دادخواست تقسیط جزای نقدی

دادخواست تقسیط جزای نقدی

 اساسا دادخواست تقسیط جزای نقدی در چه صورت باید تنظیم شود؟ در این خصوص باید گفت؛ وقتی افرادی که به موجب قانون و رای دادگاه محکوم به حبس یا انواع مجازاتهای تعزیری میشوند، با نظر قاضی میتوانند با پرداخت جریمه نقدی به حساب خزانه دولت، محکومیت و مجازات خود را رفع نمایند. اما در موارد بسیاری ممکن است که محکومین به جزای نقدی، توان پرداخت در یک مرحله را نداشته باشند. در چنین مواردی محکومین به مجازاتهای تعزیری می توانند، دادخواست تقسیط جزای نقدی را به دادگاه ارائه دهند. در تحمل مجازاتهای نقدی، احکام هشت گانه تعزیرات، مقدار جریمه نقدی را معین میکند. میزان محکومیتهای نقدی و حدود شرعی تعزیرات هر چه از درجه یک به بالاتر میرود، کاهش می یابد. بطور مثال کسی که محکوم به جزای تعزیری درجه یک میباشد، میزان حبس و جریمه نقدی وی به ترتیب بیش از 25 سال و یکصد میلیون تومان است. در حالیکه محکوم به مجازات تعزیری درجه هشت، حبس 3 ماه و پرداخت یک میلیون تومان را باید تحمل نماید.     

هدف قانونگذار از جرایم تعزیری چیست؟

قانونگذار به جهت اینکه محکومین جرایم سبک و کم اهمیت، امکان اصلاح رفتار خود را داشته باشند، مبحث محکومیت تعزیری را لحاظ نموده است. بر این اساس دادگاه میتواند تا از انواع مجازاتهای 8 گانه تعزیراتی، حداقل آن یعنی جریمه نقدی را برای چنین محکومینی در نظر بگیرد. حال ممکن است که مبلغ جریمه نقدی سنگین باشد و محکومین توانایی پرداخت آن را نداشته باشند. در این صورت آنها می توانند با ارائه دادخواست تقسیط جزای نقدی و رای موافق قاضی پرونده، جرایم پرداختی خود را تقسیط نمایند. ممکن است افرادی به دلیل ارتکاب جرم، محکوم به پرداخت جریمه نقدی شده و از پرداخت آن خودداری نمایند. در این صورت، مامورین اجرای احکام مطابق با ماده 529 قانون آیین دادرسی کیفری، موظف به شناسایی اموال آنان هستند. این کار به جهت تادیه جریمه تعزیری صورت می گیرد، تا از محل فروش آنها، مقدار مبلغ جریمه حاصل گردد. در این خصوص قانونگذار، مستثنیات دین را برای توقیف اموال چنین افرادی لحاظ کرده است.

دادخواست تقسیط جزای نقدی برای محکومین فاقد توانایی مالی

در خصوص تعیین حداقل مجازات دادگاه به جریمه نقدی باید گفت؛ جزای نقدی یکی از بندهای مجازات تعزیراتی است و قاضی می تواند مجازاتهای حبس یا شلاق را نیز در موارد هشتگانه تعزیراتی اعمال کند. دادخواست تقسیط جزای نقدی زمانی می تواند ارائه شود که برای دادگاه عدم تمکن مالی محکومین، محرز شده باشد. چنانچه این محکومین، حقوق ثابتی داشته باشند، دادگاه بخشی از این حقوق را جهت تادیه جریمه مورد نظر، به نفع خزانه دولت توقیف می کند. اما وقتی عدم توانایی مالی محکومین جزای نقدی برای دادگاه مسلم گشت، این افراد قبل از اجرای حکم، با ارائه دادخواست تقسیط جزای نقدی می توانند از دادگاه تقاضای قسط بندی جریمه خود را  داشته باشند.

تقاضای تقسیط چه افرادی در دادگاه پذیرفته نیست؟

همانطور که پیش از این گفتیم؛ تقاضای تقسیط جریمه نقدی فقط از سوی افرادی که با تحقیق دادگاه، ناتوان در پرداخت جریمه بوده و دادخواست تقسیط جزای نقدی داده اند، مورد قبول واقع می شود. چنانچه مبلغ جریمه سنگین باشد، فرد محکوم شده نباید از پرداخت آن استنکاف نماید، زیرا با توقیف اموال مواجه می شود. پس بهترین حالت این است که وی از دادگاه تقاضای قسط بندی مبلغ جریمه را داشته باشد. دادگاه نیز در صورت محرز شدن ادعای فرد محکوم شده مبنی بر عدم توانایی مالی برای پرداخت یکجای مبلغ، رای به پرداخت اقساطی جزای نقدی می دهد. البته چنانچه فرد محکوم شده در پرداخت اقساط خود دچار تاخیر بیش از اندازه شود و یا بطور کلی از پرداخت آن خودداری نماید، دادگاه رای تقسیط را باطل کرده و رویه ای دیگر اتخاذ خواهد نمود. همچنین لازم است بدانیم که دادخواست تقسیط جزای نقدی از سوی محکومینی که شغل آنها تجارت و بازرگانی است، به دلیل داشتن تمکن مالی ایشان، در دادگاه مورد قبول واقع نخواهد شد.

جزای نقدی چند نوع است؟

جزای نقدی بستگی به نوع و میزان جرم محکومین، به دو شکل زیر تعیین می شود.

1- جزای نقدی ثابت. وقتی می گوییم جزای نقدی ثابت؛ یعنی حداقل تا حداکثر مبلغ جریمه مالی که دادگاه برای پرداخت محکومین مقرر کرده است، مشخص است. بطور مثال، قاضی با توجه به اختیاری که قانونگذار به وی داده، می تواند مبلغ جریمه را که مثلا بین یکصد هزار تا یک میلیون تومان است، تعیین نماید.

2- جزای نقدی نسبی. در اینجا با توجه به شرایط خاص محکومین و نوع جرمی که مرتکب شده اند، دادگاه مبلغ جزای نقدی را بطور نسبی اعلام می کند تا پرداخت شود. بنابراین بعد از ارائه دادخواست تقسیط جزای نقدی، تقسیط جزای نقدی ممکن است بصورت ثابت یا نسبی باشد. 

چه زمانی باید دادخواست تقسیط جزای نقدی را به دادگاه تسلیم کنیم؟

هنگامی که محکومین به جزای نقدی، توانایی پرداخت مبلغ سنگین جریمه را ندارند، می بایستی نسبت به تنظیم دادخواست تقسیط جزای نقدی، اقدام نمایند. در واقع زمانی که محکومین به موجب ارتکاب جرم، از سوی دادگاه بدوی محکوم به پرداخت جزای نقدی شدند، تا پیش از اجرای حکم باید دادخواست خود را به دادگاه تسلیم نمایند، در غیر اینصورت مبلغ جریمه نقدی را باید بطور یکجا و کامل به خزانه دولت پرداخت نمایند. لازم به ذکر است که محکومین جزای نقدی، می توانند نسبت به حکم صادر شده دادگاه بدوی مبنی بر پرداخت جزای نقدی، اعتراض کنند. این اعتراض در دادگاه تجدید نظر مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت. اما بهتر است که برای تنظیم لایحه اعتراض و همچنین تنظیم دادخواست تقسیط جزای نقدی، بطور موازی و همزمان عمل نمایند. با این کار آنها دیگر مشمول اجرای حکم تا پیش از رای دادگاه تجدید نظر، نخواهند شد.

مراجع صلاحیتدار برای صدور رای تقسیط

در مورد مرجع نهایی صدور رای تقسیط جریمه نقدی که محکومین با ارائه دادخواست تقسیط جزای نقدی، خواستار آن شده اند، نمیتوان به واقع بین مراجع اجرای احکام و دادگاه نخستین، یکی را بطور مشخص نام برد. اختلاف نظر موجود در این خصوص باعث گشته تا سه دسته از افراد حقوقدان، آرای متفاوتی ارائه دهند. عده ای بر این باورند که مرجع صادر کننده رای تقسیط در دادخواست تقسیط جزای نقدی، شعبه اجرای احکام است. بر خلاف این دسته، برخی دیگر مدعی هستند؛ این دادگاه بدوی است که صلاحیت صدور چنین رایی را دارد. در این میان گروه سوم نیز معتقدند که پیشنهاد تقسیط ابتدا باید توسط بخش اجرای احکام به دادگاه اجرای احکام ارائه گردد و سپس دادگاه مذکور، رای به تقسیط یا عدم آن بدهد.

در هر صورت، رای تقسیط چه از سوی دادگاه بدوی و یا از طرف دادگاه اجرای احکام صادر شود، فرقی برای محکومین ندارد. آنچه مهم است، پذیرش تقسیط است که در آن توانایی پرداخت جزای نقدی محکومین مورد لحاظ قرار گرفته است.