وکالت در توکیل
منظور از وکالت در توکیل این است که وکیلی به وکیل دیگر وکالت پیگیری پرونده ای را بدهد که بر عهده اوست. پس به زبانی ساده تر چنانچه وکیل اول برای پرونده موکل خود به وکیل دیگر وکالت رسیدگی و پیگیری دهد به آن وکالت در توکیل گفته می شود. شاید این سوال برای خوانندگان این موضوع پیش بیایید که چگونه می شود وکیلی به وکیل دیگر وکالت دهد؟ در چه حالتی وکلا اقدام به دادن توکیل به غیر می کنند؟ یا اینکه آیا وکیل می تواند پرونده موکل خود را به وکیلی دیگر دهد؟ همچنین قوانین خاص این موضوع حقوقی چیست؟ در ادامه این مبحث به تمامی سوالاتی که در این زمینه به وجود خواهد آمد پاسخ خواهیم داد.
وکالت در توکیل (1)
منظور از وکالت در توکیل چیست؟
وکالت به معنی نیابت قرار دادن شخصی به جای خود برای انجام کاری است که در قالب عقد قراردادی این مهم صورت می گیرد. قرارداد وکالت از نوع قراردادهایی است که قوانین آن کاملا مشخص است و قانون گذار کاملا حدود آن را مشخص کرده است پس از این حیث جزو عقود معین قانون می باشد. وکالت در توکیل نیز همانند سایر عقود طی قراردادی به شخصی وکالت داده می شود. مثلا در قرارداد اجاره موجر منفعت ملکی را به مستاجر اجاره می دهد. یا در قرارداد خرید و فروش صاحب اموال مال خود را به قیمتی به خریدار می فروشد و تملیک ملک را به کس دیگر واگذار می کنند و اما در قرارداد های وکالت نیز شخص اختیاراتی به شخص مقابل می دهد تا پاره ای از امور زندگی اش را مدیریت کند.
باید یادآور شد که وکیل حق ندارد وکالتی که از طرف شخصی به وی در انجام امور حقوقی داده شده است را به وکیل دیگر دهد. تنها در یک شرایط وکیل حق چنین کاری را دارد و آن این است که موکل در قرارداد اجازه این امر را به وکیل داده باشد و به وی اعتماد کامل داشته باشد. پس اگر وکیل از طرف موکل خود اجازه وکالت به وکیل دیگر را داشته باشد اصطلاحا به وی حق توکیل داده باشد وکیل اجازه این کار را خواهد داشت در چنین قراردادی موضوع دادن وکالت وکیل به وکیل دیگر است. در شرایط و حالات مختلفی موکل به وکیل خود حق توکیل خواهد داد که به شرح زیر می باشد.
انواع وکالت در توکیل
در دو حالت وکالت در توکیل انجام می شود؛
۱-چنانچه شخص برای انجام امور قضایی خود وکیل مجرب در زمینه ای مشخص را نشناسد و یا با وکیل دادگستری آشنایی نداشته باشد یا وکیل قضایی مناسبی برای پرونده حقوقی خود سراغ نداشته باشد در چنین حالتی به وکیل دیگر وکالت می دهد که او را به وکیلی متخصص در زمینه مسئله حقوقی وی معرفی نماید. زمانی که وکیل او را به وکیل مد نظر معرفی کند وکالت و قرارداد او به پایان می رسد و قرارداد جدید در موضوع پرونده خود با وکیل جدید عقد خواهد کرد.
۲- چنانچه شخص برای اقامه دعوا و یا برای فروش و یا اجاره اموال خود یا برای هر موضوعی دیگر به شخصی وکالت می دهد و به وکیل اجازه یا حق توکیل داده و وکیل به وکیل دیگر وکالت می دهد پس در این حالت وکیل انتخابی یا وکیل دوم وکیل موکل خواهد بود.
آنچه از گفته ها مشخص است تا زمانی که موکل راضی به این امر نباشد و در قرارداد ذکر نشود وکیل حق وکالت دادن به وکیل دیگر را نخواهد داشت. پس اهمیت این موضوع به حدی است که باید در بندی از قرارداد به صراحت بیان شود. وکیل موکل برای انجام هر اموری به اجازه موکل خود احتیاج ندارد مثلا بهره گرفتن از دانش حقوقی وکیلی دیگر برای پیشبرد اهداف موکل نیازی به اجازه وی ندارد.
وکالت در توکیل بدون اجازه موکل
حال که دانستیم وکالت در توکیل باید به اجازه قانونی موکل باشد این سوال پیش خواهد آمد که اگر وکیلی اقدام به دادن وکالت به وکیل دیگر برای رسیدگی و وکالت پرونده موکل خود کند چه پیامد هایی به دنبال خواهد داشت؟ به عبارتی بدون اجازه موکل وکالت دادن به وکیل دیگر چه پیامد های حقوقی برای وکیل در پی خواهد داشت؟
مطابق ماده قانونی ۶۷۳ قانون مدنی؛ اگر وکیل در قرارداد حق توکیل نداشته باشد و انجام امور حقوقی که بر عهده خود است را به وکیل دیگر( شخص ثالث )واگذار نماید و در این خصوص به موکل زیانی وارد شود وکیل و شخص ثالث هر دو مسئول خواهند بود. شخص زیان دیده برای جبران خسارت خود می تواند به وکیل دوم که مقصر است مراجعه نماید و یا به وکیل اولی مراجعه کرده و درخواست خسارت نماید. اگر شخص از ابتدا به وکیل دوم مراجعه نماید و خسارت را از وی پس بگیرد دیگر حق ندارد به وکیل اول مراجعه نماید.
وکالت در توکیل (22)
تفاوت وکالت در توکیل و انتقال وکالت یا تفویض وکالت در چیست؟
در یک جمله و به بیان ساده؛ تفویض به معنی انتقال دادن است و زمانی اتفاق می افتد که وکالت به وکیل دیگر انتقال داده می شود اما وکالت در توکیل به این معنی است که موکل به وکیل خود اجازه دادن وکالت به وکیل دیگر را می دهد. در تفویض وکالت وکیل اول دیگر هیچ اختیاری از بابت موضوع و پرونده حقوقی نخواهد داشت اما در وکالت دادن به وکیل دیگر چنین نیست. پس موکل و وکیل دوم کاملا یک ارتباط دو طرفه خواهند داشت و هیچ مسئولیتی متوجه فرد انتقال دهنده وکالت یا وکیل اولی نیست. اما در وکالت دادن به وکیل دیگر همچنان وکیل اول مسئولیت هایی خواهد داشت مثلا در خسارت دیدن موکل هر چند مقصر اصلی وکیل دوم است اما وکیل اول نیز در برابر این خسارت وارد شده مسئول است. در تفویض وکالت شخص موکل خود وکیل را انتخاب خواهد مرد اما در توکیل به غیر وکیل صاحب نظر خواهد بود.
حق توکیل به غیر اگر در صورتی که وی یعنی وکیل اول فوت یا محجور شود بر روی وکالت وکیل دوم موثر خواهد بود و دارای اثراتی است. اما در تفویض وکالت مشخص است که فوت و حجر وکیل اول هیچ تاثیری روی وکالت نخواهد داشت.
