جرم اغتشاش و برهم زدن نظم عمومی
جرم اغتشاش و برهم زدن نظم عمومی
برقراری و صیانت از نظم عمومی در جوامع مختلف از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و یکی از ارکان اصلی حفظ آسایش و امنیت مردم آن جامعه می باشد. نظم عمومی در جامعه احساس امنیت را ایجاد می کند. بنابراین بروز اعمالی همچون سرقت یا نزاع و درگیری باعث ایجاد حس ناامنی و یا ترس در جامعه می شود و با واکنش منفی از سوی جامعه روبرو خواهد شد. از این رو موضوع نظم عمومی یکی از مصادیق امنیت اجتماعی محسوب شده و هرگونه اقدام و رفتاری که در راستای اخلال آن باشد، جرم محسوب می شود. بدیهی است که ارتکاب جرم منجر به مجازات و تنبیه فرد مجرم خواهد شد. و اما جرم اغتشاش و بر هم زدن نظم عمومی یک جامعه چیست؟
هرگونه اقدامی که موجب سلب آرامش مردم و ایجاد خسارت و مزاحمت برای آنها شود را اخلال در نظم عمومی و یا اغتشاش می نامند. البته لازم به ذکر است که ملاک دقیق تشخیص این جرم به فرهنگ و عرف یک جامعه بستگی دارد. در نتیجه لازمه تحقق جرم اغتشاش این است که عرف، این اقدام را نمونه اخلال در نظم عمومی بداند یا خیر. بنابر این ممکن است در جوامع مختلف، معیارهای مختلفی برای تعریف جرم اغتشاش وجود داشته باشد.
شرایط تحقق جرم اخلال در نظم عمومی
تحقق جرم اخلال در نظم عمومی شروطی را دارا می باشد. مانند شرط عرف جامعه، که قبلا به آن اشاره شد. از جمله شرایط دیگر این است که فرد در سلامت عقلی و هوشیاری کامل مرتکب این جرم شده باشد. به عنوان مثال اگر شخصی تحت اثر جنون اقدام به اخلالگری در جامعه کند، حکم مجازات برای او سلب می گردد، چرا که جنون یکی از عوامل رافع جرم می باشد. همچنین شرایط سنی نیز یکی دیگر از عوامل عدم مجازات فرد می باشد؛ کودکانی که پایین تر از سن قانونی هستند، شامل مورد مصونیت از مجازات می باشند. در این موارد اقدامات تامینی و تربیتی جایگزین مجازات می شود.
از شروط دیگر تحقق این جرم، عمومیت داشتن آن می باشد. یعنی اگر فردی این اقدام را علیه یک شخص و با انگیزه شخصی انجام دهد، اقدام وی در حکم اخلال در نظم عمومی نخواهد بود. بعلاوه اگر فردی سهوا مرتکب این جرم شود، یعنی نیت اخلال در نظم و آسایش عمومی را نداشته باشد اما اقدام به عملی کند که نتیجه آن چنین شود، در اینصورت مجرم شناخته نخواهد شد.
مجازات اغتشاش و بر هم زدن نظم عمومی چیست؟
یکی از اهداف وضع قوانین در یک جامعه توسط قانون گذاران، ایجاد نظم، امنیت و آرامش برای مردم آن جامعه می باشد. در تمامی این قوانین، حقوق افراد نیز در نظر گرفته شده است؛ از جمله حق اعتراضات مسالمت آمیز. و طبیعتا هرگونه اقدامی که در مغایرت با این قوانین و حق طبیعی افراد جامعه باشد، جرم محسوب شده و موجب برخورد و اعمال مجازات و تنبیه برای فرد خاطی خواهد شد. در کشور ما نیز قوانینی به منظور مجازات افرادی که مرتکب این جرم می شوند وجود دارد. ماده 618 قانون مجازات اسلامی، مجازات برای جرم اغتشاش و بر هم زدن نظم عمومی را اینگونه بیان می کند:«هرکس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیر متعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش عمومی گردد یا مردم را از کسب و کار باز دارد به حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
همچنین در ماده 617 قانون مجازات اسلامی آمده است:«هر کس به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود در صورتی که از مصادیق محارب نباشد به حبس از شش ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»
و در ماده 620 این قانون نیز اینگونه آمده است:«هرگاه جرایم مذکور در مواد 616 و 617 و 618 در نتیجه توطئه قبلی و دسته‌جمعی واقع شود هر یک از مرتکبین به حداکثر‌مجازات مقرر محکوم خواهند شد.»
یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه داشت این است که اگر فردی در حین ارتکاب جرم اغتشاش اقدام به استفاده از اسلحه (چه اسلحه گرم و چه سرد) کند، و با این عمل موجب تشویش اذهان عمومی و و ایجاد ترس و ناامنی برای مردم شود، مرتکب جرم محاربه شده است و مطابق ماده 282 قانون مجازات اسلامی مورد مجازات قرار خواهد گرفت. این مجازات شامل یکی از موارد اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ و نفی بلد می باشد.
ارتباط اخلال در نظم عمومی با امنیت ملی چیست؟
بطور کلی جرم اغتشاش و جرائم علیه امنیت ملی دو مقوله جدا از هم هستند. اما در عین حال، در بسیاری از پرونده های حقوقی این دو جرم ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند. در مواردی افرادی که اقدام به اغتشاش می کنند، محکوم به جرایم علیه امنیت ملی می شوند. دلیل این موضوع به هدف فرد از ایجاد اغتشاش بر می گردد. زمانی که فرد اخلالگر با اهداف ضد امنیتی اقدام به اخلال در نظم عمومی کند، آنگاه عمل وی در حکم جرایم علیه امنیت ملی قرار می گیرد. لازم به ذکر است که جرایم علیه امنیت ملی دارای مجازات هایی شدیدتر از جرم اغتشاش می باشند.
سخن پایانی
آنگونه که گفتیم، هر اقدامی که سبب اخلال در نظم، آرامش و امنیت عمومی شود، جرم به حساب می آید. و برای فرد یا افرادی که مرتکب این جرم شده اند، مجازاتی در نظر گرفته می شود. در کشور ما نیز قوانینی در این راستا وضع شده اند. ماده 618 قانون مجازات اسلامی چگونگی مجازات برای این جرم را مشخص کرده است. ما در این مطلب تلاش کردیم تا شما را با مصادیق جرم اخلال در نظم عمومی جامعه آشنا سازیم. همچنین شرایط تحقق این جرم را برای شما توضیح دادیم، و در نهایت شما را از مجازات های تعیین شده برای آن مطلع ساختیم. با توجه به حساسیت بالای این جرم، در صورت نیاز به توضیح و راهنمایی های بیشتر، شما می توانید در مجموعه گروه وکلای پارسا، با وکلایی حاذق ارتباط برقرار کرده و مشورت های لازم را انجام دهید.
