مراحل تعیین و نصب قیم
نصب قیم برای کسانی است که نیاز به حفاظت و نگهداری افرادی دارند که فاقد سرپرست و ولی هستند که این موضوع دارای شرایط و قوانینی مشخصی است. اما ابتدا لازم است بدانیم که قیم کیست؟ چه کسانی برای مراقبت احتیاج به قیم دارند؟ آیا برای سرپرستی افراد محجور اولویت با نصب قیم است یا ولی؟ افراد محجور شامل چه کسانی خواهد بود؟ تفاوت ولی و قیم در چیست؟ چه کسانی صلاحیت قیومیت را دارند؟ وظایف قیم در نگهداری از اشخاص محجور چیست؟ جواب به این سوالات و سوالات دیگر را در این مقاله خواهیم داشت همراه ما تا پایان این متن باشید.
مراحل تعیین و نصب قیم
طبق قانون تمامی افراد محجور برای رسیدگی به امور مالی ابتدا به سرپرست سپس به ولی و قیم احتیاج دارند. افراد محجور به کسانی گفته می شود که زیر سن قانونی ۱۸ سال تمام شمسی باشند که به آنان صغیر می گویند و همچنین افراد مجنون و سفیه که به آنان افراد غیر رشید گویند نیز جزء افراد محجور محسوب می شوند. طبق قانون و حکم دادگاه این افراد حق مداخله و تصرف در امور مالی خود را ندارند. دختران و پسران سالم از لحاظ عقلی و جسمی تا رسیدن به سن قانونی بایستی زیر نظر ولی و سرپرست یا قیم خود باشند سپس در امور مالی خود حق دخالت و تصرف خواهند داشت و قطعا برای افراد غیر رشید این مسئله تا پایان عمر تداوم دارد. تفاوت سرپرست و ولی با قیم چیست؟
سرپرست اطفال و افراد غیر رشید در نبود یا ناتوان بودن پدر بر عهده پدر بزرگ پدری می باشد و تا زمانی که هر کدام از این دو فرد در قید حیات باشند و یا از نظر قانون صلاحیت نگهداری و حفاظت افراد مذکور را داشته باشند ولی یا قیم انتخاب نمی شود و نگهداری آنان بر عهده سرپرست خواهد بود. اما در صورت نبود پدر یا پدر بزرگ و یا ناتوانی و کهنسالی آنها در نگهداری و یا عدم صلاحیت سرپرستی طفل و یا افراد مجنون و سفیه طبق قانون بایستی برای آنان ولی قهری انتخاب شود. دادگاه یا خود پدر و پدر بزرگ میتوانند اقدام به انتخاب ولی نمایند.
مراحل تعیین و نصب قیم (3)
نصب قیم چه زمانی است؟
گفتیم که سرپرست کودکان زیر ۱۸ سال و افراد مجنون و سفیه بر عهده پدر و بعد از آن پدر بزرگ پدری است و تا زمانی که سرپرست زنده و دارای صلاحیت باشد نصب قیم برای افراد محجور اتفاق نمی افتد. حتی با مرگ پدر و با وجود مادر سرپرست بر عهده پدر بزرگ پدری است و تا زمانی که مادر ازدواج نکرده است سرپرستی بچه با پدر بزرگ و با نگهداری مادر است و در صورت ازدواج مادر مگر اینکه با یکدیگر توافق کنند وگرنه سرپرستی و نگهداری افراد محجور با پدر بزرگ پدری است. پدر و پدر بزرگ می توانند قبل مرگ خود و یا در صورت نبود آن برای فرزندان محجورشان ولی قهری انتخاب نمایند. حال طبق قانون مدنی ۱۱۸۴ چنانچه ولی قهری این افراد صلاحیت رسیدگی نداشته باشند و یا توان نگهداری نداشته باشند و یا خود از این وظیفه شانه خالی کنند دادگاه اقدام به نصب قیم خواهد کرد. حتی در صورت زنده بودن یکی از سرپرست های افراد محجور اگر برای دادگاه بیمار بودن و ناتوانی سرپرستان در اداره امور طفل محرز بود قانون اقدام به نصب ولی قهری خواهد کرد.
شرایط نصب قیم
طبق گفته های فوق تا سرپرست افراد زیر ۱۸ سال و یا مجانین در قید حیات باشد و صلاحیت سرپرستی و نگهداری را داشته باشد نه ولی قهری ونه نصب قیم اتفاق نمی افتد. در صورت مرگ و یا ناتوانی و کهولت سن یکی از افراد سرپرست برای افراد محجور ولی انتخاب می شود. در صورتی که ولی از نگهداری افراد سر باز زند و یا صلاحیت نگهداری و سرپرستی را نداشته باشد نصب قیم اتفاق می افتد. اما چه کسانی صلاحیت و شرایط قیومیت افراد محجور را دارند. بدیهی است که تا زمانی مادر ازدواج نکرده است صلاحیت ولی و قیمی اطفال و فرزندان مجنون خود را دارد. اما در مورد قیمی اولویت با مادر است و تا زمانی که مادر توانایی نگهداری و رسیدگی به فرزندان خود را داشته باشد این مهم بر عهده او می باشد و در زمان ازدواج مادر و محجور شدن مادر قیومیت با همسر مادر است. شوهر مادر در صورت داشتن صلاحیت بر تمامی بستگان زن اولویت قیم بودن را دارد. روشن است که افرادی که محکومیت های کیفری مانند کلاهبرداری، سرقت، تجاوز، ورشکستگی، اختلاس، جرایم هتک عفت و جرایم و جنایات مربوط به اطفال نداشته باشند و همچنین توان مالی لازم را برای قیم بودن داشته و یا سابقه فساد اخلاقی را نداشته باشد افراد صالح برای قیومیت هستند. پس در این افراد دارای صلاحیت قیم بودن را دارند و این ویژگی ها برای خود فرد قیم و بستگان درجه یک وی صدق می کند.
مراحل تعیین و نصب قیم (2)
وظایف قیم
پس از نصب قیم از سوی دادگاه یا مرجع ذی الصلاح وظایف وی شرح داده خواهد شد و فرد بایستی در قبال این وظایف اهمال نورزد در غیر این صورت از قیومیت عزل می شود.
قیم وظیفه نگهداری و حفظ امور مالی فرد محجور را بر عهده دارد. پس این شخص نماینده قانونی وی در اداره کلیه امورات مالی فرد محجور است.
فرد قیم پس از آنکه به عنوان قیم فرد محجور و غیر رشید ( مجنون ) بایستی لیست کامل از اموال بالفعل و بالقوه افراد تحت سرپرستی خود را به ادارات مربوطه ارائه دهد و هر گونه کم و کاستی در لیست این اموال شخص از قیومیت عزل خواهد شد.
قیم حداقل یک بار در سال باید اقدامات مالی خود نسبت به شخص محجور را به دادسرا مربوط به سرپرستی اعلام کند.
اگر خسارت و یا نقصی در اموال اشخاص محجور وارد شود شخص قیم مسئول خواهد بود و باید جبران خسارت کند حتی اگر وی در خسارت وارد شده مقصر نبوده باشد.
در صورت قیم بودن مادر بایستی ازدواج خود را به دادسرای سرپرستی اعلام کند زیرا عدم اطلاع به این مرجع باعث عزل وی از قیومیت خواهد شد. همچنین زن در صورت ازدواج نمی تواند بدون اجازه شوهرش قیومیت را قبول نماید.
