نظام نیمه آزادی
طبق ماده ۵۶ قانون مجازات اسلامی منظور از نظام نیمه آزادی شیوه ای از محکومیت و مجازات برای محکوم است که علاوه بر تحمل مجازات حبس فعالیت های آموزشی، حرفه ای، درمانی، حرفه آموزی و نظیر آنها را در خارج از محیط زندان انجام دهد. اجرای این فعالیت ها برای زندانیان در مراکز نیمه آزادی و زیر نظر آن که توسط سازمان زندان ها تاسیس خواهد شد. برای اولین بار قانونگذار در سال ۱۳۹۲ نظام نیمه آزادی را مطرح کرد و به تصویب رساند. در مراکز نیمه آزادی یک نماینده از سوی قوه قضاییه وجود دارد تا بر اعمال و رفتار زندانی نظارت کامل داشته باشد. پس شاید فرد در ظاهر آزاد باشد ولی با توجه به علاقه و توانایی او در مورد حرفه یا کاری می تواند درخواست انجام کار را در این مرکز به قوه قضاییه داده و سپس در مرکز مذکوره فعالیت خود را همراه با سپری کردن دوران محکومیت انجام دهد.
ماهیت نظام نیمه آزادی
در خصوص ماهیت نظام نیمه آزادی بایستی به این مورد اشاره کرد که هدف از این مهم در قانون مجازات های اسلامی کشور فقط مجازات مجرم نمی باشد. هر مجازاتی که برای مجرم در نظر گرفته می شود دارای پیچیدگی های خاصی است که امروزه بیشتر جنبه روانی و روانشناختی مجرم را در نظر خواهد گرفت. پس هدف فقط مجازات مجرم نیست بلکه اصلاح وی و بازگشتن او به آغوش جامعه است. پس در حال حاضر در قانون بهترین و اصلاح ترین مجازات برای مجرم در نظر گرفته خواهد شد. پس روحیه مجرم در تعیین مجازات در نظر گرفته خواهد شد تا مجازاتی کارآمد برای وی در نظر گرفته شود. پس ماهیت نظام نیمه آزادی در این است که مجازاتی کارآمد و اصلاح کننده برای مجرمان در نظر گرفته شود و همچنین مجرم به سبب جرم مرتکب شده از جامعه طرد نشود.
زمانی که شخص مجرم طبق قانون مجازات اسلامی به حبس محکوم می شود علاوه بر تحمل حبس برای جلوگیری از تضعیف روحیه محکوم و جلوگیری از عواقبی که برای خانواده وی خواهد داشت و در آخر کمتر شدن هزینه های دولت از سال ۹۲ در قانون مجازات های اسلامی کشور موضوع مجازات در کنار اصلاح زندانی مطرح شد. تا پس از گذراندن دوره حبس به آغوش جامعه باز گردد. در ماده ۳۷ تا ۸۷ قانون مجازات های اسلامی به این موضوع پرداخته شده است. تا اینجای مبحث در مورد نظام نیمه آزادی دانستیم. حال شاید برای شما سوال باشد که این طرح شامل حال چه مجرمانی خواهد بود در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.
نظام نیمه آزادی (11)
شرایط نظام نیمه آزادی
همانطور که از متن فوق استنباط شد نظام نیمه آزادی نوعی تخفیف در مجازات است که دارای شرایط خاصی است. ماده ۵۷ قانون مجازات های اسلامی در خصوص شرایط این طرح چنین بیان کرده است؛ در مجازات های تعزیری محکوم به حبس درجه پنج تا هفت تحت شرایطی برای بزه نظام نیمه آزادی در نظر گرفته می شود. بدیهی است که یکی از این شرایط رضایت شاکی می باشد دوم بایستی زندانی تامین مناسب را در نزد مراجع قرار داده و می تواند به انجام فعالیت های چون آموزشی، حرفه ای و حرفه آموزی مشغول شود. بدیهی است که این قانون در اصلاح فرد مجرم و همچنین جبران خسارت وارد شده به وی و تحکیم زندگی خانواده موثر خواهد بود. پس طبق این ماده قانونی تنها شامل کسانی است که به مجازات حبس تعزیری پنج تا هفت محکوم شده اند. در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی این مجازات ها عبارتند از؛
مجازات درجه پنج؛
محکوم به حبس بیش از ۲ تا پنج سال
محکوم به پرداخت جزای نقدی ۸۰ میلیون ریال تا ۱۸۰ میلیون ریال
علاوه بر محکومیت های کیفری محرومیت از حقوق اجتماعی به مدت ۵ تا ۱۵ سال
محرومیت دائم شخص از یک یا چند فعالیت شغلی و اجتماعی
ممنوعیت دائم فرد از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه
مجازات درجه شش؛
حبس بیش از ۶ ماه تا دو سال تمام
محکومیت به جزای نقدی بیشتر از بیست میلیون ریال و تا سقف هشتاد میلیون ریال
محکوم به ضربه شلاق از ۳۱ تا ۷۴ ضربه و در جرم منافات عفت تا ۹۹ ضربه شلاق
بیش از ۶ ماه تا پنج سال محروم شدن از حقوق اجتماعی
نشر حکم قطعی محکوم در رسانه ها
ممنوع شدن از فعالیت های اجتماعی و یا چند فعالیت شغلی تا پنج سال
ممنوعیت تا پنج سال از بازگرداندن بعضی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی
مجازات درجه هفت؛
محکوم به حبس از نود یک روز تا ۶ ماه
محکوم به پرداخت جزای نقدی ده میلیون ریال تا بیست میلیون ریال
محکوم به شلاق از ۱۱ تا ۳۰ ضربه
محرمیت از حقوق اجتماعی تا ۶ ماه
نظام نیمه آزادی (3)
شرایط اجرای قانون نظام نیمه آزادی
چنانچه محکوم علیه مشمول قانون نظام نیمه آزادی شود برای اجرای آن باید شرایطی وجود داشته باشد. پیشتر گفته شد باید شاکی رضایت دهد و محکوم تامین مناسب را قرار داده سپس این قانون اجرا می شود. علاوه بر این شروط باید شرایط دیگری نیز وجود داشته باشد.
در ماده ۱۵ آئین نامه؛ محکوم بدون رضایت دادگاه حق تغییر فعالیت خود را ندارد یا اینکه محل فعالیت خود را عوض کند.
ماده ۱۷ آئین نامه؛ تمامی محکومین مشمول نظام نیمه آزادی مانند تمام زندانیان در بند مشمول قوانین و ضوابط محکومیت هستند و در صورت عفو، مرخصی، تعلیق یا آزادی مشروط و تعویق یا توقف اجرای حکم از آن برخوردار خواهند شد.
ماده ۱۹ آئین نامه؛ باید محکومیت کیفری در محل اقامت شخص محکوم علیه اجرا شود. مگر در شرایطی باشد که در محل اقامت وی اجرای حکم مقدور نباشد.
ماده ۲۱ آئین نامه؛ محکوم علیه برای گذراندن دوره محکومیت خود طبق نظام نیمه آزادی باید در طول روز پس از انجام فعالیت در مراکز مربوطه خود را به زندان تحت نظارت معرفی نماید.
در صورت موافقت قاضی محکوم علیه می توان. فعالیت خود را در شب انجام دهد پس تعیین ساعت و روز و شب انجام فعالیت با قاضی است. نکته مهم در این باره که قابل یادآوری است این است که نظام نیمه آزادی با آزادی مشروط متفاوت است که برای آگاه شدن از این موضوع به مقاله آزادی مشروط رجوع شود.
