قرار منع تعقیب
در مراجع قضایی کشور، آرا مختلفی صادر میشود که میتواند شرایط جدیدی را در زندگی افراد ایجاد کند. یکی از این آرا، قرار منع تعقیب و قرار ترک تعقیب است. این دو قرار شرایط جدیدی را در زندگی افراد به وجود خواهند آورد و وضعیت آنها را به کلی دگرگون خواهند ساخت.
هر دو قرار گفته شده از جمله قرار هایی است که موجب خوشحالی متهم خواهد شد و در بعضی مواقع خشم شاکی را به همراه خواهد داشت. با توجه به اهمیت خاص این قرار، لازم است با آن آشنا باشید تا در هنگام صدور آرا با آگاهی بیشتری رفتار نمایید و از حقوق خود بهره مند گردید. در ادامه با ما همراه باشید.
آرا دادگاه ها و محاکم
آرا دادگاه به طور کلی به دو دسته حکم و قرار تقسیم میشود. تفاوت این دو گروه از آرا، این است که حکم به طور کلی از اعتبار امر مختومه برخوردار است اما اکثر قرار ها از چنین ویژگی خاصی برخوردار نیستند. همچنین در آینده میتوان از احکام به عنوان یک سند رسمی در محاکم استفاده کرد در حالی که قرار ها به طور کلی چنین ویژگی مهمی را ندارند. همچنین قاعده فراغ دادرس هم در مورد قرار ها صدق نمیکند.
اما این هرگز به معنای کم اهمیت بودن قرار های صادره از دادگاه نیست. قرار های صادر شده از دادگاه هم دارای ضمانت اجرا هستند و به آنها به خوبی رسیدگی خواهد شد. دادگاه ها معمولا در شرایط مختلفی اقدام به صدور قرار میکنند. گاهی اوقات صدور قرار به معنای ناقص بودن مراحل و مدارک دادرسی است و گاهی اوقات هم به معنای خاتمه رسیدگی است. البته باید توجه داشت که قرار ها معمولا موجب فراغ دادرس نمیشوند. یعنی هر زمان ممکن است که مجددا به جریان افتد.
قرار منع تعقیب (3)
قرار منع تعقیب و قرار ترک تعقیب
قرار منع تعقیب یکی از قرار های بسیار مشهور است. این قرار در زمانی صادر میشود که یا دلایل کافی برای انتساب جرم مورد نظر به متهم وجود ندارد و یا اینکه آن رفتار در قانون جرم انگاری نشده است. بر اساس اصل قانونی بودن مجازات ها، لازمه مجازات هر کسی، این است که آن رفتار در قانون جرم انگاری شده باشد و در غیر این صورت، نمیتوان افراد را مجازات نمود. این یکی از اصول مهم حقوقی است و بار ها در قوانین مختلف به آن پرداخته شده است.
اما قرار ترک تعقیب، قراری است که مستقیما توسط مراجع قضایی صادر نمیشود و با درخواست شاکی قبل از صدور رای نهایی صادر خواهد شد. البته لازمه صدور قرار ترک تعقیب، این است که جرم ارتکابی در حوزه جرایم قابل گذشت باشد. در غیر این صورت حتی بدون شاکی خصوصی هم پرونده در جریان خواهد بود و دادستان به عنوان مدعی العموم در پی حق خواهی بر خواهد آمد.
اگر برای شما سوال پیش آمده است که جرایم قابل گذشت چه جرایمی هستند، باید عرض کنیم که این جرایم به طور کامل در قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 ذکر شده اند. البته در سال 1399 هم قانون کاهش مجازات جرایم تعزیری تصویب و لازم الاجرا شد. بر اساس این قانون، بسیاری از جرایم که در قانون سابق غیر قابل گذشت بودند، قابل گذشت شناسایی شدند. بنابراین لازم است که در خصوص شناسایی جرایم قابل گذشت از جرایم غیر قابل گذشت حتما این نکات را در نظر داشته باشید.
قرار منع تعقیب (1)
مرجع صادر کننده قرار منع تعقیب و ترک تعقیب
مرجع صادر کننده قرار منع تعقیب، دادسرا است. همانطور که گفته شد، قرار منع تعقیب نیازی به درخواست شاکی ندارد و اگر دادستان به عنوان مدعی العموم هر یک از شرایط فوق را در پرونده احراز کند، اقدام به صادر کردن قرار منع تعقیب خواهد کرد. البته در صورتی که میان بازپرس و دادستان اختلاف نظر در مورد صدور این قرار ایجاد گردد، پرونده به دادگاه ارسال میشود و دادگاه تصمیم گیرنده خواهد بود.
اما در مورد صدور قرار ترک تعقیب، مرجعی جداگانه در دادسرا وجود دارد که افراد میتوانند پس از مراجعه به آن، درخواست صدور قرار ترک تعقیب را برای متهم انجام دهند. نکته حائز اهمیت این است که تا یک سال پس از صدور قرار ترک تعقیب در صورت بروز اتفاقی جدید در همان موضوع، شاکی میتواند مجددا قرار ترک تعقیب را نقض کند.
امکان اعتراض به قرار منع تعقیب و قرار ترک تعقیب
به طور کلی اگر قرار منع تعقیب در دادسرا صادر شود و در صورتی که دادستان و بازپرس با هم اتفاق نظر داشته باشند، این قرار قابل اعتراض نخواهد بود. البته لازم به ذکر است که قرار منع تعقیب از اعتبار امر مختومه برخوردار نیست. به این معنا که در هر زمانی در صورت بروز دلایل جدید، شاکی میتواند مجددا پرونده را نسبت به متهم به جریان بیندازد. البته به شرطی که دلیل جدید بروز کند. در غیر این صورت با دلایل سابق نمیتوان مجددا همان پرونده را به جریان انداخت.
اما هنگامی که مرجع صادر کننده قرار منع تعقیب، دادگاه باشد، امکان اعتراض به این قرار وجود دارد. در این زمان فرقی میان دادگاه بدوی و تجدید نظر وجود ندارد و این شاکی است که میتواند با آوردن دلایل، نسبت به این رای اعتراض کند.
اما نوبت به امکان اعتراض به قرار ترک تعقیب میرسد. این قرار مستقیما توسط خود شاکی درخواست میشود و از آنجایی که شاکی تنها در جرایم قابل گذشت امکان درخواست صدور این قرار را دارد، به نظر میرسد مسئله اعتراض به صدور قرار ترک تعقیب کاملا منتفی خواهد بود.
قرار منع تعقیب (1)
نکات مهم در مورد قرار منع تعقیب و ترک تعقیب
قرار منع تعقیب هم توسط دادسرا و هم توسط دادگاه مطرح میشود اما قرار ترک تعقیب تنها توسط دادسرا صادر خواهد شد.
امکان اعتراض به قرار منع تعقیب، زمان معینی دارد. این مدت زمان در قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده است و نسبت به افراد داخل کشور و خارج از کشور متفاوت است.
تا زمانی که دلایل کافی را برای محکومیت یک فرد به دست نیاورده اید، از او شکایت نکنید. زیرا در صورت عدم وجود دلایل کافی برای محکومیت فرد، امکان ادعای شرف برای فرد وجود دارد و شما را محکوم خواهد کرد. در مورد دلایل محکومیت و صحت اسناد خود حتما پیش از شکایت با یک وکیل یا فرد آشنا به امور حقوقی مشورت نمایید.
