وکیل شورای حل اختلاف

وکیل شورای حل اختلاف

وکیل شورای حل اختلاف

وکیل شورای حل اختلاف از جمله وکلای پر کار در ایران محسوب می شود. شورای حل اختلاف یک مرجع وابسته به قوه قضاییه است که سعی می کند در کنار دادگاه و مسیرهای قضایی دعاوی کوچک و نه چندان مهم را پوشش دهد. بدین ترتیب شورای حل اختلاف به منظور کمک به قوه قضاییه و کم کردن بار دعوی ها ایجاد شده است. از این رو می توان حدس زد که وکیل شورای حل اختلاف فردی است که به صورت کلی با بسیاری از دعوی های ریز و درشت سر و کار دارد و می تواند در هر حوزه ای از آن بهره برد. به بیان ساده تر شما می توانید از یک وکیل شورای حل اختلاف در دعوی مربوط به تصادف خودرو یا در یک دعوی اختلاف مالی بهره ببرید.

ما در این مقاله به دنبال این هستیم که به چند سوال اصلی پاسخ دهیم. اول این که می خواهیم بدانیم کارکرد وکیل شورای حل اختلاف چیست و ما چه انتظاراتی از او می توانیم داشته باشیم. سپس بر اساس این کارکرد می خواهیم این را بدانیم که اساسا یک وکیل شورای حل اختلاف باید چه ویژگی هایی داشته باشد و در نهایت بر اساس این ویژگی های می خواهیم بدانیم آیا می توانیم چنین وکیلی را پیدا کنیم یا خیر؟

نکته ای که وجود دارد این است که نمی توان بدون هیچ پیش زمینه ذهنی به این سوالات پاسخ داد. در واقع برای این که بتوانیم حوزه کاری وکیل شورای حل اختلاف را مشخص کنیم باید بدانیم که اساسا این شورا در چه حیطه قانونی فعالیت می کند و چه وظایفی بر عهده دارد. همچنین برای درک اهمیت کارکرد وکیل شورای حل اختلاف ناچاریم سراغ اهمیت شورای حل اختلاف برویم. بنابراین وکیل شورای حل اختلاف و شورای حل اختلاف دو مفهوم کاملا چسبیده به هم محسوب می شود و برای درک وکیل شورای حل اختلاف باید مفهوم دومی را به درستی درک کنیم. بنابراین در ادامه سعی می کنیم به صورت متناوب این دو مفهوم را در کنار یک دیگر قرار دهیم با هم مفاهیم آن را بیاموزیم. با ما همراه باشید.

وکیل شورای حل اختلاف و مسئله ای به نام حل اختلاف

اولین چیزی که از اسم شورای حل اختلاف برای گوش ما آشناست، مفهوم ” حل اختلاف ” است. به بیان ساده تر در همین نام گذاری می توانیم بخش مهمی از کارکرد های این شورا را متوجه شویم و بدانیم که یک وکیل شورای حل اختلاف در چه حوزه هایی فعالیت می کند.

زمانی که از عنوان ” حل اختلاف ” در نام این شورا استفاده شده است می توانیم حدس بزنیم که اولا این شورا تنها به دعاوی می تواند رسیدگی کند که عمدتا در حوزه حقوقی است و تنها ” اختلاف ” بر سر یک یا چند موضوع باعث ایجاد چنین پرونده ای شده است. نکته مهم دیگر این است که عمدتا شورای حل اختلاف سعی می کند طرفین را به صلح نزدیک کند و تا جای ممکن از صدور رای پرهیز می کند.

بنابراین بر اساس این مفهوم می توانیم حدس بزنیم که وکیل شورای حل اختلاف وکیلی عمدتا در حوزه حقوقی است و این وکیل موظف است بر اساس رسالت اصلی شورای حل اختلاف، یعنی برقراری صلح میان طرفین قدم بردارد.

اما این اساس و تفکر ساخت شورای حل اختلاف بود. حال باید دید که کارکرد قانونی و  عملی تعریف شده برای شورای حل اختلاف چیست؟ آیا می توان انتظارات دیگری از وکیل شورای حل اختلاف داشت یا خیر؟ یکی از راه های رسیدن به پاسخ این سوال این است که بدانیم بین شورای حل اختلاف و یک مسیر عادی قضایی چه تفاوت هایی وجود دارد؟ این تفاوت ها نشان می دهد که اساسا شورای حل اختلاف به دنبال چیست و ما چه انتظاراتی از یک وکیل شورای حل اختلاف می توانیم داشته باشیم. نظر شما چیست؟ به نظرات شورای حل اختلاف چه تفاوت هایی نسبت به یک دادگاه عادی دارد؟

شورای حل اختلاف چه تفاوتی با یک دادگاه دارد؟

اما سوال مهمی که معمولا در اولین گام از یک وکیل شورای حل اختلاف پرسیده می شود این است که شورای حل اختلاف چه تفاوتی با یک مسیر قضایی و قانونی دارد؟

شورای حل اختلاف و دادگاه در سه عنوان می توانند با یک دیگر تفاوت داشته باشند. این سه نقطه تفاوت عبارتند از:

حیطه وظایف و دعاوی قابل رسیدگی

زمان دادرسی و اعلام رای

هزینه دادرسی

قبل از این که بخواهیم به صورت تک تک هر کدام از این موارد را بررسی کنیم و بر اساس آن ها مشخص کنیم یک وکیل شورای حل اختلاف با یک وکیل در دادگاه چه تفاوت هایی دارد، بهتر است یک بار دیگر به اصل و اساس شورای حل اختلاف نگاهی بیندازیم.

اساس کارکرد شورای حل اختلاف

قانون مهمترین وجه از یک جامعه محسوب می شود. به بیان ساده تر این قانون است که جامعه ای را شکل می دهد و باعث می شود این جامعه بتواند به حیات خود ادامه دهد. اگر بخواهیم ساده و سریع بیان کنیم، قانون ذاتا یک نظم دهنده است. قانون سعی می کند روابط انسان با سایر مفاهیم موجود در جامعه مانند انسان دیگر را در دل یک چارچوب تنظیم کند.

به بیان ساده تر قانون سعی می کند روابط موجود در سطح یک جامعه را با زبانی دیگر تعریف کند و بر اساس آن می خواهد این روابط را به شکلی تنظیم کند که علاوه بر تامین نیاز طرفین احتمال آسیب به آن ها و به جامعه تا حد امکان کم و کمتر شود. مادامی که قانون به درستی تدوین شده باشد و ضمانت های اجرایی آن به درستی عمل کنند عملا می توان امید داشت که جامعه روند خوبی در پیش گرفته و قانون توانسته به هدف اصلی خود برسد.

این تعریف شاید کمی ما را از مفهوم و کارکرد وکیل شورای حل اختلاف دور کرده باشد اما واقعیت این است که بر اساس این تعریف می توانیم حدس بزنیم که ما هر قدمی که در جامعه بر می داریم یا هر رفتاری که انجام می دهیم قانون گذار سعی کرده است برای آن یک مفهوم قانونی ایجاد کند. یعنی قانون تمام روابط و قدم های ما در جامعه را مدیریت می کند یا می خواهد که مدیریت کند. از این رو شما در هر تصمیم ریز و درشت و در هر ارتباط اجتماعی و فردی که برقرار می کنید به صورت آشکار یا پنهان قانون حضور دارد. روی دیگر این موضوع بدین معنی است که شما در هر تصمیم گیری باید قوانین مربوط به آن حوزه را بدانید و بر اساس آن پیش بروید. اما با توجه به سخت و مبهم بودن قوانین عملا نمی توان انتظار داشت تمامی افراد جامعه به این قوانین واقف باشند و حتی به خوبی روی قوانین را بخوانند!

بنابراین ما در عصری زندگی می کنیم که باید قوانین را برای هر تصمیم خودمان بدانیم اما این قوانین به اندازه ای سخت شده است که نمی توانیم به سادگی این کار را انجام دهیم. همین عدم آگاهی و عدم دانش خود به خود باعث ایجاد تعارض میان طرفین می شود. وقتی به آمار و ارقام دستگاه قضایی نگاهی می اندازیم متوجه می شویم که اساسا بخش عمده ای از دعاوی ها و اختلافات طرح شده از همین عدم فهم درست از قوانین است. وقتی این حجم از پرونده ها به دستگاه قضایی ارجاع داده می شود عملا نمی توان انتظار داشت که این دستگاه کارایی و قدرت خوبی بتواند از خود نشان دهد. اینجاست که قانونگذار بر اساس این شرایط تصمیم گرفته است درصدی از این پرونده ها را به شورایی تحت عنوان شورای حل اختلاف بسپارد. این شورا سعی می کند بر اساس قانون و با در نظر گرفتن شرایط طرفین این اختلافات را بررسی کند و رای خود را صادر کند. این رای از نظر قانون کاملا معتبر است و اجرای آن لازم محسوب می شود. پس بر اساس همین توضیح داده شده می توان حدس زد که وکیل شورای حل اختلاف در چه حیطه ای قرار است فعالیت کند.

وکیل شورای حل اختلاف به خوبی می داند پرونده هایی که مورد بررسی شورا قرار می گیرد پرونده های چندان مهم از نظر قانونی محسوب نمی شوند اما از نظر تعداد، درصد بالایی را از کل پرونده ها به خود اختصاص داده است. بنابراین مهمترین چالش وکیل شورای حل اختلاف را می توان تعداد بالای مراجعات به این حوزه دانست.

موارد مورد بررسی شورای حل اختلاف

همانطور که گفتیم اولین وجه تفاوت یک وکیل شورای حل اختلاف با یک وکیل دادگاه را می توان در تفاوت حوزه مورد رسیدگی شورای حل اختلاف با دادگاه مشاهده کرد.

به طور کلی شورای حل اختلاف در دو حوزه سعی می کند به پرونده ها و دعوی ها رسیدگی کند. به بیان ساده تر صلاحیت شورای حل اختلاف در دو بخش عمده زیر صلاحیت رسیدگی و عملکرد دارد، این بدین معنی است که  وکیل شورای حل اختلاف نیز در این دو حوزه تنها حق فعالیت خواهد داشت. این دو حوزه عبارتند از:

صلح و کسب رضایت طرفین

بر اساس ماده 8 قانون شورای حل اختلاف این شورا می تواند در موارد زیر برای ایجاد صلح و سازش میان طرفین اقدام کند:

تمام امور حقوقی و مدنی

تمامی جرایمی قابل گذشت

جرایمی که جنبه عمومی ندارد و جنبه خصوصی غیر قابل گذشتی دارد.

رسیدگی به پرونده و اعلام رای

اما در مورد رسیدگی به پرونده و اعلام رای قانون گذارد کمی محتاط تر عملکرد کرده است و سعی کرده به صورت مشخص تر حوزه فعالیت این شورا و به طبع آن وکیل شورای حل اختلاف را مشخص کند. این حوزه عبارتند از:

تمامی دعاوی مالی مربوط به اموال منقول تا حد نصاب بیست میلیون تومان

تمامی مربوط به مستاجر و مالک – به جز موارد مربوط به سرقفلی و حق کسب و کار

صدور انواع گواهی های مربوط به انحصار وراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه و همچنین رفع آن

بررسی ادعای اعسار از پرداخت محکوم – این پرونده در صورتی مورد صلاحیت بررسی شورا است که شورا اصل دعوی را رسیدگی کرده باشد.

غالب دعاوی مربوط به خانواده مانند جهیزیه، مهریه و نفقه تا حد نصاب 20 میلیون تومان می تواند تحت شرایطی که قانون گذار مشخص کرده در شورای حل اختلاف مورد بررسی قرار بگیرد. این نکته است که وکیل شورای حل اختلاف به خوبی به آن واقف است. در واقع در این مورد اختلاف نظرات بسیاری وجود دارد.

در مورد استفاده از ابزار تامین دلیل و استفاده از کارشناسان مربوطه

بررسی و اعلام رای در مورد جرائم تعزیری با محکومیت جزای نقدی درجه هشت.

چند نکته

همانطور که مشاهده می کنید یک وکیل شورای حل اختلاف و به طور کلی شورای حل اختلاف دامنه گسترده ای از اختلافات و تعارضات عادی ایجاد شده در جامعه را پوشش می دهد. همانطور که بیان کردیم این شورا غالبا در حوزه حقوقی و مدنی فعالیت می کند و کمتر در حوزه کیفری – جرم و مجازات – کاری انجام می دهد. به طور مشخص تر وکیل شورای حل اختلاف و شورای حل اختلاف در حوزه کیفری تنها به جرائمی می پردازند که محکومیت جزای نقدی درجه هشت دارند و این نوع جرائم از سبک ترین جرائم در قانون کیفری ایران محسوب می شود.

البته برای این که اشتباهی صورت نگیرد، شورای حل اختلاف در برخی از موارد قانونی خاص زیر با وجود این که در حوزه کلی رسیدگی آن قرار دارد، نمی تواند ورود کند این موارد عبارتند از:

اختلافاتی که در اصل نکاح، اصل طلاق، رجوع، فسخ نکاح و نسب وجود دارد.

اگر اختلافی در اصل موضوع وقف، وصیت یا تولیت وجود داشته باشد.

دعاوی مربوط به حجر و ورشکستگی

دعاوی مربوط به بیت المال و اموال عمومی و دولتی

اموری که بنا بر قانون بر عهده سایر مراجع رسیدگی قرار دارد.

زمان رسیدگی به دعاوی در شورای حل اختلاف

همانطور که در ابتدا بیان کردیم یکی از دلایل ایجاد شورای حل اختلاف کم کردن بار دعوی های اضافی از مسیر قضایی کشور بود. بنابراین خود به خود می توان حدس زد که شورای حل اختلاف تا حدودی قواعد و مقررات رسیدگی به دعوی – آیین دادرسی – سبک تری دارد و می توان حدس زد که زمان رسیدگی به یک پرونده در شورای حل اختلاف می تواند سریع تر از یک مسیر قضایی باشد.

اما این چیزی است که در تئوری است، آیا در عمل نیز این چنین است؟ در واقع همه چیز در اینجا بستگی به وکیل شورای حل اختلاف دارد. به بیان ساده تر شورای حل اختلاف این قدرت را دارد تا حدودی بتواند سریع تر به پرونده ها رسیدگی کند اما آیا می خواهد از این قدرت استفاده کند؟ این هنر وکیل شورای حل اختلاف است که بتواند شورا را مجبور کند تا یک پرونده یا دعوی مربوط را سریع تر بررسی کند.

در واقع از دید بسیاری مهمترین وظیفه وکیل شورای حل اختلاف دقیقا همین است که بتواند کاری کند تا در شورا پرونده سریع تر به جریان بیفتد.

اگر بخواهیم کمی صریح تر در این باره صحبت کنیم رسیدگی به پرونده و اعلام رای در شورای حل اختلاف وابسته به آیین دادرسی نیست و نیازی به اعلام وقت و … وجود ندارد. بنابراین عملا می توان گفت اگر شورا بخواهد می تواند یک پرونده را سریع تر از حالت معمول بررسی و اعلام رای کند.

همچنین شورا از این نظر که این قدرت را دارد تا طرفین را به سازش دعوت کند خود به خود بدین معنی است که یک پرونده عملا در بهترین و سریع ترین حالت ممکن به نتیجه رسیده است.

با وجود این که در شورای حل اختلاف آیین دادرسی لازم الاجرا محسوب نمی شود اما این بدین معنی نیست که در این شورا امکان تجدید نظر، واخواهی و … وجود ندارد. به هر حال شورای حل اختلاف یک مرجع قانونی محسوب می شود و در چنین مرجعی نیز همه چیز باید قانونی باشد. حال برای این که سرعت کار بیشتر شود و پرونده های نه چندان حساس سریعتر به نتیجه برسند عملا می توان از برخی تشریفات عبور کند. همین موضوع می تواند کار اعلام رای و صدور آن را ساده تر و سریع تر کند.

وکیل شورای حل اختلاف و هزینه های مربوط به شورا

همانطور که بیان کردیم سوم و آخرین بخش تفاوت های میان شورای حل اختلاف و یک دادگاه در محاسبه هزینه های دادرسی آن است.

هزینه دادرسی دادگاه های کیفری و حقوقی در دادگاه به صورت سالانه اعلام می شود و قوه قضاییه بر اساس فاکتورهای مختلف سالاه این تعرفه ها را اعلام می کند. به طور مثال مشخص می کند که هزینه دادرسی یک پرونده کیفری چه تعرفه ای دارد و طرفین چه هزینه ای باید پرداخت کنند. اما در مورد وکیل شورای حل اختلاف یک وکیل شورای حل اختلاف به خوبی می داند که کمی – فقط کمی- شرایط متفاوت است.

به طور کلی در امور کیفری مورد بررسی شورای حل اختلاف همان تعرفه دادگاه کیفری مد نظر قرار می گیرد. در مورد امور حقوقی غیر مالی نیز شورای حل اختلاف همان تعرفه ای که دستگاه قضایی برای دادگاه ها در نظر گرفته را اعمال می کند. اما در مورد امور حقوقی مالی تعرفه مشخص شده برای شورای حل اختلاف 50 درصد تعرفه ای است که دستگاه قضایی برای دادگاه ها اعلام می کند. همچنین هزینه هایی مانند تجدید نظر خواهی و واخواهی و … تماما بر اساس تعرفه های دادگاهی محاسبه می شود.

همچنین شورا در امور سازش و برقراری صلح میان طرفین هزینه ای دریافت نمی کند و این خدمت رایگان شورای حل اختلاف  محسوب می شود.

بنابراین همانطور که یک وکیل شورای حل اختلاف به خوبی می داند، تنها در دو حالت هزینه های دادرسی شورای حل اختلاف نسبت به دادگاه ها کمتر است. در امور مالی این هزینه ها نصف دادگاه هاست و در امور سازش و ایجاد صلح اساسا شورای حل اختلاف هیچ هزینه ای دریافت نمی کند. البته توجه داشته باشید که ایجاد صلح و سازش وظیفه اختصاصی شورای حل اختلاف محسوب می شود.

چند نکته مهم در مورد شورای حل اختلاف

یک وکیل شورای حل اختلاف معمولا در ابتدای مسیر چند نکته را یادآوری می کند. اول این که موارد صلاحیت شورای حل اختلاف تنها توسط این شورا مورد بررسی قرار می گیرد. یعنی شما به عنوان خواهان نمی توانید روند پیگیری قضایی خودتان را جور دیگری رقم بزنید. به طور مثال اگر دعوی شما تحت صلاحیت شورای حل اختلاف باشد حتی اگر دادخواست خودتان را به دادگاه ارائه کنید قاضی در نگاه اول این دادخواست را رد می کند و شما را به همان شورای حل اختلاف ارجاع می دهد. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشد.

در صورتی که در شورا به نتیجه نرسید و یا این که نسبت به رای ان اعتراضی داشته باشید می توانید به مرجع بالاتر مراجعه کنید. همچنین توجه داشته باشید که در صورتی که خوانده در جلسه اول بررسی دعوی توسط شورا اعلام کند که نمی خواهد این شورا پرونده را رسیدگی کند، این پرونده توسط شورای حل اختلاف بایگانی و به مراجع بالاتر ارجاع داده می شود. این نکته ای است که وکیل شورای حل اختلاف به خوبی می تواند شما را با آن آشنا کند. این دو نکته مهم از مهمترین و مورد اختلاف ترین نکات در مورد شورای حل اختلاف محسوب می شود.

ویژگی های یک وکیل شورای حل اختلاف

تا به اینجا سعی شد به صورت کلی با جنبه های مختلفی از شورای حل اختلاف آشنا شویم. این آشنایی از این جهت بود که بتوانیم به کارکردها و در نهایت به ویژگی های یک وکیل شورای حل اختلاف بهتر پی ببریم.

به طور کلی بر اساس آن چیزی که گفته شد وکیل شورای حل اختلاف باید بر قانون مدنی و حقوقی تا حدود زیادی مسلط باشد و توانایی حضور در دعای مختلف را داشته باشد. اما مهمترین ویژگی این فرد را به واقع می توان تجربه آن دانست. اگر یک بار، فقط یک بار به شورای حل اختلاف رفته باشید خواهید دید که این تجربه است که تنها می تواند شما را راهنمایی کند و فردی که برای اولین بار است در این مسیر قدم بر می دارد نمی تواند به سادگی و به سرعت از آن عبور کند. بنابراین وکیل شورای حل اختلاف با تجربه می تواند گزینه خوبی برای انتخاب باشد. این فرد بر اساس تجربه خود می داند که شورای حل اختلاف می تواند در چه مواردی آیین دادرسی را نادیده بگیرند و پرونده را سریع تر به پیش ببرند. آیا نمی خواهید از وکیل شورای حل اختلاف با تجربه استفاده کنید؟