عزل ولی قهری

عزل ولی قهری

عزل ولی قهری و شرایط آن

عزل ولی قهری چگونه است؟ شرایط عزل ولی قهری چیست؟ چگونه می توان نسبت به عزل ولی قهری اقدام کرد؟ مهمترین نکات مربوط به عزل ولی قهری چیست؟ نظر قانون در خصوص عزل ولی قهری چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص عزل ولی قهری چیست؟ آیا امکان عزل ولی قهری وجود دارد؟ منظور از عزل ولی قهری چیست؟ مدارک لازم برای عزل ولی قهری چیست؟ برای اثبات عزل ولی قهری از چه مسیری باید اقدام کرد؟ نهاد تصمیم گیری کننده در خصوص عزل ولی قهری کدام است؟ دعوی عزل ولی قهری به درخواست چه کسی اقامه می شود؟

عزل ولی قهری یکی از مواردی است که در شرایط خاص امکان پذیر است. بر اساس قانون در صورتی که ولی شرایط و صلاحیت لازم را نداشته باشد ولایت از وی عزل و فرد دیگری را به عنوان قیم برای فرزند یا شخص محجور انتخاب می کند. همچنین در مواردی ممکن است ولی عزل نشود و تنها فردی به عنوان امین انتخاب شده تا در کنار او قرار بگیرد. در هر صورت نکته ای که در همین ابتدا باید به آن توجه داشته باشید این است که ولی قهری نیز امکان عزل دارد.

ما در ادامه می خواهیم بدانیم که عزل ولی قهری چه شرایطی دارد و چگونه می توان برای این کار اقدام کرد؟ یکی از مهمترین سوالاتی که در این خصوص وجود دارد این است که برای اقامه دعوی عزل ولی قهری دادخواست باید از طرف چه کسی باشد؟ آیا خود فرزند یا فرد محجور می تواند از ولی قهری خود شکایت کند؟ نکته ای که باید به آن توجه داشته باشیم است که ابتدا باید بدانیم ولی قهری کیست و بر اساس چه شرایطی انتخاب می شود. همچنین شناخت وظایف و اختیارات ولی قهری می تواند مسیر خوبی برای شناخت شرایط عزل ولی قهری به ما نشان دهد.

عزل ولی قهری و بررسی مفاهیم

عزل ولی قهری را زمانی می توانیم به درستی متوجه شویم که برخی از مفاهیم و نکات مربوط به آن را به خوبی مورد بررسی قرار دهیم. اولین و مهم ترین مفهومی که در این بین وجود دارد، مفهوم ولی قهری است. ولی قهری به طور اختصاصی مفهومی است که برای پدر یا جد پدری در نظر گرفته شده است.

هر وکیل حقوقی می داند که ولی قهری یا همان پدر (جد پدری) موظف است نسبت به ترتیب، اصلاح امور، اداره اموال و … محجور یا طفل خود اقدام کند. مفهوم دیگری که در اینجا اهمیت دارد بدانیم این است که محجور کیست؟ به طور کلی از نظر قانونی زمانی فرد می تواند از تمامی حقوق مادی و معنوی مشخص شده خود استفاده کند که دارای اهلیت باشد. یعنی فرد از سه شرط رشد، عقل و بلوغ به طور کامل برخوردار باشد.

بلوغ بدین معنی است که پسر از سن 15 سال و دختر از سن 9 سال بزرگ تر باشد. البته در بسیاری از موارد بر اساس قانون سن بلوغ برای دختر و پسر برابر در سن 15 سال در نظر گرفته شده است. رشد به حالتی گفته می شود که فرد توانایی تشخیص درست و بد را داشته باشد. به طور کلی و عمومی سن 18 سال برای تمامی افراد جامعه به عنوان سن رشد در نظر گرفته شده است. شرط عقل نیز بدین معنی است که فرد دچار جنون ادواری یا دائم نباشد و یا این که از نظر قانونی به عنوان سفیه شناخته نشود. سفیه به فردی گفته می شود که توانایی تشخیص اقتصادی را ندارد.

حال اگر فردی یکی از این سه شرط را نداشته باشد به عنوان محجور شناخته می شود. فرد محجور از دید قانون امکان استفاده از تمام یا بخشی از حقوق مادی یا معنوی خود را ندارد. در این حالت قانون اجازه استفاده از این حقوق را از طرف فرد به ولی وی داده است. اینجاست که نقش ولی اهمیت پیدا می کند. به طور مثال یک کودک زیر 18 سال برای افتتاح حساب و … نمی تواند اقدام کند. در این حالت ولی قهری ( مانند پدر یا جد پدری ) می تواند نسبت به افتتاح حساب از طرف فرزند خود اقدام کند. در خصوص ولی قهری این نکته را در نظر داشته باشید که از نظر قانون اعتبار ولی قهری پدر با جد پدری برابر است و هیچ کدام نسبت به یک دیگر ارجحیت ندارد.

شرایط عزل ولی قهری

عزل ولی قهری از جمله  شرایط نادر در قانون ایران محسوب می شود. در واقع از نظر قانون ولی قهری نوعی حق است که غیر قابل انتقال به غیر می باشد. یعنی یک پدر نمی تواند ولی بودن خود را به فرد دیگری منتقل کند. همچنین جد پدری نیز نمی تواند از زیر بار مسئولیت این حق خارج شود. از طرف دیگر بر اساس قانون هیچ کسی نمی تواند این حق را از ولی قهری بگیرد. یعنی فردی نمی تواند ادعا کند که پدر نمی تواند به عنوان ولی قهری شناخته شود.

اما این بدین معنی نیست که پدر یا جد پدری هر نوع رفتاری که از خود نشان دهد قانون هیچ کاری با او ندارد و همچنان با او به عنوان یک ولی قهری رفتار می کند. به طور مثال فرض کنید که ولی قهری خود محجور شناخته شود. به طور مثال دچار جنون ادواری یا دائم شود. در چنین شرایطی وی نمی تواند امور خود را بر عهده بگیرد از این رو کاملا طبیعی است که وی نتواند امور فرد دیگری را عهده دار شود. این یکی از حالت های عزل ولی قهری محسوب می شود.

از دیگر شرایط عزل ولی قهری می توان به این موضوع اشاره کرد که وی اقدام به خیانت در امانت کند. یعنی ثابت شود که تصمیمات ولی در خصوص محجور بر خلاف مصلحت وی بوده است. همچنین اگر ولی قهری دچار کهولت سن باشد و توانایی اداره امور محجور را به تنهایی نداشته باشد، در چنین شرایطی  دادگاه اقدام به تعیین امین برای کمک به ولی قهری می کند. همچنین در صورتی که ولی قهری برای مدتی در حبس باشد و یا در شرایط جسمانی خوبی به سر نبرد ( کما و اغما ) نیز دادگاه اقدام به تعیین امین می کند. هر وکیل حقوقی تهران یا شهرستان به خوبی می داند که برای عزل ولی قهری از طریق دادگاه نیاز است اقامه دعوی توسط یکی از اقوام و یا مدعی العموم صورت بگیرد.