قتل فرزند توسط پدر و مجازات آن
قتل فرزند توسط پدر در قانون مجازات اسلامی
قانون مجازات اسلامی در خصوص قتل فرزند توسط پدر و مجازات آن چنین می گوید؛ چنانچه پدر یا جد پدری فرزند خود را به قتل برساند قصاص نمی شود و باید به ورثه آن دیه کامل و در صورت شریک جرم نصف دیه کامل را پرداخت نماید. طبق قانون؛ مجازات قتل عمد قصاص است اما بر اساس همین قانون چنانچه فرزند توسط پدر خود به قتل عمد برسد به اقتضای ادله پدر برای انجام جرم قصاص اعمال نمی شود. حال با این وجود این ابهام وجود دارد که آیا به طور کلی مجازات قتل عمد از پدر سلب شده است یا ادله قتل فرزند کشی مربوط به موضوع قصاص دارد؟ این موضوع مهم که در جامعه نمود پیدا کرده است در قانون زیاد مورد بحث قرار نگرفته است و قانون گذار در اینباره تقریبا سکوت کرده است چون آراء فقهی کمتر به این مسئله پرداخته اند. اما رای قاضی در این خصوص چگونه است؟ آیا طبق ماده قانونی ۶۱۲ مجازات اعمال می شود؟
چنانچه ادله قاتل مورد بررسی قرار بگیرد قاضی بر اساس ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی پدر مکلف به پرداخت دیه به وراث فرزند می شود و علاوه بر دیه مقرر شده طبق ماده ۶۱۲ قانون مجازات های اسلامی چنانچه عمل قتل فرزند باعث رعب و وحشت و اخلال در جامعه شود محکومیت تعزیری بر قاتل اعمال می شود که محکوم به سه تا پانزده سال حبس می شود. خب گاهی نیز با بررسی ادله قاتل مبنی بر ارتکاب قتل در این مورد خاص قانون تصمیم گیری را بر عهده قاضی دادگاه گذاشته است و قاضی برای حکم دادن به موضوعی که در قانون مدون به صورت واضح شرح داده نشده است به استناد فتاوای معتبر و منابع معتبر اسلامی رجوع کرده و حکمی را در این خصوص عادلانه و مطابق با شرع اسلام بداند صادر می کند. بررسی این موضوع بسیار با اهمیت است زیرا همانطور که گفته شد این پدیده در جامعه نمود داشته و دارد پس قانون گذار باید در این باره بیشتر به فکر تبیین قانون و ماده و تبصره های قانونی باشد. متاسفانه در اخبار و رسانه های اجتماعی شاهد فرزند کشی توسط مادر یا پدر هستیم که به علت های مختلفی این جنایت صورت می گیرد. فشار اقتصادی و خارج از تحمل پدر یا مادر، تعصبات قومیتی و مذهبی شدید، اختلال در روان و ثبات شخصیتی پدر و یا مادر و مبتلا بودن به بیماری های چند شخصیتی و دلایل دیگر همچون ترس از آبرو و یا بسیاری از عوامل مشخص و نامشخص باعث ایجاد چنین رخداد های در سطح اجتماع شده است و ما شاید چندین بار شاهد این موضوع در اخبار بوده ایم. اما آیا به نظر شما و حقوقدانان صاحب نظر وجود چنین محکومیتی برای قاتل به جا و درست است؟ به نظر می رسد خللی در تبیین این قانون وجود داشته باشد که از چشم سیاستگذاران دور نبوده است. از این رو به فکر اصلاحیه ماده قانونی برآمده اند.
لایحه اصلاح ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی در رابطه با قتل فرزند
همانطور که گفته شد؛ ماده قانونی ۶۱۲ در رابطه با مجازات پدر یا جد پدری که مرتکب به جرم قتل فرزند شده است بحث شده است و گفتیم که در چنین حالتی پدر یا جد پدری قصاص نمی شود اما محکوم به جزای تعزیری خواهد شد. اما آیا این مجازات با جرم ارتکاب شده مناسب است؟ آیا این قانون امنیت اجتماعی را در بر می گیرد؟ به نظام اجتماعی و اعتماد جامعه به قانون مدون خدشه وارد نمی شود؟ سیاست گذاران تصمیم در این مورد و تبیین مقررات جدید را مهم دانسته اند و جای خالی چنین قانونی را در قانون اساسی احساس کرده اند. از این رو وزارت دادگستری به قانون گذاران مجلس دستور اصلاح ماده قانونی مذکور را داده است.
در جامعه گاها جنایت های خانوادگی به دو صورت رخ می دهد یکی موضوع مورد بحث این مقاله یعنی قتل فرزند توسط پدر و جد پدری صورت می گیرد و دوم اینکه سایر اعضای خانواده مانند برادر و خویشاوندان با هماهنگی پدر و جد پدر که از تعصبات افراطی خود پیروی می کنند دست به اقدامات جنایتی چون قتل یکی از اعضای خانواده خود می کنند و از این کار حس رضایتمندی دارند. برای چنین جرایمی قانون مجازات اسلامی محکومیت های تعزیری را تعیین کرده است که طبق نظر سیاست گذاران این محکومیت مناسب این جنایت نیست. لذا طبق نظر سیاست گذاران به وجود قانونی کارآمد و حافظ امنیت اجتماعی وزارت دادگستری متن پیشنهادی خود را تقدیم مجلس کرده است و قوه قضاییه نیز تبصره الحاق ماده ۶۱۲ متون پیشنهادی خود را به مجلس ارائه داده اند.
قتل فرزند توسط پدر و مجازات آن (1)
معاونت پدر در جرم قتل فرزند
همانطور که در این متن به آن اشاره شد گاهی قتل فرزند به دستور و ترغیب و یا هماهنگی پدر صورت می گیرد ولی خود عمل قتل را کس دیگر مثل برادر یا کسانی از خانواده و خویشاوندان انجام داده اند. قانون در این باره در ماده ۴۳ قانون مجازات اسلامی شخص قاتل را محکوم به قصاص می کند و معاونت پدر و کسانی دیگر در مورد قتل فرزند به مدت سه تا پانزده سال محکوم به حبس می شوند. اگر قاتل فرزند پدر باشد ولی به همراهی و معاونت کس دیگر این کار را انجام داده باشد با تقاضای ولی دم فرزند قاتل را به قصاص حکم می کنند ولی پدر همچنان محکوم به پرداخت دیه و یا در صورتی محکوم به حبس تعزیری خواهد شد. چنانچه شریک پدر در قتل قصاص شود پدر محکوم به پرداخت نصف دیه کامل فرزند به وراث و مادر فرزند است. پدر یا مادری که فرزند خود را به صورت تکی یا با همکاری یکدیگر به قتل برسانند ارث به آنان تعلق نخواهد گرفت. چیزی که در این مبحث استنباط می شود این است که دین و آیین و نظام خانواده دخالتی در نحوه اجرای حکم و یا تبیین قانون نداشته است و پدر هیچگاه قصاص نمی شود حتی اگر ادله کافی برای این جنایت نداشته باشد. پرداخت دیه و حبس تعزیری تمام محکومیتی است که در قانون و دادگاه برای پدر قاتل صادر می شود.
