تفاوت کلاهبرداری و سرقت
سرقت و کلاهبرداری از جمله مهمترین جرائمی هستند که در ارتباط با اموال غیر انجام می شوند. با این که هر دو این جرم ها به اموال و دارایی ها ارتباط دارند، ولی از تعاریف متفاوتی برخوردارند و از نظر جزئیات حقوقی با یکدیگر تفاوت دارند. به طور کلی سرقت عبارت است از ربایش مال و دارایی دیگران. کلاهبرداری یعنی فریب دیگران از طریق ادعای دروغین درباره برخورداری از اموال، اختیارات، عناوین، موسسات و مراکز تجاری و مالی. اطلاع دقیق از تفاوت کلاهبرداری و سرقت می تواند در تفکیک و تشخیص این دو جرم بسیار موثر باشد.
تعریف سرقت و کلاهبرداری
جرائم مالی شایع ترین جرائمی هستند که در جامعه اتفاق می افتند. برای این گونه جرائم مصادیق متعددی وجود دارد که برخی از آنها رواج و نمود بیشتری دارند. سرقت و کلاهبرداری دو نمونه از جرم هایی هستند که تقریباً در همه جوامع به فراوانی دیده می شوند. این دو جرم با وجود شباهت هایی که به یکدیگر دارند، کاملا متفاوت هستند. سرقت عملی است شامل ربایش، جابجایی و مخفی کردن مال غیر که فرد با نیت تصاحب مال انجام می دهد. در سرقت شخص شی قابل جابجایی و انتقال را از مالکیت صاحب آن خارج کرده و در اختیار خود یا دیگری قرار می دهد. قصد قبلی برای سرقت، ارتکاب سرقت و وجود مجازات از سوی قانونگذار برای سرقت عناصر اصلی این جرم می باشند.
در کلاهبرداری شخص با فریب دادن دیگران آنها را متقاعد می کند که اموال، دارایی ها، اختیارات و عناوین مشخصی را در اختیار دارد. قصد شخص از این فریبکاری معمولاً دستیابی به یک سود مادی یا معنوی است. البته اغلب کلاهبرداری ها با نیت تصاحب اموال دیگران انجام می شود، ولی در برخی موارد همچون ازدواج فرد نیتی غیر مادی دارد. کلاهبرداری از عناصر معنوی، مادی و قانونی تشکیل شده است. عنصر معنوی این جرم شامل قصد و نیت مجرم برای تصاحب مال دیگری از طریق فریب است و عنصر مادی آن در برگیرنده اقدام به فریبکاری با کمک گرفتن از ابزار متقلبانه و کسب مال از این راه است. عنصر قانونی نیز عبارت است از مجازاتی که قانونگذار برای این جرم معین نموده است.
تفاوت کلاهبرداری و سرقت (2)
تفاوت کلاهبرداری و سرقت در اموال
ارتکاب سرقت و کلاهبرداری معمولاً در زمینه اموال و دارایی های شخص غیر صورت می گیرد. بنابراین این جرائم، از این نظر نقطه اشتراک دارند. در هر دو این جرم ها، مال و دارایی متعلق به شخص دیگری است و قصد فرد از سرقت و کلاهبرداری تصاحب این دارایی هاست. تفاوت کلاهبرداری و سرقت در ارتباط با مال، به نوع مال ارتباط دارد. سرقت تنها درباره اموال منقول اتفاق می افتد، در صورتی که کلاهبرداری می تواند اموال منقول و غیر منقول را شامل شود. اموال منقول اموالی هستند که از قابلیت جابجایی برخوردارند. پول نقد، طلا و خودرو چند نمونه از اموال منقول می باشند که ممکن است به سرقت رفته یا به وسیله کلاهبرداری از دسترس شخص خارج شوند. دارایی هایی چون زمین، خانه یا باغ نیز که امکان جابجایی آنها وجود ندارد، در دسته اموال غیرمنقول قرار دارند. تصاحب غیرقانونی این اموال تنها با استفاده از کلاهبرداری امکان پذیر است.
تفاوت کلاهبرداری و سرقت در مجازات
در قانون برای مرتکبین جرائم کلاهبرداری و سرقت مجازات های متفاوتی تعریف شده است. البته در صورت اثبات وقوع هر یک از این دو جرم، مجرمین موظف به رد مال به مالباخته هستند. ولی به طور کلی مجازات کیفری این جرائم متفاوت می باشد. مجازات کلاهبرداری تحمل حبس به مدت یک الی ده سال و پرداخت جزای نقدی را شامل می شود. در سرقت مجرم مجبور به تحمل ۷۴ ضربه شلاق، سه ماه تا بیست سال حبس و در برخی موارد حبس ابد است. از آنجایی که سرقت و کلاهبرداری مصادیق گوناگونی دارند و نحوه ارتکاب آنها به عوامل مختلفی بستگی دارد، مجازات آنها با در نظر گرفتن شرایط تعیین می شود. برای نمونه مجازات سرقت به نوع این جرم بستگی دارد.
سرقت ممکن است از نوع حدی یا تعزیری باشد. سرقت حدی در صورتی اتفاق می افتد که سارق بالغ، دارای اختیار تام و آگاه از عمل مجرمانه خویش باشد. همچنین با نیت قبلی اقدام به سرقت نموده باشد و به خوبی بداند که عملش در شرع و قانون جرم تلقی می شود. با وجود این شرایط اگر سرقت در وضعیتی غیر از قحطی انجام شود و مال مسروقه جزو اموال خاص همچون اموال دولتی نباشد و به شکلی معقول توسط صاحب مال پنهان شده باشد، و نیز سارق پیش از دستگیری ابراز پشیمانی نکند، سرقت از نوع حدی می باشد. در سرقت حدی مجازات مجرم بسیار سنگین است. در نوبت اول اثبات سرقت حدی، مجرم به قطع انگشتان دست راست و در صورت تکرار جرم قطع پای چپ از قسمت برآمدگی پا و در صورت ارتکاب به سرقت حدی برای بار سوم به تحمل حبس ابد محکوم می شود. در سرقت تعزیری یک یا چند مورد از شروط لازم برای تحقق سرقت حدی وجود ندارد، از این رو مجازات این سرقت متفاوت می باشد. معمولاً تحمل ۷۴ ضربه شلاق به همراه حبس سه ماهه تا بیست ساله مجازاتی است که برای سرقت تعزیری در نظر گرفته می شود.
کلاهبرداری را می توان به دو دسته کلاهبرداری ساده و کلاهبرداری مشدد تقسیم بندی کرد. کلاهبرداری ساده یعنی فرد با استفاده از جعل عنوان دارایی دیگران را دریافت می دارد. کلاهبرداری مشدد نیز با جعل عنوان صورت می گیرد، با این تفاوت که مجرم اقدام به جعل عناوین مسئولان کشور کرده و از این راه اموال دیگری را تصاحب می کند. برای کلاهبرداری ساده مجازات یک تا هفت سال حبس، رد مال به صاحبش و پرداخت جزای نقدی به مقدار مالی که کلاهبردار دریافت کرده تعیین شده است. در کلاهبرداری مشدد مجرم باید علاوه بر بازگرداندن مال به صاحبش و پرداخت جزای نقدی، دو تا ده سال حبس را تحمل نماید.
تفاوت کلاهبرداری و سرقت (1)
چند نکته درباره کلاهبرداری و سرقت
تفاوت کلاهبرداری و سرقت عمدتاً به روش ارتکاب جرم و تصاحب مال غیر ارتباط دارد. البته نوع مجازات این جرائم نیز تفاوت آنها را نشان می دهد. علاوه بر این موارد با توجه به برخی جزئیات می توان تفاوت کلاهبرداری و سرقت را بررسی نمود. برای نمونه می توانیم به تاثیر زمان و مکان بر شدت مجازات این جرائم اشاره کنیم. زمان و مکان انجام سرقت می تواند موجب تشدید یا تخفیف مجازات شود، ولی درباره کلاهبرداری زمان و مکان تاثیری بر شدت مجازات ندارد. گذشته از این نمونه ها که درباره تفاوت کلاهبرداری و سرقت ذکر شد، این جرائم نقاط اشتراکی نیز دارند. کلاهبرداری و سرقت هر دو در دسته جرائمی قرار می گیرند که با هدف تصاحب مال غیر انجام می شوند. همچنین در این جرم ها مجرم علاوه بر تحمل مجازات کیفری، محکوم به رد مال به مالباخته می باشد.
کلاهبرداری و سرقت از جمله جرائمی هستند که به دلیل داشتن جنبه عمومی مشمول تعلیق مجازات نمی شوند. در این گونه جرائم حتی اگر شاکی خصوصی اعلام گذشت کند، مجازاتی برای جنبه عمومی جرم وجود خواهد داشت. از طرفی کلاهبرداری و سرقت هر دو می توانند مشمول قاعده مرور زمان شوند. به این معنی که بعد از سپری شدن زمانی معین ممکن است مورد چشم پوشی قرار بگیرند. درباره سرقت مدت زمان لازم برای نادیده گرفتن تعقیب و یا اجرای مجازات با توجه به نوع سرقت و جزئیات آن تعیین می شود. در ارتباط با کلاهبرداری نیز جزئیات بسیار مهم هستند. ضمن اینکه مطابق با مصوبات قانونی اگر ارزش مال و دارایی تصاحب شده در کلاهبرداری از حد نصاب تعیین شده بیشتر باشد، مجازات مشمول قاعده مرور زمان نمی شود.
