مستاجر موقوف
برخی از دعاوی مطرح شده در مراجع قضایی مربوط به دعاوی مستاجر موقوف علیه مزاحمت مالک ملک مجاور است. مزاحمت مالک ملک مجاور برای مستأجر یکی از دعاوی هایی است که همواره در مسائل حقوقی پیش می آید که مستاجر حق ارائه درخواست رفع مزاحمت و حق فسخ اجاره را خواهد داشت که در ادامه این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت. اما لازم است تا در خصوص موضوع مستاجر موقوف نکاتی را یادآور شویم لطفا تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
منظور از مستأجر موقوف چیست؟
منظور از مستأجر موقوف علیهم کسی که مال وقفی به وی اجاره داده شده است. برخی از اموال از طرف دولت و یا از طرف خود افراد با توجه به فرهنگ مردم جامعه و ملزومات شرعی وقف خواهند شد. عین موقوفه یا ملک یا مالی موقوفه که وقف می شود ممکن است از سوی مباشر یا متولی ( کسی که مال وقفی را اداره می کند) به اشخاص خاصی اجاره داده شود که مستحق دریافت اجاره این اموال را دارند. کسانی که به نفع آنها مالی وقف می شود موقوف علیهم خوانده می شود. در خصوص اجاره مال وقفی در ماده ۴۹۹ قانون مدنی چنین آمده است؛ زمانی که متولی با ملاحظه صرفه اموال موقوفه را به موقوف علیهم اجاره دهد مدت زمان اجاره به فوت وی باطل نخواهد شد. پس آنچه از این قانون استنباط می شود این است که متولی اجازه اجاره مالی وقفی را خواهد داشت. البته که باید اجاره این ملک در راستای هدف و نیت واقف ( کسی که مالی را وقف می کند ) باشد. همچنین شروط لازم واقف نیز بایستی رعایت شود.
اما چه دعاوی ممکن است برای این مستاجران پیش بیایید؟ خلع ید یا تصرف عدوانی از نمونه های این دعاوی است. مثلا در نظر داشته باشید که مطابق قانون، مستاجر تا مدت مشخصی مثلا در وجود شرایطی این مدت زمان تا ده سال می باشد حق استفاده و اجاره این ملک را خواهد داشت اما چنانچه مستاجر پس از پایان مدت زمان اجاره این ملک را تخلیه ننماید این دعاوی از سوی متولی یا اداره اوقاف بر علیه مستاجر اقامه می شود. مطابق قانون قوه قضاییه موظف است تا در مرکز هر استان و در صورت لزوم در هر شهر شعبه ای از دادگاه را دایر کرده تا به به دعاوی موضوع اصل ۴۹ قانون رسیدگی نمایند. یکی از موضوعات قابل طرح در این شعبه ها سوءاستفاده از موقوفات است که پس از رسیدگی حقوق اموال به موقوفه استرداد می شود. اما گاهی مستأجر دعاوی را در دادگاه مطرح می کند. هر مستاجر فارغ از مستأجر موقوفی یا مستاجر عادی چنانچه شخص ثالثی مانند همسایه ملک برای استفاده وی از ملک استیجاری و یا استفاده از منافع آن مزاحمتی ایجاد نماید مستأجر حق مطرح کردن دعاوی رفع مزاحمت مالک ملک مجاور را دارد اما برای اقامه دعوا از سوی مستأجر موقوف شروطی لازم است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
منظور از مزاحمت مالک ملک مجاور چیست؟
در ماده ۴۸۸ قانون مدنی دعاوی که مربوط به مزاحمت ملکی است چنین آورده شده است؛ دعوایی است که متصرف مال غیر منقول به منظور خواستار جلوگیری از مزاحمت شخص ثالثی مطرح می نماید که در استفاده از ملک و منافع آن اختلال ایجاد کرده است. مانند مزاحمت مالک ملک مجاور برای همسایه که مثلا مانع از ورود او به ملک در تصرف یا استفاده از پارکینگ و یا غیره شود. منظور از متصرف ملک صاحب اصلی ملک یا مستأجر قانونی ملک است. ممکن است مزاحمت همسایه برای ملک موقوفه ای باشد که در تصرف مستاجر موقوف علیهم است. پس در این حالت است که مستاجر حق طرح دعاوی علیه مزاحمت مالک ملک مجاور را خواهد داشت اما با رعایت شرایطی است که در قانون مطرح شده است. مشخص است که اقامه دعوا علیه مزاحمت مالک ملک مجاور حق کسی که مال در تصرف اوست که ممکن است مال در تصرف مالک و یا در تصرف مستاجر باشد. در ادامه به مسائل قانونی و موارد مورد دیگر این موضوع خواهیم پرداخت.
نکاتی در خصوص دعوای مستاجر موقوف علیه مزاحمت مالک ملک مجاور
شرط لازم برای اقامه دعوای مستاجر موقوف علیه مزاحمت مالک ملک مجاور این است که این دعوا به خواسته اصلی مالک یا واقف و اداره اوقاف یا متولی باشد. اگر مزاحمت ایجاد شده برای مال موقوفه قبل از قبض مستأجر باشد یعنی قبل از اینکه مستاجر ملک اجاره ای را تحویل بگیرد حق فسخ را خواهد داشت ولی اگر مزاحمت بس از قبض مال باشد و مستاجر در ملک مستقر شده باشد حق فسخ را نخواهد داشت بلکه باید دعوای رفع مزاحمت را مطرح نماید. گاهی در این دعوای دادگاه با بررسی اطلاعات و خواسته خواهان و همچنین با بررسی گفته ها و ادعای خوانده دعوا رای به پرداخت خسارت می دهد. زمانی چنین رای از طرف دادگاه صادر می شود که مالک ملک مجاور ناخواسته ایجاد مزاحمت کرده باشد و یا در برآورد های اشتباه باعث شده که برای ملک موقوفه مزاحمت ایجاد کرده است. در این حالت دادگاه رای بر پرداخت خسارت و اصلاح اسناد خواهد داد. پس طبق بیانات فوق دانستیم که دعاوی مطرح شده از سوی مستاجر زمانی قابل قبول است که اجاره از نوع اجاره عادی باشد نه اینکه اجاره مال موقوفه باشد پس لازم است تا برای اقامه دعوا مستأجر از طریق مالک و یا متوالی وارد عمل شود.
در رابطه با این موضوع این سوال برای کسانی که خواسته دانستن این موضوع هستند پیش خواهد آمد که آیا مستاجر رسمی مال یا زمین موقوفه در مدت زمانی که مستاجر ملک مزبور است می تواند بدون دخالت مالک ( واقف ) یا اداره اوقاف به خواسته قلع بنا یا خلع ید و رفع مزاحمت مالک ملک مجاور دعوا اقامه نماید؟ مطابق ماده فوق الذکر مستاجر حق دارد که بر علیه مزاحمت مالک ملک مجاور یا شخص ثالث دیگر اقامه دعوا نماید که مطابق آنچه گفته شد بایستی مستاجر در زمان مدت اجاره و یا تصرف مال این دعوا را اقامه نماید. اما در خصوص این مورد یعنی مستأجر مال موقوفه لزوم اقامه دعوا با مالک ملک یا اداره اوقاف می باشد.
