مرور زمان در جرم جعل
مرور زمان در جرم جعل یکی از راهکارهایی است که می تواند برای کاهش مجازات درنظر گرفته شود. با این حال شرایطی برای آن درنظر گرفته شده است که برحسب نوع سند جعل شده متفاوت هستند. در این مقاله با ما باشید تا به صورت کامل با قانون مرور زمان، جرم جعل و نیز شرایط مرور زمان در جرم جعل آشنا شویم.
منظور از مرور زمان چیست؟
مرور زمان در جرم جعل و قوانین مجازات اسلامی چیست؟ آیا تاکنون به این فکر کرده اید که آیا فردی قادر است بعد از گذشت ماه ها یا سال ها اقامه دعوی نماید؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت دعوی شامل قاعده مرور زمان می گردد. به طور کلی مرور زمان عبارت است از زمانی که سپری شده و پس از آن دیگر قابلیت شکایت و تعقیب متهم یا کارهای دیگر از جمله اجرای حکم و صدور وجود ندارد. در هر جرم با توجه به میزان سنگینی و اهمیتی که این موضوعات دارند، مدت زمانی به عنوان مرور زمان درنظر گرفته شده است. با مرور زمان، شرایط حقوقی جدیدی اعمال خواهد شد.
این نکته می تواند برای مرور زمان در جرم جعل مهم باشد. در این حالت ابتدا بایستی به 5 نوع مرور زمان در جعل اشاره نمود که به شرح زیر هستند:
مرور زمان شکایت: این مورد مخصوص برای جرایم قابل گذشت می باشد که به صورت شکایت از سوی یک شاکی باشد. در این حالت شاکی با گذشت می تواند از تعقیب و مجازات جلوگیری کند.
مرور زمان تعقیب: در این حالت از تاریخ وقوع جرم تا پایان مواعد قانونی، با این شرط که جرم غیر قابل گذشتی تعقیب نگردد، دیگر امکان تعقیب آن وجود ندارد. به عنوان مثال جرایم تعزیری درجه 1 تا 3 دارای انقضای 15 سال هستند.
مرور زمان دادرسی: در صورتیکه در بازه زمانی آخرین اقدام تحقیقی یا تعقیبی تا انقضای مواعد قانونی، دستوری به صورت قطعی صادر نگردد، بعد از آن قابلیت صدور حکم وجود نخواهد داشت.
از دیگر انواع مرور زمان می توان همچنین به مرور زمان اجرای حکم و نیز مرور زمان اقسام سرقت های تعزیری اشاره کرد.
منظور از جرم جعل چیست؟
پیش از بررسی موضوع مرور زمان در جرم جعل، لازم است با سبکی از ناهنجاری ها به نام جعل یا Forgery آشنا شویم. در این حالت باید گفت جعل یا تزویر، هر گونه عمل برای خلق و یا تغییر اسناد و مدارک با ارزش است. نمونه های آن را می توان در زمینه جعل اسناد و مدارک، پول و چک و نیز کارت های شناسایی، پاسپورت و موارد دیگر دانست. دامنه این نوع جرم می تواند در کالاها و اشیاء نیز وارد شود.
در موضوع جرم جعل، بهتر است با دو بخش آشنا شوید. مصادیق جرم جعل سند و نیز مجازات استفاده از آن. برای قسمت اول می توان به موارد زیر اشاره کرد که شامل مصادیق آن می باشند. از جمله:
استفاده از سند مجعول و ایجاد مکتوبات و اسناد، خراشیدن نوشته ها به منظور تبدیل محتوا یا حذف آن، تغییر در تاریخ سند، استفاده از مهر فرد دیگر، الصاق دو نوشته به یکدیگر، تغییر اعداد و نوشته ها، سیاه کردن و خط زدن بخشی از نوشته ها.
لازم به ذکر است که براساس ماده 523 قانون مجازات اسلامی، جرم جعل حصری نیست. همچنین برای بخش دوم می توان گفت:
براساس قانون، مجازات جرم جعل برحسب نوع آن متفاوت است. به عنوان مثال برای جعل امضا و یا دست خط مقاماتی همچون رهبری یا رئیس جمهور و قوای سه گانه، مجازاتی در حدود 3 – 15 سال حبس درنظر گرفته شده است.
مفهوم مرور زمان در جرم جعل
همانطور که در ابتدای متن بیان کردیم، مرور زمان در جرم جعل مقوله ای است که برای آن شرایطی وجود دارد. به عنوان مثال باید بدانید که بنا به ماده 19 قانون مجازات اسلامی (برای اسناد رسمی)، این جرم درجه 5 محسوب می شود. برای موضوع مرور زمان در جرم جعل، 2 دسته بندی کلی ارائه شده است که هر کدام 2 نکته مهم در ماده 105 این قانون دارند. مورد اول مربوط به جعل اسناد رسمی است که در این حالت داریم:
تعقیب متهم الی 7 سال تعیین شده است.
مرور زمان برای اجرای احکام آن در حدود 10 سال تعیین شده است.
مرور زمان شکایت کیفری در جعل در حالتی که سند عادی باشد، دارای 2 سال حبس بوده و جزو جرم درجه 6 محسوب می گردد. بنا به ماده 105 قانون مرور زمان، شرایط زیر برای آن درنظر گرفته شده است:
تعقیب متهم الی 5 سال تعیین شده است.
مرور زمان برای اجرای احکام آن در حدود 7 سال تعیین شده است.
قابل ذکر است که برای جعل سندی مانند شناسنامه، این قانون به حالت جرم مستمری است. مدت زمان مرور زمان برای جرایم درجه بندی شده به شرح زیر هستند:
جرایم تعزیری که دارای درجه 1 – 3 هستند، دارای انقضای 15 ساله می باشند.
جرایم تعزیری که دارای درجه 4 هستند، دارای انقضای 10 ساله می باشند.
جرایم تعزیری که دارای درجه 5 هستند، دارای انقضای 7 ساله می باشند.
جرایم تعزیری که دارای درجه 6 هستند، دارای انقضای 5 ساله می باشند.
جرایم تعزیری که دارای درجه 7-8 هستند، دارای انقضای 3 ساله می باشند.
سوالات متداول مرور زمان در جرم جعل
در انتها برای موضوع مرور زمان در جرم جعل اسناد نیز به برخی پرسش و پاسخ های متداول می پردازیم که عبارتند از:
جرم جعل و مرور زمان در جرایم قابل گذشت چگونه است؟
قانون مرور زمان در جرم جعل برای این حالت از جرایم که شاکی به مدت 1 سال بعد از وقوع جرم یا زمانی که نسبت به آن آگاهی می یابد، شکایت کند و بعد از این زمان، به دعوای او رسیدگی نشود، در صورتی که جرم هم از نوع قابل گذشت باشد، 1 سال است.
جرم جعل اسناد عادی چیست؟
براساس قانون جدید مجازات اسلامی که در سال 1390 تعیین شده است، جرم این گونه اسناد قابل گذشت هستند. اما در مورد اسناد رسمی، این گونه اسناد غیر قابل گذشت تعریف شده اند.
آیا قانون مرور زمان در جرم جعل برای همه اعمال می شود؟
براساس آنچه قانون تعیین کرده است، این قانون می تواند برای تمامی کسانی که به عنوان شریک یا معاون در وقوع جرم دخیل بوده اند، اعمال گردد.
