محجور کیست

محجور کیست

محجور کیست و چه حقوقی دارد؟

محجور کیست این پرسشی است که در برخی از پرونده های حقوقی مطرح می شود. ممکن است در یک اختلاف خانوادگی درباره اهلیت و صلاحیت عقلی یکی از اعضا خانواده پرسش های متعددی مطرح شود. یا اینکه برخی افراد در جریان تقسیم ارث درباره قدرت درک و عقل یکی از وراث و حتی شخص متوفی اختلاف پیدا کنند.

در چنین مواردی این پرسش از کارشناس حقوقی پرسیده می شود که محجور کیست. در پاسخ به این سوال باید ابتدا حجر تعریف شده و سپس صفات شخص محجور بیان شود. در ادامه به معرفی انواع حجر و اسباب محجوریت خواهیم پرداخت.

محجور کیست و حجر چه مشخصاتی دارد؟

برای پاسخ به پرسش محجور کیست باید گفت هر شخصی از زمان تولد دارای حقوق و تکالیفی خواهد بود. توانایی شخص برای بهره مندی از حق، حق تمتع یا حق تملک گفته می شود. اما در ادامه شخص برای اینکه دارای حق تصرف یا استیفا شود باید شرایطی را کسب نماید.

از جمله شرایطی که مشخص می کند محجور کیست آن است که فرد دارای بلوغ جسمی و عقلی شود. در قانون مدنی ایران سن بلوغ برای دختران نه سال قمری و برای پسران پانزده سال قمری در نظر گرفته شده است. بنابراین شخص با رسیدن به این سن دارای بلوغ جسمی می شود. چنین شخصی می تواند درباره امور غیر مالی خود مانند ازدواج تصمیم گیری نماید. اما برای تعیین تکلیف کردن در امور مالی نیاز است که شخص رشد عقلی خود را ثابت نماید.

حجر به معنی منع کردن است و در پاسخ به پرسش محجور کیست باید گفت شخصی که از اجرای حق و پذیرفتن تعهد منع شده باشد را محجور می نامند. به این ترتیب فرد بدون دخالت شخص دیگر اجازه انجام امور حقوقی خود را نخواهد داشت.

اسباب حجر کدام است؟

پس از پاسخ به این سوال که محجور کیست باید انواع حجر مورد بررسی قرار گیرد. موارد زیر اسباب حجر می باشد:

صغر سن

جنون

سفه

شخصی که از نظر سنی به بلوغ عقلی نرسیده باشد محجور خوانده می شود. بنابراین در صورتی که بلوغ جسمی داشته باشد برای اثبات بلوغ عقلی خود باید به دادگاه مراجعه کرده و حکم رشد دریافت نماید.

محجور کیست؟ شخص مجنون یکی از افرادی است که محجور شناخته می شود. به این ترتیب جنون از اسباب حجر است. تفاوت صغیر و مجنون در آن است که صغیر توانایی تمیز خوب و بد را ندارد اما شخص مجنون به طور کلی قوای عقلی اش دچار اختلال شده است. این اختلال عقلی ممکن است به صورت دائمی یا ادواری باشد.

سفه سبب دیگر محجوریت است. شخص سفیه کسی است که عقل معاش ندارد و نمی تواند امور مالی خود را اداره کند. چنین شخصی در انجام امور غیر مالی خود مانند ازدواج و طلاق مختار می باشد. اما نمی تواند بدون دخالت دیگری به امور مالی بپردازد.

برای پاسخ به پرسش محجور کیست حقوقدانان یک دسته بندی دیگر نیز قائل می شوند. این دسته بندی شامل حجر عام و خاص می شود. در حجر عام مجنون از تصرف در کلیه امور حقوقی خود محروم است و در حجر خاص سفیه تنها در اداره امور مالی ناتوان می باشد.

همچنین حجر می تواند قانونی یا قضایی باشد. در حجر قانونی شخص به حکم قانون صغیر و محجور شناخته می شود و دادگاه با صدور رای این امر را تایید می نماید. اما در حجر قضایی شخص سابقا دارای بلوغ و عقل بوده است. اما در حال حاضر قدرت تمیز عقلی خود را از دست داده و دادگاه با صدور حکم بیان می کند که شخص فاقد اهلیت می باشد.

قانونگذار برای حمایت از محجور چه تدابیری اندیشیده است؟

پس آنکه مشخص شد محجور کیست باید به این موضوع پرداخت که چگونه می توان از حقوق اینگونه افراد حمایت کرد. قانونگذار بیان می کند که شخص محجور نمی تواند راسا به امور حقوقی خود بپردازد.

مقنن بعد از پاسخ به پرسش محجور کیست تعیین می کند که چه کسی صلاحیت رسیدگی به امور حقوقی وی را دارد. در وهله اول ولی شخص محجور برای رسیدگی به امور وی صالح می باشد. ولی می تواند پدر یا جد پدری باشد.

در صورت نبود پدر و جد پدری دادگاه شخص دیگری را که دارای شرایط لازم باشد به قیمومت بر­می­گزیند. به این ترتیب قیم به امور حقوقی شخص محجور خواهد پرداخت.

در برخی موارد شخص محجور در شرایطی قرار می گیرد که نیاز فوری به اداره امور خود دارد. به طور مثال گاهی ولی یا قیم محجور بزه دیده در دسترس نیست. یا برخی مواقع ولی یا قیم خود مرتکب جرم شده اند و باید فورا قیم موقت برای محجور تعیین شود. اگر تعیین قیم زمانبر باشد و گذشت زمان ضرری به شخص محجور برساند مدعی العموم به استیفای حقوق محجور خواهد پرداخت.

عملکرد رویه قضایی برای پاسخ به پرسش محجور کیست

در رویه قضایی پرسش محجور کیست به نحو دیگری پاسخ داده می شود. بر اساس قانونی که سابقا وجود داشته و اکنون منسوخ شده است برای انجام امور اداری، بانکی، قضایی شخص باید به سن هجده سالگی رسیده باشد. به این ترتیب اشخاص زیر هجده سال برای انجام امور اداری و مالی خود نیاز به اجازه ولی و قیم دارند.

در صورتی که ولی شخص فوت شده باشد و فاقد قیم باشد دادگاه به موضوع رسیدگی می کند و برای این شخص قیم تعیین می گردد. در برخی مواقع شخص با داشتن بلوغ جسمی ادعای بلوغ عقلی دارد. چنین فردی برای دریافت حکم رشد باید به دادگاه حقوقی درخواست دهد. به این ترتیب موضوع به پزشکی قانونی ارجاع داده می شود. در صورتی که بلوغ عقلی وی تایید گردد حکم رشد صادر می گردد.

از طرف دیگر چنانچه شخصی بالغ و عاقل شناخته شود اما دیگری ادعای خلاف آن را داشته باشد می تواند در دادگاه طرح دعوی نماید. دادگاه موضوع را بررسی می کند و اگر شخص فاقد اهلیت شناخته حکم رشد وی لغو می شود. در صورت صدور حکم امر مختومه خواهد بود و دعوا بار دیگر از همان جهت غیر قابل رسیدگی می باشد.

پرسش محجور کیست با در نظر گرفتن نکات حقوقی مختلف پاسخ داده می شود. شما در صورتی که با چنین دعاوی روبرو هستید می توانید از وکیل متخصص مشاوره حقوقی دریافت نمایید. وکیل با ارائه اطلاعات دقیق شما را راهنمایی خواهد کرد.