دادخواست نفقه
دادخواست نفقه یکی از اقدامات حقوقی و قانونی است که از طرف زن برای مطالبه حق و حقوق و مخارج زندگی خود از مرد طرح و تنظیم خواهد شد. نفقه عبارت است از تامین کلیه هزینه های زندگی زن اعم از خوراک و پوشاک و مسکن و هزینه های درمان که باید از طرف مرد تامین شوند. حال اگر مرد بنا به دلایلی از انجام این وظیفه خودداری نماید بر اساس قانون مجرم بوده و مجازاتی برای او در نظر گرفته خواهد شد.
انواع دادخواست نفقه
نکته اساسی که در مورد نفقه وجود دارد این است که بسیاری از افراد نفقه و پرداخت آن را تنها مختص به زن می دانند که باید از طرف شوهر تامین و پرداخت شود. در حالی که نفقه شامل دو دسته دیگر نیز خواهد شد که باید تحت شرایط خاص به آنها پرداخت شود. در مسئله نفقه زن در اولویت قرار دارد و در درجه دوم فرزندان می باشند و در درجه سوم نیز خویشاوندان نزدیک نسبی یا اقارب هستند که انفاق به آنان تعلق خواهد گرفت. مانند پدر و مادر و خواهر و برادر. برای درک بهتر این مطلب درباره هر کدام توضیحاتی را ذکر خواهیم کرد.
۱: نفقه زوجه، از زمانی که صیغه عقد یا نکاح میان زن و مرد جاری خواهد شد. تامین کلیه ی نیازهای مادی و معنوی زن بر عهده مرد خواهد بود. مهم ترین این نیازها غذا، لباس، سرپناه در خور و شایسته برای آغاز زندگی و هزینه های درمان و بیماری زن تا بهبودی کامل می باشند که بدونه کم و کاست باید از طرف مرد تامین شوند.
۲: نفقه فرزند، هر مردی که ازدواج می کند و از همسر خود صاحب فرزند خواهد شد موظف است تا زمانی که طبق قانون تعیین شده است تمامی هزینه های زندگی فرزند خود را پرداخت نماید. آن چیزی که طبق قانون انفاق فرزند خوانده می شود. برای فرزند پسر صرف هزینه های لازم برای تامین خوراک و پوشاک و مسکن و تحصیل تا سن ۱۸ سالگی می باشد و در صورتی که پسر قصد ادامه تحصیل داشته باشد پدر باید هزینه های تحصیلات عالیه ی او را پرداخت کند. در مورد فرزند دختر اما سن مشخصی در نظر گرفته نشده است و دختر تا هر زمان که در خانه پدر باشد و ازدواج نکرده باشد تامین هزینه های زندگی اش بر عهده پدر خواهد بود و هر زمان که ازدواج نمود این وظیفه بر عهده شوهر او خواهد بود.
۳: نفقه اقارب یا خویشاوندان نسبی، اگر مردی دارای استطاعت مالی باشد و بتواند هزینه های زندگی خود و همسر و فرزندان را به نحو شایسته تامین کند. موظف است در صورت نیاز انفاق اقارب و پدر و مادر و خواهر و برادر خونی و نسبی خود را پرداخت نماید. البته این موضوع به آسانی پرداخت نفقه به زن و فرزند نخواهد بود. بلکه تحت شرایط خاص این امر امکان پذیر خواهد بود. اول این که پدر و مادر و یا خواهر و برادر مرد در گذشته مخارج زندگی مرد را پرداخت نموده و در اصطلاح بزرگ کردن او را بر عهده داشته اند. دوم این که مرد در صورت پرداخت هزینه های اقارب خود محتاج و مفلس نشود و از لحاظ تامین هزینه های زندگی بر او فشاری وارد نشود. نکته مهمی که وجود دارد این است که نفقه اقارب متقابل است یعنی اگر پدر و مادر فرد در به ثمر رساندن و بزرگ کردن و تامین هزینه های زندگی گذشته او نقشی نداشته باشند نفقه به آنان تعلق نخواهد گرفت اما این موضوع درباره زن صدق نخواهد کرد. در حقیقت پرداخت هزینه های زندگی زن متقابل نبوده بلکه یک طرفه و تنها وظیفه مرد می باشد.
دادخواست نفقه (1)
چه زمانی زن می تواند دادخواست نفقه را تنظیم نماید؟
هر چند بر طرف کردن کلیه ی نیازهای مادی و معنوی زن بر عهده مرد می باشد اما تامین این نیازها نیز باید تحت شرایطی انجام بگیرد. به این ترتیب که اگر زن از وظایفی که بعد از نکاح و عقد بر عهده او نهاده شده است سرباز زند انفاق به او تعلق نخواهد گرفت. وظایف زن در قبال تامین هزینه های زندگی شامل موارد ذیل می باشند:
۱: در یک خانه مشترک و همراه با همسر خود زندگی نماید.
۲: از انجام وظایف زناشویی خود تخطی ننماید.
۳: بدونه دلیل موجه خانه و زندگی خود را ترک نکرده باشد.
تفاوت های نفقه اقارب با نفقه زن
در مورد تفاوت هایی که میان تامین مخارج زندگی اقارب با نفقه زن وجود دارد باید به این مسئله اشاره کرد که انفاق و ماهیت آن چه برای زن و چه برای اقارب و یا فرزندان یکی است و تفاوتی که در این میان وجود دارد بر سر شرایط و نوع پرداخت آن می باشد که در ادامه به این تفاوت ها خواهیم پرداخت.
۱: انفاق زن مقدم بر انفاق اقارب یا خویشاوندان است. به این شکل که مرد تا زمانی که زندگی همسر خود را تامین نکرده باشد حق پرداخت انفاق به خویشاوندان خود را نخواهد داشت.
۲: زن می تواند هزینه های گذشته زندگی مشترک خود با مرد را مطالبه نماید در حالی که اقارب تنها می توانند در باره هزینه های آینده از پسر و یا برادر خود طلبکار باشند.
۳: پرداخت انفاق به زن مستلزم تمکین او از مرد در شرایطی معمولی و عادی می باشد. در حالی که پرداخت انفاق به اقارب منوط به توانایی مالی مرد می باشد.
۴: نفقه زن حتی در شرایطی که زن ثروتمند باشد و دارای حقوقی ثابت و بیشتر از مرد باشد باید از طرف مرد پرداخت شود. در حالی که در مورد اقارب تنها در صورتی انفاق به آنها تعلق خواهد گرفت که از پس هزینه های زندگی خود بر نیامده و در اصطلاح مستمند باشند.
دادخواست نفقه (2)
در چه حالتی نشوز و عدم تمکین زن از مرد مانع پرداخت نفقه نخواهد بود؟
در مطالب گذشته بارها به شرایطی اشاره شد که نفقه زن تحت تاثیر آنها خواهد بود. حال شرایطی را بیان خواهیم کرد که در صورت ایجاد مانعی برای پرداخت نفقه به زن نخواهند بود. این شرایط عبارتند از:
۱: زن به دلیل عدم امنیت جانی و مالی و حیثیتی مجبور به ترک منزل شوهر شده باشد.
۲: جنون مرد.
۳: عدم تمکین زن به دلیل بیماری لاعلاج و مسری مرد بوده باشد. مانند بیماری های پوستی.
