دادخواست چک مفقودی
مفقودی و یا سرقت چک از جمله مسائلی است که امروزه بسیاری از پرونده های دادگاهها را به خود اختصاص داده است. اشخاصی که چک یا دسته چک آنها مفقود می گردد، قبل از ارائه دادخواست مفقودی چک به دادگاه، می بایستی در اولین قدم مطابق با ماده 13 قانون صدور چک با مدارک هویتی خود در بانک حاضر و ضمن تکمیل فرم مربوط به این کار، درخواست مکتوب خود مبنی بر جلوگیری از پرداخت چک مفقودی به بانک را ارائه دهد. بانک نیز بنا بر درخواست صاحب چک، مطابق قانون تا یک هفته اقدام به مسدود نمودن حساب دارنده چک می نماید. بعد از انجام این کار، صاحب چک باید دادخواست چک مفقودی را به دادگاه ارائه نماید. اگر بعد از گذشت یک هفته، رای دادگاه مبنی بر عدم پرداخت چک مفقودی به بانک ارائه نگردد، بانک می تواند وجه چک مورد ادعا را به آورنده آن پرداخت کند.
چگونگی مفقودی چک
قبل از تشریح مراحل تنظیم دادخواست چک مفقودی، ابتدا باید بدانیم که چک به موجب قانون یک سند تجاری و در حکم وجه نقد محسوب می گردد. دارنده چک می تواند آن را از بانک وصول نمایند و در صورت عدم موجودی حساب، آن را برگشت بزند. بنابراین در حفظ و نگهداری دسته چک خود باید نهایت دقت را داشته باشید. دارندگان دسته چک بانکی، گاهی به موجب فراموشی یا سهل انگاری، ممکن است دسته چک یا یک برگ از آن را گم کنند. ممکن است اشخاصی به قصد کلاهبرداری یا اخاذی، یک یا چند برگ چک اشخاصی را سرقت نموده تا مورد سوء استفاده قرار دهند. در هر حال؛ دارنده چک مفقودی و سرقت شده باید در بانک حضور یافته و اقدام به مسدود نمودن حساب خود نماید. سپس با مراجعه به دادسرا، نسبت به تنظیم و ارائه دادخواست چک مفقودی اقدام به عمل می آورد. اکنون به نکات مهمی که قبل و بعد از ارائه دادخواست باید به آن توجه داشته باشیم، اشاره خواهیم داشت.
1- قبل از تنظیم دادخواست چک مفقودی، باید به بانک صادر کننده چک مراجعه و به صورت مکتوب درخواست عدم پرداخت از بانک را نمود.
2- در مراجعه به بانک ضمن ارائه مدارک شناسایی و مکتوب نمودن درخواست خود، می بایستی فرم مخصوص دستور عدم پرداخت چک را نیز تکمیل نمود.
3- بانک صادر کننده چک به مدت یک هفته می تواند حساب شما را مسدود نماید. در طی این زمان شما باید نسبت به تنظیم دادخواست چک مفقودی اقدام کنید. بعد از گذشت یک هفته، شما باید رای دادگاه مبنی بر عدم پرداخت چک مفقودی را به بانک ارائه دهید. بانک صادر کننده چک در صورت عدم ارائه رای دادگاه جهت عدم پرداخت چک مفقودی، مجددا حساب شما را باز می کند.
4- بانک تا زمان مشخص شدن رای دادگاه، در صورتی که چک مفقودی مبلغ دار بوده باشد، مبلغ چک را در حساب جداگانه ای، مسدود می کند.
5- مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی و تنظیم دادخواست چک مفقودی جهت ارجاع به دادگاه ذیصلاح.
6- ممکن است برای دادگاه شرایطی دال بر عدم صداقت ادعای صاحب چک که در دادخواست چک مفقودی عنوان نموده است، محرز گردد. به این دلیل که ممکن است شخصی با اراده خود چک داده باشد و برای خروج از تعهد پرداخت، تمارض به مفقودی چک نماید. قانونگذار در اینجا بنا را بر تشکیک در گفته های صاحب چک می گذارد.
7- در صورت محرز شدن عدم صداقت صاحب چک در اعلام مفقودی چک خود، که در دادخواست چک مفقودی عنوان نموده، دادگاه علیرغم صدور رای قبلی مبنی عدم پرداخت چک مفقودی، می تواند رای قبلی را باطل و به بانک دستور پرداخت مبلغ چک برای آوردنده را صادر نماید.
8- برای رسیدگی به دادخواست چک مفقودی، هم شورای حل اختلاف و هم دادگاه حقوقی عمومی صلاحیت دارند. تفاوت این دو در مبلغ مورد ادعای شاکی پرونده است. چنانچه مبلغ مورد ادعا بیشتر از 20 میلیون تومان باشد، صلاحیت رسیدگی به دعوی، بر عهده دادگاه حقوقی است. رسیدگی به مبالغ کمتر از این مقدار بر عهده شوراهای حل اختلاف است. بنابراین اگر چک مفقودی شما دارای مبلغ بوده، با توجه به مقدار وجه آن، دادخواست چک مفقودی شما به دادگاه مربوطه ارجاع خواهد شد. همچنین اگر چک مفقودی فاقد درج مبلغ باشد، صاحب چک باید به دادگاه حقوقی مراجعه نماید. ذکر این نکته ضروریست؛ که اگر چک مسروقه باشد، بدون توجه به کم یا زیاد بودن مبلغ آن، بایستی از طریق دادگاه کیفری اقدام نمود، زیرا در اینجا بحث سرقت و کلاهبرداری است، که مربوط به محکومیتهای کیفری می شود.
9- ارائه گواهی و رای دادگاه به بانک صادر کننده چک. صاحب چک بعد از ارئه دادخواست چک مفقودی و دریافت رای دادگاه مبنی بر عدم پرداخت شماره سریال چک مورد ادعا، باید آن رای را تا قبل از اتمام 7 روز به بانک تسلیم کند. چنانچه این کار بر اثر فراموشی صاحب چک و یا دیرتر صورت گیرد، بانک حساب مسدود شده را باز خواهد نمود. پس دقت داشته باشید؛ حتی اگر یک ساعت در ارائه رای و گواهی دادگاه به بانک تاخیر کنید، ممکن است حساب شما خالی گردد. در چنین صورتی، اگر دارنده چک به بانک مراجعه کند، بانک می تواند وجه چک را به آورنده پرداخت نماید. البته، صاحب چک مفقودی با ارائه رونوشت دادخواست خود به بانک، می تواند تقاضای امهال زمان بیش از یک هفته را داشته باشد. بانک نیز می تواند تا زمان رسیدگی کامل به دادخواست چک مفقودی شخص صاحب چک و صدور رای نهایی دادگاه، حساب را همچنان مسدود نگه دارد.
10- صاحب چک مفقودی، رای دادگاه مبنی بر عدم پرداخت را باید به بانک صادر کننده چک تسلیم کند. در این هنگام، بانک چک مورد ادعای را باطل کرده و دیگر کسی نمی تواند آن را در بانک نقد نماید.
مجازات ادعای دروغ صاحب چک
گفتیم که قانون به موجب دادخواست چک مفقودی از سوی صاحب چک، از حقوق وی حمایت می کند. اما این دلیل بر عدم شکایت دارنده چک علیه صاحب چک، به واسطه مسدود نمودن حساب خود نمی شود. بر اساس ماده 14 قانون صدور چک، دارنده چک می تواند بر علیه صاحب چک که درخواست عدم پرداخت به بانک را داده است، شکایت تنظیم کند. در چنین مواردی دو حالت رخ می دهد.اگر ادعای صاحب چک مبنی بر مفقودی یا سرقت چک، درست باشد. در این صورت وی می بایستی بعد از مطلع نمودن بانک، دادخواست چک مفقودی خود را به دادگاه تسلیم کند. سپس با رای دادگاه چک مفقودی را در بانک ابطال نماید.
اگر ادعای صاحب چک در خصوص سرقت یا مفقودی چک، دروغ و کذب باشد. در این صورت به موجب شکایت دارنده چک و در صورت محرز شدن ادعای کذب صاحب چک، وی با توجه به مقدار مبلغ چک، مشمول مجازاتهای زیر می گردد.
1- محکومیت به حبس تا حداکثر 6 ماه؛ در صورتی که مبلغ چک داده شده زیر 100 هزار تومان باشد.
2- محکومیت به حبس 6 تا 12 ماه؛ در صورتی که مبلغ چک بین 100 هزار تومان تا 5 میلیون تومان باشد.
3- محکومیت به حبس از یک تا 2 سال؛ در صورتی که مبلغ چک 5 میلیون تومان به بالا باشد. همچنین فرد خاطی تا 2 سال از داشتن دسته چک محروم خواهد ماند.
نکته حائز اهمیت در این خصوص، پرداخت خسارات مالی ناشی از درخواست عدم پرداخت از سوی صاحب چک به دارنده آن است.
امیدواریم مطالب ارائه شده در خصوص دادخواست چک مفقودی برای شما مفید واقع شده باشد. گروه وکلای پارسا آماده مشاوره و ارائه خدمات حقوقی به شما عزیزان در ارائه انواع دادخواستها می باشد.
