فرق تخلف و جرم
برای بیان فرق تخلف و جرم باید ابتدا به تعریف هر یک جداگانه بپردازیم. گاهی افراد در تعریف کامل و یا در خصوص برخورد با جرم یا تخلف دچار سوء تفاهم می شوند. پس لازم است تا هر یک از مفاهیم جرم و تخلف را جداگانه تعریف نماییم و در خلال توضیحات ارائه شده می توان به تفاوت این دو مفهوم یعنی فرق بین جرم و تخلف پی خواهیم برد.
جرم چیست؟
قانون در ماده ۲ قانون مجازات های اسلامی به تعریف جرم پرداخته است و این تعریف به دین شرح است؛ انجام ندادن و یا انجام دادن هر عملی و یا ترک فعل و یا موقعیتی که قانون برای آن مجازات های پیش بینی کرده است. جرم فعلی است مانند قتل که قانون به صراحت مجازاتی برای آن تعیین کرده است و تمامی حالت های انجام قتل را در نظر گرفته و مجازات های مختلفی نیز برای آن پیش بینی شده است. در قانون اساسی ایران مجازات و جرایم آن به چهار بخش قصاص، حدود، تعزیرات و دیات تقسیم شده است. جرم در قانون دارای سه بعد روانی، معنوی و مادی خواهد بود و برای تعریف جرم و تعیین مجازات برای هر جرمی به این سه عنصر توجه شده است.
زمانی که شخصی مرتکب جرم می شود برای تعیین مجازات به عوامل زیادی توجه می شود. مثلا در صورت ارتکاب جرم زنا از سوی شخص به عوامل زیادی برای تعیین مجازات وی توجه خواهد شد. مثلا مجرم و یا زناکار، مجرد است یا متاهل و بالغ است یا نابالغ و یا عاقل است یا سفیه و عواملی دیگر که قانون گذار برای تعیین مجازات به آن توجه خواهد کرد. یا مثلا در جرم قتل آیا شخص به خواسته خود آن را انجام داده یا به اجبار و آیا عمدی بوده است یا غیر عمد و عواملی دیگر که تعیین مجازات به آن بستگی دارد. همچنین در تعریف جرم باید وقوع جرم از سوی شخص ثابت شود. راه های اثبات جرم همان مدارکی است که در مراجع مربوطه باید آن را ارائه کرد.
برخی از جرایم قابل بخشش خواهند بود. جرایمی که شاکی خصوصی داشته باشد در صورت بخشش شاکی مجازات محکوم بخشیده و یا تعدیل و تبدیل خواهد یافت.
جرایم یا دارای شاکی خصوصی هستند و یا دادستان شاکی مجرم خواهد بود.
فرق تخلف و جرم (1)
تخلف چیست؟
مفهوم تخلف تعریفی کاملا متفاوت با مفهوم جرم دارد. شاید در این تعاریف کاملا با فرق بین تخلف و جرم آگاه خواهیم شد. تخلف در لغت به معنی سرپیچی کردن می باشد و معنای حقوقی آن سرپیچی از قوانین و مقررات و عرف و اخلاف است. با مراجعه به ماده ۲ دستور العمل افراد متخلف ارتکاب رفتار و اعمال نادرست توسط افراد مستخدم و عدم رعایت قوانین و نظم و انضباط اداری که مختص به قوانین تخلفات اداری می باشد.
تخلف به دو نوع قصور و تقصیر تقسیم می شود. قصور کوتاهی شخص به صورت غیر عمدی در انجام وظایف و امور اداری محوله و تقصیر نیز به معنی نقص عمدی مقررات و قوانین مربوطه از سوی شخص می باشد.
مثلا در دادخواست شکایت از پزشک فرد شاکی مدعی شود که پزشک در اتاق عمل بیمار وی را به قتل رسانده است و پس از بررسی های لازم در صورتی که مشخص شود مرگ بیمار در اتاق عمل ناشی از قصور ا پزشکی باشد تنبیهی که برای وی در نظر گرفته می شود و مرجعی که به این تخلف رسیدگی خواهد کرد متفاوت است با زمانی که ثابت شود پزشک از روی عمد و با غرض و نیت سوء قصد بیمار از به قتل رسانده است که در حالت اول تخلف و در حالت دوم جرم محسوب می شود.
فرق تخلف و جرم (3)
مهم ترین فرق تخلف و جرم در چیست؟
فرق تخلف و جرم این است که عملی را می توان جرم دانست که قانون اساسی آن را جرم تلقی کرده و برای آن مجازات هایی در نظر گرفته باشد. اما در خصوص تخلف قانون به صراحت در مورد آن قوانین وضع نکرده است و عدم رعایت قوانین و مقررات در صورت بروز تخلف صراحتا پیش بینی نشده است. پس همانطور که فرق تخلف و جرم در این گفته مشخص شده لازم است تا این نکته را نیز یادآور شد که اشتباهاتی نیز میان تخلف و جرم وجود دارد. برخی اعمال هم تخلف و هم جرم محسوب می شوند. مانند عمل اختلاس هم به نوعی جرم و تخلف اداری محسوب می شود و برای هر دو مجازات های پیش بینی خواهد شد.
یکی دیگر از تفاوت های تخلف و جرم که از گفته های این متن استنباط شد این است که برای هر جرم مجازات هایی مشخص تعیین شده است اما برای تخلف تنبیه یا مجازاتی پیش بینی نشده است. همچنین تخلف بیشتر مربوط به حوزه تخلفات صنفی و ادارات است که از آن به عنوان فساد اداری و یا تخلفات اداری یاد می شود اما جرم همه عموم مردم را در بر خواهد گرفت و در هر حالت جرم است.
شاید در قالب مثالی دیگر بیشتر به فرق تخلف و جرم پی ببریم. مثلا؛ اگر شخصی مال شخص دیگری را با حیله و نیرنگ از وی بگیرد و به او پس ندهد جرم محسوب می شود زیرا مرتکب به جرم کلاهبرداری شده است و در قانون برای جرم کلاهبرداری بر حسب مورد مجازات های در نظر گرفته شده است. حال شخص غریق نجاتی را در نظر داشته باشیم که وظیفه آن مواظبت از افرادی است که در استخر یا دریا مشغول شنا هستند و در صورت بروز خطر غرق شدگی سریعا وارد عمل شده و فرد را نجات دهد حال این شخص غریق نجات به مدت حتی چند دقیقه پست خود را ترک نماید و در این چند دقیقه شخصی به کمک او نیاز پیدا کند و به علت نبود وی غرق شود، می گوییم شخص غریق نجابت متخلف است زیرا وظیفه ای که بر او محول شده است را به درستی انجام نداده است و مشخص است که مجازات مشخصی در قانون برای وی در نظر گرفته نشده است و افراد مسئول نیز ممکن است به خاطر تخلف او را اخراج کنند. امیدوارم با ذکر این مثال فرق تخلف و جرم را کاملا درک کرده باشید.
