دادخواست اثبات اقاله

دادخواست اثبات اقاله

این مقاله به دادخواست اثبات اقاله اختصاص دارد. البته زمانی می توان این دادخواست را به مراجع قانونی ارائه داد که دعوای اثبات اقاله در دادگاه انجام شده باشد. این دعوا برای قراردادهایی صورت می گیرد که لازم الاجرا هستند. در واقع قانون اجرای این قراردادها را برای هر دو طرف معامله هم لازم می داند و هم اجبار. لذا به سبب قانون، هیچ یک از دو طرف قرارداد، حق آن را ندارند که قرارداد مربوطه را بر هم بزنند. مگر آن که موارد و شرایطی مشخص و معین وجود داشته باشد.

برای آن که هرچه بهتر با دادخواست اثبات اقاله آشنا شوید، قصد داریم تا در ادامه به شرح و بررسی اقاله، دعوای اثبات اقاله، شرایط دادخواست اثبات اقاله، نحوه ی اقامه ی آن و نمونه ای از این دادخواست اشاره کنیم. پس با ما همراه باشید.  

دادخواست اثبات اقاله چیست؟

در لغت کلمه ی اقاله به معنای «بر هم زدن» می باشد. اما در زمینه ی حقوقی این کلمه به صورت کاملا تخصصی به نوعی از بر هم زدن قرارداد گفته می شود. ماده ی 264 قانون مدنی یکی از راه های سقوط عقدنامه و قراردادها را همین اقاله می داند. چرا که از طریق اقاله گر چه بر هم زدن یک قرارداد، با توافق و رضایت دو طرف انجام می شود اما همه ی آثار آتی قرارداد از بین می رود. در واقع منظور آن است که در اقاله آثار پیشین قرارداد که تا پیش از آن تحقق یافته از بین نرفته و پا بر جا می ماند.

تا این جای کار شاید نام های فسخ، تفاسخ یا انفساخ در ذهن شما تداعی شده باشند. چرا که عبارت «فسخ قرارداد» در اذهان عمومی بسیار آشنا است. اگر چه همگی این موارد به همراه اقاله، از موارد سقوط قرارداد هستند، اما تفاوت بسیار بزرگی میان آن ها با اقاله وجود دارد. هنگامی که یک قرارداد از طریق فسخ سقوط می کند، تنها یک طرف از طرفین قرارداد تمایل به سقوط را از خود نشان می دهد. اما در اقاله این هر دو طرف قرارداد مربوطه هستند که تمایل به سقوط قرارداد دارند. لذا توافق میان آن ها وجود دارد.

در مورد دعوای اثبات اقاله چه می دانید؟

لازم به ذکر است که دعوای اثبات اقاله تنها زمانی قابلیت طرح دارد که خواهان دعوا مدعی باشد که میان وی و طرف دیگر قرارداد توافقی مبنی بر اقاله صورت گرفته است. در غیر این صورت و بدون توافق طرفین قرارداد، طرح دعوای اقاله امکان پذیر نیست. در صورت فراهم بودن شرایط، این ادعا تحت عنوان دادخواست اثبات اقاله تنظیم شده و به مراجع ذیربط ارائه می شود. مدعی وقوع اقاله ارائه دهنده ی دادخواست می باشد و طرف مقابل قرارداد را به عنوان خوانده ی دعوا معرفی می نماید. از آن جایی که این دعوا در دسته بندی دعاوی، در دسته ی دعاوی مالی قرار می گیرد، این فرد متقاضی است که باید هزینه ی دادرسی را پرداخت کند.

منظور از قرارداد لازم الاجرا چیست؟

پیش از این اشاره کردیم که دادخواست اثبات اقاله تنها برای قراردادهایی امکان پذیر است که در دسته ی قراردادهای لازم الاجرا قرار داشته باشند. اما منظور از چنین قراردادهایی چیست؟

عقود لازم الاجرا در قانون مدنی طبق ماده ی 185، به صورت کامل معرفی شده است. بدین ترتیب که در عقود لازم الاجرا، هیچ یک از دو طرف قرارداد حقی مبنی بر فسخ و بر هم زدن قرارداد را مگر در موارد معین ندارند. توجه داشته باشید که دادخواست اثبات اقاله باید شرایطی را که در مواد قانونی 48 و 51 قانون دادرسی عمومی انقلاب تعیین شده است، دارا باشد. لذا در ادامه با این شرایط برای تنظیم و تهیه ی این دادخواست آشنا خواهیم شد.

شرایط دادخواست اثبات اقاله چیست؟

همان طور که گفتیم اولین شرط تنظیم دادخواست اثبات اقاله، وجود توافق و رضایت طرفین قرارداد بدین منظور می باشد. سپس باید سایر شروط تعیین شده در مواد قانونی رعایت شود. لذا در تنظیم دادخواست مورد نظر باید خواسته به صورت دقیق و با ذکر تاریخ بیان شود. نکته ی بعدی مربوط به محل ارائه ی دادخواست است. بدین منظور باید دادخواست را به دادگاه عمومی و حقوقی محل زندگی شخص خوانده ارائه داد. حال اگر این دادخواست در دعوای تقابل قرار گیرد، باید به یک دادگاه مراجعه کرده و دادخواست را به دادگاهی که دعوای اصلی در آن طرح شده ارائه داد.

در ماده ی 48 قانون دادرسی مدنی، به صراحت اعلام شده که برای شروع رسیدگی به هر دعوا، تقدیم دادخواست به دادگاه ضروری و لازم است. دادگاه مذکور باید یک دادگاه ذی صلاح باشد و اگر در یک شهر چندین شعبه ی دادگاه وجود دارد محل ارائه، شعبه ی اول خواهد بود.

ماده ی 51 قانون دادرسی مدنی، تنظیم و تهیه ی دادخواست را به زبان فارسی و از طریق فرم های مخصوص چاپی الزامی نموده است. در ضمن نکاتی از جمله نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، محل اقامت و محل کار و شغل شخص خواهان باید در متن دادخواست وجود داشته باشد. البته اگر دادخواست را وکیل تنظیم کند باید مشخصات وی نیز در دادخواست ذکر شود.

مشخصات کامل خوانده از جمله نام و نام خانوادگی و محل اقامت او نیز باید درج شود. تعیین نوع و بهای تامین، ذکر تعهدات مندرج در قرارداد، درج خواسته های خواهان، ذکر همه ی ادله ای که خواهان برای اثبات در اختیار دارد، امضای متقاضی یا اثر انگشت وی برای تنظیم دادخواست لازم می باشد.

نحوه ی اقامه دادخواست اثبات اقاله

اقامه ی دادخواست اثبات اقاله به دو شکل دعوای نخستین یا اصلی و دعوای تقابل انجام می شود. در دعوای نخستین یا اصلی، خواهان ادعا دارد که اقاله ی قرارداد با رضایت کامل طرفین صورت گرفته است.

اما اگر طرف دیگر قرارداد (خوانده) ادعای حقی برای خود داشته یا بخواهد به دادخواست اصلی پاسخ دهد، دعوای تقابل انجام می گیرد. بدین منظور نیاز است تا خوانده دلایل خود را برای تنظیم دادخواست تقابل پیش از آن که جلسه ی دادرسی تمام شود، بیان نماید. سپس 3 روز برای تنظیم آن زمان دارد. توجه کنید که پس از پایان این مهلت طرح و تنظیم دادخواست تقابل بسیار دشوار یا امکان ناپذیر است.

در تصویر زیر می توانید نمونه ای از دادخواست اثبات اقاله را مشاهده نمایید.