پولشویی در قانون مجازات اسلامی

پولشویی در قانون مجازات اسلامی

پولشویی چیست؟ پولشویی در قانون مجازات اسلامی

اگر بخواهیم پولشویی را تعریف کنیم باید بگوییم که پولشویی یعنی تبدیل پول و سود حاصل از کارهای خلاف قانون به سود و درآمد به ظاهر مشروع. یعنی اگر کسی پول و ثروت حاصل از فرایند و عمل غیرقانونی را ظاهرا صرف کارهای مشروع و قانونی نماید تا بدین طریق قانون را دور بزند، عمل پولشویی را انجام داده است. در سراسر دنیا پولشویی خود کاری غیرقانونی بوده و فرد یا افراد متهم به پولشویی تحت تعقیب قانون قرار می‌گیرند. پولشویی در قانون مجازات اسلامی هم در نظر گرفته شده است و برای این عمل، مجازات تعیین شده که بحث مقاله امروز ما می باشد.

چرا پولشویی اتفاق می افتد؟

معمولا دلیل اصلی پولشویی این است که راههای اصلی کسب درآمد فرد یا شرکت مخفی بماند و با انجام کارهای به ظاهر معقول و قانونی، نتوان منبع اصلی کسب درآمد را پیدا کرد! در حقیقت می توان پولشویی را نوعی رد گم کردن دانست. اینکه قانون نتواند منشأ اصلی پول را پیدا کند. جرم پولشویی معمولا به نوع جرم اولیه بستگی دارد. معمولا افرادی که در کارهای غیرقانونی نظیر قاچاق و پخش مواد مخدر، اختلاس و رشوه، انواع قاچاق اسلحه و انسان و … فعالیت دارند، سعی می کنند از طریق پولشویی، پول خود را به اصطلاح تمیز نمایند و وارد چرخه اقتصادی کشورها کنند بدون آنکه ردی از خود به جای گذارند.

انواع پولشویی

پولشویی می تواند درونی، صادراتی و یا وارداتی باشد.

پولشویی درونی: اگر فعالیت های غیرقانونی و مجرمانه در داخل یک کشور صورت گرفته باشد و پول های کثیف حاصل از آن در درون همان کشور، تمیز شود، پولشویی درونی می گویند.

پولشویی صادراتی: اگر پول های کثیف بدست آمده در داخل یک کشور، برای شستشو و رفع ابهام به خارج از آن کشور انتقال یابد، پولشویی صادراتی می گویند.

پولشویی وارداتی: پول های کثیفی که از فعالیت های مجرمانه در کشورهای دیگر بدست می آید اما برای تمیز شدن وارد کشورهای مورد نظر می شود، پولشویی وارداتی می گویند.

پولشویی در قانون مجازات اسلامی

معمولا فعالیت های منجر به پولشویی، توسط اشخاص واسطه ای صورت می گیرد تا شخص اول و یا کسانی که در ارتکاب جرم اولیه نقش اصلی را داشتند، دخالتی در این امر نداشته باشند و شناسایی نشوند.

نحوه شناسایی پولشویی به طرق مختلف امکانپذیر است و پولشویی در قانون مجازات اسلامی، دارای کیفرهای مختلفی است. در قانون اولین مسئله ای که برای جلوگیری از تکرار این عمل خلاف قانون در نظر گرفته شده است، محروم کردن افراد و مجرمین از عواید و درآمدهای نجومی این عمل است. تا شاید انگیزه انجام پولشویی کاهش یابد.

مصادیق پولشویی در قانون مجازات اسلامی عبارتند از:

بدست آوردن عواید ناشی از مجرمانه:

یعنی بدست آوردن عوایدی که بابت رفتار مجرمانه است. چه از قبل فرد با نفر اصلی تبانی کرده باشد و چه نکرده باشد.

تحت تملک قرار گرفتن عواید ناشی از عمل مجرمانه:

هرگونه خرید و فروش، معاوضه، قرض، هدیه و یا هر اقدام مشابه دیگر، حتی اگر پولی هم در این بین ردوبدل شده باشد، و این اقدامات نتیجه عواید ناشی از عمل مجرمانه باشد از مصادیق پولشویی به حساب می آید.

نگهداری عواید ناشی از عمل مجرمانه:

اگر کسی عواید و درآمد حاصل از یک عمل مجرمانه را نگهداری کند، حتی اگر از آن سودی نبرد و یا تحت تملک خود هم در نیاورده باشد، و فقط به قصد کمک به مباشر باشد هم از عناوین پولشویی است.

استفاده و مصرف عواید ناشی از یک عمل مجرمانه:

استفاده از هرگونه عواید و درآمد حاصل از عمل مجرمانه، حتی اگر از طریق فردی غیر از نفر اول هم باشد، پولشویی به حساب خواهد آمد.

تبدیل کردن عواید ناشی از عمل مجرمانه به صورت های دیگر:

اگر درآمدهای حاصل از یک عمل غیرقانونی، تبدیل به مصارف و صورت های دیگر شده و لایه گذاری صورت بگیرد، این هم از مصادیق پولشویی در قانون مجازات اسلامی است. مثلا درآمد قاچاق مواد مخدر وارد بورس شود.

مبادله عواید ناشی از عمل مجرمانه:

دست به دست شدن و گردش درآمد عمل مجرمانه به قصد گم شدن هرگونه رد و نشان مبدا اولیه، هم پولشویی نامیده می شود.

انتقال پول های کثیف:

جابه‌جا کردن درآمد پول های نامشروع به قصد فراری دادن مجرم اصلی از دست قانون هم مصادیق پولشویی در قانون مجازات اسلامی است.

هرگونه پنهان کردن، کتمان کردن درآمدهای نامشروع:

هرگونه مخفی کردن اطلاعات و کتمان کردن آگاهی در رابطه با مراحل پولشویی و ناظر بودن بر آن هم از مصادیق پولشویی است. حتی اگر به شکل فیزیکی رفتاری اتفاق نیفتاده باشد.

مجازات جرم پولشویی

اولین مجازاتی که برای جرم پولشویی در قانون در نظر گرفته شده است، مصادره همه اموال و درآمدهای حاصل از پولشویی است. این مصادره به عنوان بهترین و مهمترین بخش مجازات عنوان می شود زیرا دست فرد مجرم که برای استفاده از پول نامشروع، دست به روش های پولشویی زده است را از این درآمدها کوتاه می کند. و به خودی خود این مجازات اولیه می تواند انگیزه ها را تا حدودی کاهش دهد.

در درجه بعدی، به غیر از مصادره اموال حاصل از پولشویی(منقول و غیرمنقول)، مجرم یا مجرمین در ردیف های مختلف، محکوم به جزای نقدی خواهند شد. این جزای نقدی به حساب بانک مرکزی واریز خواهد شد.

مجازات مجرم به پولشویی فقط در خصوص افراد حقیقی نیست و می تواند افراد حقوقی را هم شامل شود و آنها را مسئول دانست. در رابطه با مجازات هم می توانیم به انحلال شرکت و جلوگیری از فعالیت های آن، اشاره کنیم.

در درجه آخر هم علاوه بر اینکه مجرم باید در رابطه با جرم اولیه مورد مجازات قرار بگیرد (مثلا اگر منشأ پول‌های کثیف اولیه قاچاق مواد مخدر باشد، مجازات قاچاق مواد مخدر در درجه اول باید برای مجرم در نظر گرفته شود)،  باید به مجازات حبس تعزیری در رابطه با عمل پولشویی هم اشاره کنیم که می تواند در ردیف‌ها و درجات مختلف تعریف و مقدار آن تعیین شود.

میزان حبس می تواند دو تا 5 سال و یا 5 تا 10 سال تعیین شود. اگر عمل پولشویی به شکل سازمان یافته انجام گرفته باشد، سبب تشدید مجازات به اندازه یک درجه خواهد بود.