته باشد. بنابراین اعسار از پرداخت مهریه یا اعسار در رد مال کیفری بدین معنی است که فرد توان پرداخت مهریه یا بازگرداندن مال مورد نظر را نداشته باشد. در شرع دو حالت برای اعسار در نظر گرفته شده است که به اعسار نسبی و مطلق شهرت دارند.
در اعسار مطلق فرد تحت هیچ عنوان توان پرداخت بدهی یا رد مال را ندارد. حتی با تقسیط آن نیز فرد نمی توان این مال را بازگرداند. بر اساس اصل فقهی این فرد تحت حمایت خدا قرار دارد. اما یک وکیل حقوقی به خوبی می داند که در قانون کیفری یا حقوقی حقی برای این فرد در نظر گرفته نمی شود و مادامی که امکان پرداخت مال وجود نداشته باشد یا رضایت شاکی در این خصوص حاصل نشود او در زندان خواهد ماند.
اما در اعسار نسبی مجرم یا فرد امکان پرداخت تقسیط شده را دارد. در این صورت دادگاه با بررسی توان مالی فرد میزان قسط را مشخص می کند. در این حالت فرد باید نسبت به پرداخت قسط مشخص شده اقدام نماید.
اعسار در رد مال کیفری و جرایم آن
بخش دیگری از مفهوم اعسار در رد مال کیفری به جرایمی که رد مال برای آن ها در نظر گرفته شده باز می گردد. به طور کلی در قانون کیفری ایران برای 5 جرم سرقت، کلاهبرداری، خیانت در امانت، اختلاس و تحصیل مال نامشروع رد مال را در نظر گرفته است. از نظر قانون مالی که بر اساس این جرایم به دست آمده باید بازگردانده شود. بدین ترتیب مجرم مکلف به بازپرداخت این مال می باشد.
اما مسئله ای که وجود دارد این است که ممکن است عین مال در اختیار مجرم نباشد و یا وی توان پرداخت چنین هزینه را نداشته باشد. در صورت اثبات توان مالی و شرایط اقتصادی وی امکان ارائه دادخواست اعسار در رد مال کیفری وجود دارد.
نکته دیگری که در این خصوص باید در نظر داشته باشید این است که بعد از صدور حکم قطعی مجرم می تواند با ارائه دادخواست اعسار در رد مال کیفری از دادگاه بخواهد شرایط مالی وی را بررسی کرده و بر اساس آن دستور تقسیط بدهی را صادر کند. مسئله مهم دیگر این است که اعسار یک مسئله و مفهوم وابسته به زمان است. یعنی ممکن است فرد در ادامه دچار تغییر توان مالی شود. یعنی ممکن است وی نتواند اقساط را پرداخت نماید. در این حالت فرد می تواند نسبت به ارائه دادخواست دیگر در خصوص اعسار در رد مال کیفری اقدام نماید.
در کلام ساده تر قانون اجازه این را داده است که فرد با تغییر توان مالی بتواند نسبت به ارائه دادخواست اعسار در رد مال کیفری اقدام نماید. دادگاه نیز بنا بر شرایط مالی فرد و مدارکی مانند حساب بانکی، شهادت شاهدان و … این موضوع را بررسی می کند. در صورتی که اعسار فرد تایید شود دادگاه شرایط تقسیط جدیدی را برای وی در نظر می گیرد.
نکته مهم دیگری که باید در نظر داشته باشید این است که اعسار در رد مال کیفری مانع از کم شدن یا از بین رفتن مجازات جرم نخواهد شد. در واقع اگر جرمی محکومیت حبس 5 ساله داشته باشد اعسار در رد مال کیفری امکان کاهش آن را ندارد. بنابراین فرد با وجود اعسار از پرداخت مال باید محکومیت خود را بگذراند. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید. اما در حالت کلی در نظر داشته باشید که استفاده از یک وکیل در این خصوص می تواند بسیار کارایی داشته باشد.
