لایحه توقف عملیات اجرایی

لایحه توقف عملیات اجرایی

مقدمه

منظور از لایحه توقف عملیات اجرایی، لایحه ای است که با نوشتن و تقدیم آن به مقامات صلاحیتدار می توان از عملیاتی شدن یک اجراییه جلوگیری کرد. اجراییه برگه ای است که توسط دادگاه صادر شده و به محکوم علیه ابلاغ می شود. عملیات اجرایی یک حکم توسط دادورز یا مامور اجرا انجام می گیرد. در حال حاضر مطابق با قوانین و مقررات حقوقی ایران، موارد متعددی وجود دارد می توان از اجرای حکم جلوگیری کرد. این کار به این صورت انجام می گیرد که با حصول برخی از شرایط خاص، فردِ ذینفع می تواند با تقدیم لایحه توقف عملیات اجرایی از اجرای حکم به صورت دائم و یا موقت جلوگیری کند. برای مثال اگر دادگاه حکم قلع و قمع بنایی را به استناد تصرف عدوانی سازنده آن صادر نموده باشد، هر ذینفعی که ملک در تصرف او است، می تواند مانع از تخریب ساختمان شود.

موارد تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی

اکنون به مواردی که به استناد آنها محکوم علیه می تواند لایحه توقف عملیات اجرایی را تنظیم نموده و به دادورز یا دادگاه تقدیم کنند، اشاره می شود:

واخواهی؛ به استناد ماده 306 قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی که حکم محکومیت به صورت غیابی صادر شده باشد، محکوم علیه ظرف بیست روز می تواند در دادگاه صادرکننده حکم نسبت به آن اعتراض نماید. این اعتراض را واخواهی می نامیده اند و منظور از حکم غیابی حکمی است که محکوم علیه یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادگاه حضور پیدا نکرده و هیچ کدام از ابلاغیه های دادگاه به او واصل نشده باشد. اگر محکوم علیه با تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی نسبت به حکم محکومیت تقاضای واخواهی کند، دادگاه صادر کننده رای می بایست دستور توقف عملیات اجرایی را صادر نموده و این عملیات متوقف خواهد شد.

اعاده دادرسی؛ یکی دیگر از مواردی که می توان به استناد آن از اجرای عملیات اجرایی جلوگیری نمود، اعاده دادرسی است. اعاده دادرسی در مواردی قابلیت اعمال دارد که همه شرایط قانونی رسیدگی به دعوا در دادگاه حقوقی موجود نباشد. برای مثال در صورتی که حکم محکومیت به استناد مدرکی صادر شده باشد که جعلی بودن آن در دادگاه کیفری ثابت شده است، مورد از موارد تجویز اعاده دادرسی خواهد بود. در اعاده دادرسی محکوم علیه به همان دادگاه صادرکننده حکم مراجعه کرده و لایحه توقف عملیات اجرایی را تقدیم می کند. چنانچه دادگاه مدارک و مستندات محکوم علیه را برای اعاده دادرسی موجه یافت، دستور توقف عملیات اجرایی را صادر می کند. با صدور دستور توقف عملیات اجرایی، اجرای حکم تا تعیین تکلیف در خصوص اعاده دادرسی به تعویق می افتد.

دیگر شیوه های تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی

علاوه بر واخواهی و اعاده دادرسی که شرایط و موارد دیگری نیز وجود دارند که در صورت حصول آن، ذینفع می تواند لایحه توقف عملیات اجرایی تنظیم کند.

فوت محکوم علیه؛ اگر محکوم علیه فوت شود، اجرای احکام غیر مالی مثل رفع مزاحمت متوقف خواهد شد. همچنین در صورتی که دعوا مالی باشد، عملیات اجرایی تا تعیین وارثان محکوم علیه و انحصار وراثت معوق خواهد ماند.

 رضایت محکوم له؛ محکوم له کسی است که خواهان دعوا بوده و حکم محکومیت به نفع او صادر شده است. در دعاوی مدنی و حقوقی در صورتی که محکوم له رضایت دهد، محکومیت ملغی گردیده و اجرای حکم متوقف می گردد.

مرور زمان

در صورتی که از زمان صدور حکم محکومیت قطعی تا اجرای آن مدت زمان معینی سپری شود و در طول این مدت حکم محکومیت اجرا نگردد، مورد از موارد صدور لایحه توقف عملیات اجرایی می باشد. در چنین مواردی محکوم علیه یا هر ذینفع دیگری که حکم محکومیت بر علیه او صادر شده است می تواند با تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی و تقدیم آن به دادگاه صادر کننده اجراییه از اجرای حکم جلوگیری به عمل آورد.

ارائه شکایت نامه اعتراض به وسیله محکوم علیه

پس از صدور حکم قطعی مبنی بر محکومیت محکوم علیه، در صورتی که حکم از احکام قابل اعتراض باشد نسبت به آن در دادگاه تجدید نظر اعتراض نماید. همچنین در مورد برخی از احکام محکومیت خاص محکوم علیه می تواند در دیوان عالی کشور نسبت به حکم محکومیت اعتراض کند. این شیوه از اعتراض اصطلاحاً به عنوان فرجام خواهی شناخته می شود. فرجام خواهی نیازمند تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی بوده و رسیدگی به آن به صورت غیر حضوری صورت می گیرد. رای شعبه دیوان عالی کشور در این خصوص قطعی است. در این صورت شعبه دیوان می تواند تا تعیین تکلیف در خصوص موضوع دستور توقف عملیات اجرایی را صادر نماید.

برابر نبودن احکام گزارش شده از محکوم با حقیقت

اگر احکامی که از محکوم علیه گزارش شده غیر واقعی باشد و محکوم علیه اموالی کمتر از آنچه که به دادگاه گزارش شده است اموال داشته باشد، مورد از موارد تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی است. در چنین مواردی محکوم علیه می تواند با تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی از اجرای حکم محکومیت جلوگیری به عمل آورد.

تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی با اعتراض ثالث اجرایی

در مورد احکام و اجراییه هایی که در خصوص اموال غیر منقول از قبیل زمین و مسکن صادر می شود، چنانچه ملک در تصرف شخص ثالثی غیر از طرفین دعوا باشد، وی می تواند با تنظیم لایحه توقف عملیات اجرایی را تقاضا کند. این مورد در شرایطی محقق می گردد که شخص ثالثی که ملک در تصرف او است، مدعی داشتن حقی بر مال غیر منقول شود. مثلاً به استناد این که ملک را اجاره نموده تقاضای توقف عملیات تخریب آن را داشته باشد. این اعتراض به عنوان اعتراض ثالث اجرایی شناخته شده و موضوع ماده 24 قانون اجرای احکام مدنی می باشد. اگر شخص ثالث به استناد اعتراض ثالث اجرایی لایحه توقف عملیات اجرایی تنظیم کند، این موضوع در صورتی منجر به توقف عملیات اجرایی می گردد که درخواست ذینفع مستند به سند رسمی باشد، و یا از چنان دلایل و مستنداتی برخوردار باشد که دادگاه دستور توقف عملیات اجرایی را به استناد اعتراض ثالث صادر نماید.