تغییر نام فاطمه
مقدمه، شرایط قانونی برای تغییر نام
طبق ماده 997 قانون مدنی هر شخص ایرانی باید نام و نام خانوادگی داشته باشد. انتخاب نام برای فرزندان، از حقوق شخصی والدین به شمار می رود. اصولاً نام افراد در طول زندگی آنها غیر قابل تغییر است. با این وجود در صورت وجود برخی از شرایط قانونی افراد می توانند تنها برای یک بار در طول عمر خویش، نام یا نام خانوادگی خود را تغییر دهند. در این نوشتار ضمن بررسی شرایط قانونی تغییر نام، موضوعات حقوقی مربوط به نام های مذهبی از جمله تغییر نام فاطمه را بررسی خواهیم کرد. پیش از آن ابتدا ضروری است شرایط عمومی برای تغییر نام مطابق با قانون ثبت احوال را مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی شرایط قانونی زیر برای تغییر نام نیاز است:
نام جدید که انتخاب می شود باید یک نام اعم از ساده یا مرکب باشد.
انتخاب نام هایی که با شئونات اسلامی مغایرت دارند، ممنوع می باشد.
شورای عالی ثبت احوال نام های ممنوع را تشخیص می دهد و آنها را اعلام می کند.
انتخاب نام برای اقلیت های دینی مطابق با آیین و فرهنگ ایشان صورت می گیرد.
مطابق با قانون ثبت احوال، چه نام هایی قابل تغییر است؟
به موجب ماده 20 قانون ثبت احوال، انتخاب نام های زیر ممنوع است. دارندگان چنین نام هایی می توانند با مراجعه به اداره ثبت احوال محل اقامت خود، تقاضای تغییر نام خویش را طرح نمایند:
نام هایی که باعث هتک حیثیت برای اسلام و مقررات اسلامی شود، مثل نام های عبدالعزی و عبدالات.
القاب، از قبیل ساده و مرکب. مثل خان، کدخدا، شاه، مهندس و … .
نام های مستهجن و زننده، همانطور که اشاره شد این دسته از نام های ممنوعه توسط شورای عالی ثبت احوال مشخص شده و اعلام می گردد.
نام هایی که بیانگر صفت های مذموم و مغایر با شئونات والای انسانی باشد. نام هایی مثل گرگ، شورشی و … از جمله این نام ها می باشند.
نام هایی که با مقدسات و عرف و فرهنگ مردم مغایر باشد. نام هایی مثل خونریز، لات، شاهی و … از جمله این نام ها به شمار می روند.
نام هایی که باعث می شوند افراد تحقیر شوند. مثل پست، مجنون و … .
نام هایی که باعث شود فرهنگ بیگانه اشاعه و ترویج یابد. نام هایی مثل کاتیوشا، سزار و مرسدس از جمله این نام ها به شمار می روند.
در صورت وجود چه شرایطی می توان نام را تغییر داد؟
به موجب ماده 20 قانون ثبت احوال در صورتی که هر یک از شرایط زیر وجود داشته باشد، صاحب نام یا سرپرست قانونی او می تواند از اداره ثبت احوال تغییر نام را تقاضا نماید:
نام هایی که با جنسیت صاحب آن تناسب ندارد. مانند انتخاب نام مینا برای یک پسر، یا انتخاب نام مراد برای یک دختر.
وجود کلمات زائد و غیر ضروری در نام افراد. مانند قلی، غلام، آقا، خانم، گرگ، قوچ و … .
تصحیح اشتباهات املائی که در نتیجه عدم آگاهی مامور تحریر شناسنامه یا والدین شخص در نام وی ایجاد شده است. مثلاً ممکن است نام ظهراب با سهراب و یا منیجه با منیژه اشتباه شود.
چنانچه نام فرزند با نام هر کدام از والدین یکسان باشد.
تغییر نام های با رسم الخط عربی به رسم الخط فارسی، مثلاً تغییر نام اسحق به اسحاق یا اسمعیل به اسماعیل.
تغییر نام افرادی که به دین مبین اسلامی مشرف می شوند، در صورت تایید مقام قضایی.
تغییر نام کسانی که تغییر جنسیت داده و به موجب حکم قطعی دادگاه، باید نام آنها به نام مناسب به جنسیت جدید آنان تغییر نماید.
تغییر اسامی که دارای پیشوند عبد می باشند و به نامی به جز نام خداوند متعال ختم می شوند.
تغییر نام کسانی که دارای اسم مستعار نیز می باشند.
نام برادران و خواهران در یک خانواده یکسان باشد.
چه کسانی می توانند درخواست تغییر نام طرح کنند؟
همانطور که اشاره شد در صورتی که شرایط قانونی برای تغییر نام وجود داشته باشد، افراد می توانند به اداره ثبت احوال محل اقامت خویش مراجعه نموده و درخواست تغییر نام را مطرح نمایند. کسی که می خواهد درخواست تغییر نام را طرح نماید باید دارای شرایط زیر باشد:
کسی می تواند درخواست تغییر نام داشته باشد که حداقل 18 سال تمام شمسی داشته باشد.
افرادی که کمتر از هجده سال دارند ولی حکم رشد آنها توسط مرجع صلاحیت دار صادر شده باشد، نیز می توانند به اداره ثبت احوال محل اقامت خود مراجعه نموده و درخواست تغییر نام را مطرح نمایند.
سرپرست قانونی اشخاص غیر رشید، اعم از ولی، قیم و وصی.
چگونگی تغییر نام فاطمه و سایر نام های دینی و مذهبی
همانطور که اشاره شد اصولاً نامی که توسط والدین برای افراد انتخاب شده است، غیر قابل تغییر می باشد. لیکن در صورت وجود برخی شرایط قانونی می توان به اداره ثبت احوال محل مراجعه کرد و با ارائه مدارک لازم برای یک بار درخواست تغییر نام داشت. در مورد نام های عربی و مذهبی مثل محمد، علی، فاطمه و … اصولاً این نام ها غیر قابل تغییر در اداره ثبت احوال می باشند.
برای تغییر نام فاطمه و سایر نام های مذهبی می بایست به دادگاه عمومی مراجعه نمود و دادخواست تغییر نام را طرح کرد. طرح دادخواست تغییر نام فاطمه و سایر نام های مذهبی مستلزم پرداخت هزینه دادرسی مطابق با دعاوی غیر مالی است.
تصمیم گیرنده نهایی در خصوص تغییر نام فاطمه و سایر نام های مذهبی قاضی دادگاه حقوقی است. دادگاه مدارک و مستندات متقاضی را بررسی کرده و در صورتی که تغییر نام فاطمه و دیگر نام های مذهبی را از نظر قانونی بلامانع تشخیص دهد، حکم تغییر نام را صادر می کند. با صدور و قطعی شدن حکم تغییر نام، اداره ثبت احوال محل اقامت متقاضی موظف است نسبت به تغییر نام متقاضی در دفتر نام ها مبادرت به عمل آورد.نکته شایان توجه در خصوص تغییر نام فاطمه و دیگر نام های مذهبی این است که تا وقتی دلیل محکمه پسند مبنی بر ضرورت تغییر این قبیل نام ها وجود نداشته باشد، دادگاه حقوقی حکم تغییر نام را صادر نمی کند.
