چگونگی تشخیص زمین های ملی شده از اراضی عادی
زمین های ملی شده به اراضی اطلاق می شود که انسان ها هیچ گونه دخل و تصرفی در آن ها نداشته و نخواهند داشت و از هر لحاظی، ظاهر طبیعی آنان حفظ شده است. بنابراین این زمین ها در اختیار دولت و منابع طبیعی قرار خواهند گرفت.
نکته: اراضی و جنگل های دست نخورده از تاریخ ۲۷/۱۰/۱۳۴۱در اختیار دولت قرار گرفته اند و هر نوع سند مالکیتی که از طرف افراد بعد از این تاریخ ارائه شده است، هیچ ارزش قانونی نداشته است. اما اگر سند ارائه شده تا قبل از این تاریخ بوده باشد در کمیسیون های مربوطه به آن رسیدگی خواهد شد.
مواد مربوط به زمین های ملی شده
مواد مربوط به زمین های ملی شده کشور به قرار زیر می باشند:
ماده یک قانون ملی شدن جنگل های کشور در سال ۱۳۴۱ به تصویب رسید. از زمانی که قانون مذکور به تصویب رسیده است، عرصه و اعیان تمامی جنگل ها و بیشه ها و مراتع طبیعی و دست نخورده، جزء اموال دولت به حساب آمده اند. حتی اگر افراد قبل از این تاریخ آن اراضی را تصرف کرده و سند مالیکیت نیز برای آنان صادر شده باشد، باز هم نمی توانند هیچ ادعایی مبنی بر تصرف اراضی مورد نظر داشته باشند.
در ماده ۲۰ آیین نامه اجرایی این قانون مصوب ۶/۶/۱۳۴۲هیئتی متشکل از رئیس کل کشاورزی استان، سرپرست جنگلداری و بازرس رییس جنگلداری برای رسیدگی به شکایت افراد و سازمان جنگلبانی که در خصوص منابع ملی مندرج در ماده یک قانون ملی شدن جنگل ها اعتراض داشتند تعیین شد تا با رعایت آیین نامه، به شکایت رسیدگی و نظر خود را اعلام نمایند. لازم به ذکر است که رای و نظر این هیئت، از اعتبار بالایی برخوردار و اجرای دستورات آن الزامی میباشد.
به دنبال آن و با تصویب قانون حفاظت و بهره برداری از مرتع ها و جنگل ها مصوب ۲۵/۵/ ۱۳۴۶ در ماده ۵۶ آن که در سال ۴۸ اصلاح شد. تشخیص و تعیین منابع ملی شده با رعایت تمام بند ها و تعاریف اعلام شده در اختیار وزارت منابع طبیعی قرار داده شد، تا افرادی که در این مسئله ذینفع بودند در کمتر از یک ماه اعتراض خود را با بیان دلیل و مدرک، به مراجع صادر کننده اخطار تحویل دهند. برای رسیدگی به این شکایت کمیسیونی از رئیس دادگاه شهرستان و فرماندار و سرپرست منابع طبیعی یا نمایندگان آن ها تشکیل می گردید. تصمیم نهایی این هیئت با اکثریت اعضا قطعی و حتمی بود و اگر نظر به ملی بودن محل و اراضی مورد مناقشه می داد، رای بر رفع تصرف صادر می شد و ماموران انتظامی نیز مکلف به اطاعت و اجرای دستور بودند و امکان تجدید نظر، لغو و تغییر رای وجود نداشت.
چگونگی تشخیص زمین های ملی شده از اراضی عادی
برای تشخیص این موضوع باید به سراغ ماده ۵۶ منابع طبیعی رفت. در این ماده قانونی، تمام موارد و مشخصات این نوع اراضی تعیین شده است. اگر بر اساس این ماده کمیسیون زمین و محل مورد نظر در دسته زمین های ملی شده قرار بگیرد حق مالکیت از فرد و افراد حقیقی گرفته خواهد شد. اما تحت هر شرایط و حالتی، افراد می توانند نسبت به رای صادره اعتراض نمایند. برای ارائه شکایت باید به کمیسیون ماده واحده مستقر در اداره منابع طبیعی شهرستان و یا استان مراجعه کرد. اگر این کمیسیون قادر به رفع مناقشه نشود، پرونده را برای بررسی بیشتر و برطرف کردن اختلاف به دادگستری شهر و یا استان رجوع خواهند داد، تا رای نهایی در آنجا صادر شود. اغلب در این مرحله، رای صادر و پرونده مختومه اعلام خواهد شد.
چگونگی تشخیص زمین های ملی شده از اراضی عادی (2)
معیارهای تشخیص زمین های ملی شده از اراضی احیا شده
روش های زیادی برای تشخیص این مسئله وجود دارد که به وسیله اثبات احیا و سند مالکیت در اختیار فرد مدعی قرار خواهد گرفت. این موارد عبارتند از:
۱: اراضی که دارای درخت های قدیمی و تنومند و مسیر های متعدد آبیاری باشد.
۲: اراضی که از لحاظ موقعیت به گونه ای باشند که کشاورزی در آنان امکان پذیر نباشد. برای مثال دارای شیبی تند باشند.
۳: اراضی که در مسیر جریان آب قرار گرفته باشند.
۴: اراضی که دارای پوشش گیاهی بلند و مرتفعی باشند، به طوری که پوشش گیاهی مذکور قدیمی تشخیص داده شود.
۵: اراضی که قطعه بندی و کرت بندی شده باشند.
۶: زمین هایی که آثار جوی های قدیمی در آن ها مشاهده شوند و یا در حال حاضر دارای جوی آب باشند.
۷: اراضی که آثاری از کشاورزی در گذشته در آن ها دیده شود.
۸: اراضی که به دلیل وجود درختان قدیمی به شکل باغ در آمده باشند.
۹: اراضی که در مجاورت چشمه و یا رود باشند.
۱۰: اراضی که قابل کشت باشند.
۱۱: اراضی که با آزمایش خاک آن ها، نشانه هایی از کشاورزی در آن ها دیده شوند.
مهم ترین تفاوت های زمین های ملی شده با اراضی موات چیست؟
کسب اطلاع در باره تفاوت های بارز این دو نوع اراضی بیشتر برای افرادی که، می خواهند زمینی را خریداری کنند و از وضعیت قبلی و کنونی آن اخباری در دست ندارند و در موات بودن و یا ملی بودن آن دچار شک و تردید شده اند مفید خواهد بود. قبل از هر چیز افراد باید بدانند که واژه زمین موات به معنی زمین مرده می باشد. به طوری که کسی در آباد کردن آن ها دخالت نداشته است و این مورد یکی از مهم ترین ویژگی های این گونه اراضی می باشد. تشخیص این دو نوع زمین بسته به کمیسیون های مختلف و قوانین متعدد امکان پذیر خواهد بود و برای درک بهتر این مطلب باید اطلاعات لازم و مفیدی درباره هر دو نوع زمین را کسب کرد زیرا کارشناسان رسمی دادگستری که در این باره فعالیت می کنند، تنها در باره زمین های ملی شده و احیا شده اطلاعات مفید و جامعی دارند. بنابراین اطلاعات فردی تا حد زیادی به درک و تشخیص بهتر این دو نوع زمین کمک خواهند کرد.
سخن آخر
طبق قانون زمین های ملی شده کاملا تفکیک و مشخص شده اند، بنابراین هر گونه دست درازی در تمامیت و یا دخل و تصرف در آن ها نشانه نقض و زیر پا نهادن قوانین می باشد.
