دادخواست لعان

دادخواست لعان

در ابتدا باید بدانیم لعان در احکام قضایی به چه معنی است و دادخواست لعان چیست. سپس به توضیحات مربوط به آثار و پیامدهای مربوط به حکم دادگاه در این دادخواست، خواهیم پرداخت. لعان در اصل به معنای لعن و نفرین است که در فقه اسلامی به آن اشاره شده است. در شرع مقدس آمده است که چنانچه کسی به ناحق بر کسی لعن و نفرین فرستاد! پروردگار عالم، آن نفرین را به خود شخص بر می گرداند. لعان در اصطلاح فقه اسلامی یعنی؛ زوجین، یکدیگر را لعن و نفرین کنند! و در اصطلاح محاکم قضایی، یعنی نسبت دادن رابطه نامشروع و یا زنا از سوی مرد به همسر خود! بدون اینکه زن در این کار شهرت داشته باشد. شکل دیگر این نسبت دادن این است که مرد مدعی شود که فرزند متولد شده از همسرش، متعلق به او نیست! و این خود باز می گردد به اتهام رابطه زنا که به همسر خود داده است.

اتهام زنا و آثار مترتب بر آن

اگر شوهر، اصرار بر گفته خود داشته باشد، می تواند با ارائه دادخواست لعان، به دادگاه مراجعه و شکایت علیه همسرش را مطرح کند. اما اگر شکایت بابت اتهام زنای محصنه باشد، این حکمش فرق می کند! که در ادامه به توضیح هر یک خواهیم پرداخت. تا اینجای کار این یک اتهام است که مرد به همسرش نسبت داده و زن نیز می تواند چنین ادعایی را که از سوی همسرش به وی نسبت داده شده، رد کند و یا فرزند متولد شده را حاصل رابطه مشروع بین خود و همسر قانونیش بداند. چنانچه کار به محاکم قضایی کشیده شود، ترتیباتی باید در دادگاه صورت گیرد که به ذکر آنها خواهیم پرداخت. در بحث مربوط به شکایت زوج علیه همسر خود در خصوص زنا! اگر مرد در دادگاه مدعی شود به آنچه که گفته است، مطمئن است، اما مدرک و شاهدی ندارد! و زن نیز گفته همسرش را انکار نماید، چنانچه گفته مرد اثبات نگردد، وی به حد قذف و 80 ضربه تازیانه، محکوم می گردد.  

دادخواست لعان و مراسمی که در دادگاه باید انجام شود

قبل از پرداختن به مبحث دادخواست لعان؛ در ادامه توضیح مبحث بالا، یادآور می گردد که مرد باید برای گفته های خود شهود و مدارک معتبر و متقن داشته باشد. زیرا اثبات جرم در این مقوله بسیار مهم و حیاتی است.

در این بین، اگر زن محکوم گردد، مطابق قانون مجازات اسلامی باید سنگسار و یا اعدام شود! پس قوانین موجود و قاضی دادگاه به راحتی اجازه چنین حکمی را نمی دهند! و قطعا تا مدارک و شواهدی قوی در این زمینه یافت نشود، چنین حکمی داده نخواهد شد. لازم به ذکر است که قذف در فقه اسلامی! به معنای اتهام زدن به مرد یا زن مسلمان، به انجام لواط و زنا می باشد. چنانچه کسی که چنین اتهامی را به مرد یا زنی نسبت دهد و نتواند آن را اثبات کند! اصطلاحا به حد قذف و تحمل 80 ضربه تازیانه محکوم می شود.

مراسم سوگند در دادگاه لعان

علت رویکرد مردان به دادخواست لعان چیست؟ چرا مردها به مراسم لعان روی می آورند؟ پاسخ این است: مردانی که به انجام رابطه نامشروع و یا زنای همسر خود اطمینان دارند! و حتی شاید این واقعه را رویت کرده باشند، اما شواهد و یا مدارک محکمه پسندی ندارند! ترجیح می دهند تا شکایت خود را به صورت دادخواست لعان در محاکم قضایی مطرح نمایند. زیرا یقین دارند بدون مدارک و شواهد کافی، در دادگاهی غیر از دادگاه لعان، محکوم به تحمل 80 ضربه شلاق خواهند شد. در دادگاه لعان مردی که مدعی زنای همسر خود می باشد! باید سوگند یاد کند که وی به زنا و رابطه نامشروع همسر خود، یقین دارد! و زن نیز متقابلا سوگند می خورد که مرتکب چنین عمل و فساد اخلاقی نگشته است. در این صورت هر دو به یکدیگر لعنت می فرستند، که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

نحوه انجام مراسم لعان

وقتی دادگاه دادخواست لعان را دریافت نمود و انجام مراسم لعان را پذیرفت، مرد و زن در دادگاه باید حاضر شوند. چنانچه زن مشهور به فساد باشد، نیازی به حضور در دادگاه ندارد. این عدم حضور موجب تعویق یا تعطیلی دادگاه در این موضوع نمی شود. زوجین باید در دادگاه نسبت به گفته های خود سوگند یاد کنند. یکی با وارد کردن اتهام خیانت و عمل نامشروع به همسر خود! و دیگری در انکار سوگند یاد شده مرد. پس مرد سوگند یاد می کند که همسر وی زناکار بوده و یا فعل حرام انجام داده است.

مرد باید در محضر قاضی ضمن مطرح کردن دوبار ادعای خود، چهار بار نیز به زبان عربی اقرار بر گفته خود داشته باشد! و چنین  بگوید: اشهد بالله انی لمن الصادقین فیما قلت (قسم می خورم که آنچه که گفته ام، راست و درست است). بعد از اقرار سوگند اولیه، سپس باید مجددا به زبان عربی سه بار جمله! لعنت الله علی ان کنت من الکاذبین (لعن و نفرین خدا بر من، اگر دروغ گفته باشم) را در نزد قاضی تکرار کند.

دادخواست لعان و شرایط آن

بعد از ارائه دادخواست لعان، مراسم سوگند لعان انجام می شود. در این مراسم اگر زن در قبال گفته های مرد، ساکت بماند و چیزی نگوید! یعنی حرف همسرش را تصدیق نموده و در آن صورت مجازات سنگسار یا اعدام شامل حالش خواهد شد. اما چنانچه ادعای شوهر خود را رد کند، می بایستی همانند مرد و به زبان عربی، این جمله را تکرار نماید! اشهد بالله انه لمن الکاذبین فی مقالته (سوگند به پروردگار یکتا که سخنان این مرد کذب است). زن بعد از گفتن این جمله، بلافاصله باید جمله ان غضب الله علی ان کان من الصادقین! (خداوند مرا مورد غضب قرار دهد، چنانچه ادعای این مرد صحیح باشد) را مجددا به زبان عربی در محضر دادگاه بگوید. برای ارائه دادخواست لعان، شرایطی وجود دارد که باید به آن توجه داشت. این شرایط عبارتند از:

1- مرد حتما باید دادخواست لعان را تقدیم دادگاه کند.

2- دادگاه با در نظر گرفتن جمیع جهات و شرایط لازم، دادخواست لعان را قبول می کند.

3- مرد باید در دادخواست لعان، با اطمینان بگوید که زنا و انجام فعل حرام همسر خود را، رویت نموده اما مدارک و شواهدی در این زمینه ندارد.

4- در هنگام ارائه دادخواست لعان به دادگاه، زن باید همسر دائمی و قانونی مرد بوده باشد.

5- یکی از شروط پذیرش دادخواست لعان از سوی دادگاه، عدم اشتهار زن به فساد و فحشاء می باشد. چنانچه زن مشهور به فحشا باشد، حضورش در دادگاه بلامانع است، چرا که سابق بر این عفت عمومی جامعه را جریحه دار کرده است.

آثار و تبعات مراسم لعان

 همانگونه که در بالا گفته شد، علت رویکرد مردان به دادخواست لعان! وجود حاشیه امنیت این نوع دادخواستها برای آنان از بابت عدم اجرای حد قذف است.

بعد از ارائه دادخواست لعان و قبول دادگاه مبنی بر انجام قسم لعان! و بعد از سوگندهای مقرر که زوجین در محضر دادگاه قرائت کردند! آثاری بر روابط زن و شوهر و همچنین فرزند متولد شده مورد اتهام زوج، مترتب می گردد که به بیان آنها می پردازیم.

1- انحلال رابطه زن و شوهری و حرام بودن زوجین نسبت به یکدیگر با اجرای حکم طلاق. برای اینگونه طلاقها، دیگر نیازی به خواندن خطبه مربوط به آن نیست.

2- زن می تواند پس از پایان عده، مجددا ازدواج نماید.

3- در مراسم لعان، دیگر خبری از حد قذف و حد زنا نیست. بدین، زن و شوهر بدون هیچ واهمه ای از اجرای حد، از یکدیگر جدا می شوند

4- اگر مرد، فرزند متولد شده و یا در شکم مادر را که مورد ظن او می باشد! قبول نکند، سرپرستی او با مادر محفوظ می ماند، اما رابطه پدر فرزندی قطع و آن فرزند از ارث پدر محروم می گردد. لازم به ذکر است که امروزه با توجه به پیشرفتهای علم ژنتیک، در صورتی که مرد مدعی فرزند نامشروع! حاصل از زنای منتسب به همسر خود باشد! پزشکی قانونی می تواند با انجام آزمایش DNA، صحت و سقم موضوع را به طور کامل روشن نماید. بنابراین، مرد بهتر است قبل از طرح دادخواست لعان در این مورد به خصوص، ابتدا از نتیجه آزمایش مذکور مطلع گردد.