غصب عنوان و شرایط آن در قانون
غصب عنوان و شرایط آن در قانون
غصب عنوان چیست؟ جرم غصب عنوان چگونه تعریف می شود؟ روش اثبات غصب عنوان چیست؟ مهمترین شرایط غصب عنوان چیست؟ تفاوت غصب عنوان و جعل عنوان چیست؟ ارکان اثبات غصب عنوان چیست؟ مجازات غصب عنوان چیست؟ چگونه می توان نسبت به اثبات جرم غصب عنوان اقدام کرد؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص غصب عنوان چیست؟ کدام ماده قانونی نسبت به غصب عنوان تدوین شده است؟ نهاد رسیدگی کننده به غصب عنوان کدام است؟ آیا غصب عنوان یک جرم قابل گذشت است؟ آیا غصب عنوان تنها برای مشاغل دولتی محسوب می شود؟
غصب عنوان یکی از انواع جرایمی است که می توان آن را در زمره جرایم کلاهبرداری در نظر گرفت. اما از نظر قانونی و عرفی جعل عنوان ابزاری است که به واسطه آن کلاهبرداری صورت می گیرد. بنابراین هر کدام از این عناوین به عنوان جرایم جداگانه محسوب می شود. به طور مثال اگر فردی به واسطه غصب یا جعل عنوان اقدام به کلاهبرداری کرده باشد، وی متهم به جرایم کلاهبرداری و غصب عنوان خواهد بود و باید برای هر کدام از این جرایم مجازات جداگانه ای را تحمل کند. از طرف دیگر بر اساس ماده 555 قانون مجازات اسلامی در صورتی که غصب عنوان به واسطه جعل سند یا مدرکی صورت گرفته باشد علاوه بر مجازات های یاد شده، مجازات جرم جعل اسناد نیز به این لیست اضافه می شود. این نکته مهمی است که هر وکیل کیفری به آن آگاه است.
به طور کلی ما در این مقاله می خواهیم به صورت خلاصه با کلیات و چارچوب های جرم غصب عنوان آشنا شویم و بدانیم که در قانون چه تعاریفی از این جرم ارائه شده است؟ دانستن چرایی جرم انگاری این مفهوم ما را بهتر با مجازات تعیین شده آن آشنا خواهد کرد. از این رو در ادامه با نگاهی به عناصر پایه ای و مفهومی سعی می کنیم دیدگاه بهتری در خصوص این جرم پیدا کنیم. با ما در ادامه همراه باشید.
غصب عنوان و چند مفهوم پایه ای
غصب عنوان مفهومی است که در مسیر کیفری مورد بررسی قرار می گیرد. قانون از دو زیرساخت بسیار عمده به نام های کیفری و حقوقی تشکیل شده است. قوانین حقوقی به حقوق هر فرد در جامعه می پردازد و سعی می کند چارچوب روابط در جامعه را به درستی تدوین کند. در دادگاه های حقوقی عموما مسئله احقاق حق مطرح می شود و در شرایطی دادگاه نسبت به تعیین خسارت و جریمه اقدام می کند.
اما در قانون کیفری همه چیز بر اساس مفهوم جرم تدوین شده است. در کلام ساده تر در این قانون مشخص می شود که چه فعلی جرم است، چه مجازاتی باید داشته باشد و این مجازات به چه شکل اجرایی می شود. بنابراین زمانی که گفته می شود غصب عنوان یک عنصر در قانون کیفری است بدین معنی است که غصب عنوان به عنوان یک جرم شناخته شده است که مجازات خاص خودش را دارد.
اما برای این که یک فعل در قانون کیفری به عنوان جرم شناخته شود لازم است که سه رکن برای آن اثبات شود. یعنی دادسرا و دادگاه مکلف است جرم ادعا شده را بر اساس این سه رکن بررسی کنند. این موضوع برای مسئله غصب عنوان نیز وجود دارد. زمانی یک فعل به عنوان جرم غصب یا جعل عنوان شناخته می شود که سه رکن مادی ( اثبات آثار منفی فعل ) مادی ( اثبات نیت و هدف فاعل و عمدی بودن رفتار ) و قانونی ( وجود مصداق یا ماده قانون ) اثبات شود. این نکته ای است که هر وکیل کیفری تهران یا شهرستان بر اساس آن نسبت به دفاع از موکل خود در مرحله اثبات جرم می پردازد. حال بر اساس جرم ثابت شده نوبت به تعیین مجازات می شود. نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که مجازات تعیین شده برای غصب عنوان از نوع تعزیری است. در ادامه بیشتر در این باره صحبت خواهیم کرد.
غصب عنوان و مجازات آن
قبل از هر چیزی یادتان باشد که غصب عنوان در قانون ایران به عنوان مجازات غیر قابل بخشش شناخته شده است. یعنی بدون داشتن شاکی خصوصی و یا با رضایت شاکی خصوص همچنان این جرم پیگرد قانونی دارد. بر اساس ماده 555 قانون مجازات اسلامی اگر فردی بدون اجازه و بدون داشتن مدرک شغل دولتی، حکومتی، لشگری یا انتظامی را غصب یا جعل کند و بر اساس آن اقداماتی انجام دهد مرتکب جرم غصب عنوان شده است. مجازات این جرم حبس تعزیری شش ماه تا دو سال خواهد بود.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که مجازات این جرم تعزیری در نظر گرفته شده است. بنابراین در صورت وجود جهات تخفیف در مجازات، امکان تخفیف در مجازات وجود دارد و یا این که وکیل تحت شرایطی می تواند درخواست تشدید در مجازات را داشته باشد.
نکته دیگر این است که بر اساس قانون جعل و غصب عنوان دو عنصر جداگانه ای است که به یک جرم اشاره کرده است. بنابراین از نظر قانونی و عملی غصب و جعل عنوان یک جرم شناخته می شوند. همچنین در نظر داشته باشید که این عنوان مجرمانه تنها برای مشاغل دولتی و حکومتی شناخته نشده است. بلکه در قوانین وکلا نظام پزشکی، نظام مهندسی، قوانین مربوط به امو علمی غصب یا جعل عنوان به عنوان جرم شناخته شده است و مجازات های خاص خودش را دارد. همچنین در برخی موارد قانونگذار دست دادگاه را در تعیین مجازات باز گذاشته و محدوده خاصی تعیین نکرده است.
همچنین در نظر داشته باشید که در برخی از این موارد علاوه بر حبس، جزای نقدی نیز در نظر گرفته شده است. این ها مواردی است که می توان به صورت کلی در خصوص غصب یا جعل عنوان به آن اشاره کرد. در نهایت به این موضوع توجه داشته باشید که برای احقاق حق و اقامه دعوی از این جرم لازم است که دادخواست به دادسرا ارائه شود. دادسرا با بررسی جرم و ارکان آن در صورت اثبات، دعوی را همراه با کیفرخواست به دادگاه کیفری صالح ارجاع می دهد و دادگاه نیز بر اساس پرونده و دعوی صورت گرفته نسبت به تعیین مجازات اقدام می کند. دعوی بعد از صدور مجازات به دایره اجرای احکام دادسرا ارجاع داده می شود.
