شرط قبول در وقف چیست؟
شرط قبول در وقف چیست؟
شرط قبول در وقف به چه معنی است؟ شرط قبول در وقف چه آثاری دارد؟ آیا بدون شرط قبول در وقف، وقف صحیح است؟ شرط قبول در وقف از جمله شرایط لازم است؟ آیا شرط قبول در وقف از جمله شرایط کافی است؟ مهمترین نکات مربوط به شرط قبول در وقف چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص شرط قبول در وقف چیست؟ شرط قبول در وقف چه زمانی کارایی دارد؟ شرط قبول در وقف چه تاثیری در خصوص وقف دارد؟ آیا شرط قبول در وقف بر اساس نوع وقف متفاوت است؟ نظر اسلام در خصوص شرط قبول در وقف چیست؟
شرط قبول در وقف یکی از مفاهیم شرعی و فقهی در قانون ایران محسوب می شود. در واقع مسئله شرط قبول در وقف بیش از این که یک مسئله قانونی و حقوقی محسوب شود، یک مسئله شرعی و فقهی است. بنابراین باید دید که شرع چه نظری در خصوص مسئله شرط قبول در وقف دارد.
در واقع مسئله ای که وجود دارد این است که برای این که یک وقف به شکل صحیح صورت بگیرد آیا لازم است که موقوف علیه این وقف را قبول کند و آن را بیان کند یا خیر؟ همانطور که گفته شد مشخص است که این مسئله یک چالش شرعی محسوب می شود. از این رو نظر فقها در این خصوص متفاوت است. برخی شرط قبول در وقف را لازم دانسته و برخی دیگر نیازی به شرط قبول در وقف نمی بینند. در واقع برخی از فقها قبض وقف را به معنای قبول وقف دانسته و این عمل را کافی در نظر گرفته اند. حال در ادامه می خواهیم بدانیم اساسا شرط قبول در وقف چیست و چگونه می تواند در روند وقف تاثیرگذار باشد. با ما در ادامه همراه باشید.
شرط قبول در وقف و بررسی چند مفهوم
شرط قبول در وقف یک مسئله و مفهوم عمیق در قانون و فقه محسوب می شود. از این رو برای درک این مسئله بهتر است با چند مفهوم پایه ای و چارچوب اصلی و کلی در این خصوص آشنا شویم. مسلما مهمترین مفهومی که در این خصوص وجود دارد، مسئله وقف است.
وقف بر اساس قانون به معنی قبض مال و در اختیار قرار دادن منافع مال برای عموم افراد جامعه یا گروه خاصی از آن هاست. در کلام ساده تر عین مال در وقف قبض می شود و تنها منافع آن در اختیار موقوف علیه قرار می گیرد. اگر بخواهیم کمی قانونی تر صحبت کنیم یک وکیل حقوقی به خوبی می داند که وقف مال یک قرارداد لازم محسوب می شود. بر اساس این قرارداد مالکیت مال از مالک منتقل می شود اما تحت مالکیت فرد یا نهاد دیگری قرار نمی گیرد. بلکه مال وقف شده در قانون ایران شخصیت حقوقی مجزایی محسوب می شود. بنابراین تحت هیچ مالکیتی قرار نمی گیرد.
قبض مال وقف شده توسط متولی یا موقوف علیه صورت می گیرد اما این بدین معنی نیست که این افراد به عنوان مالک موقوفه شناخته می شوند. بنابراین امکان انتقال مال وقف شده به فرد دیگر و یا هر نوع تغییر در ساختار آن به جز در شرایط بسیار معدود و خاص امکان پذیر نیست.
بنابراین دانستیم که وقف یک قرارداد است که بر اساس آن مالکیت مال از یک فرد منتقل می شود و امور نگهداری و استفاده از منافع مال در اختیار متولی یا موقوف علیه قرار می گیرد. حال سوالی که وجود دارد این است که در این بین آیا باید متولی نسبت به قبول وقف اقدامی داشته باشد؟ بیش از ان که وکلای قانون و یا قانونگذار در این خصوص صحبتی کرده باشد این فقها و دانشمندان اسلامی است که این مسئله را مورد بررسی قرار داده اند. از این رو در ادامه نیز بیش از هر چیز به نظر فقهی و شرعی در این خصوص اشاره می شود.
بررسی شرط قبول در وقف
در خصوص شرط قبول در وقف میان فقها سه حالت دارد. در حالت اول شرط قبول در وقف به عنوان یک لازم مطلق شناخته شده است. یعنی در خصوص تمامی انواع وقف ( عام یا خاص ) باید رعایت شود. در حالت دوم شرط قبول به عنوان شرط لازم شناخته نشده است. در کلام ساده تر قبض مال و قبول قرارداد به عنوان قبول ضمنی وقف شناخته شده است. در حالت سوم نیز برای وقف عام شرط قبول لازم نیست اما در خصوص وقف خاص موقوف علیه باید نسبت به قبول وقف اقدام کند.
هر کدام از این نظرات از دید فقهی و حتی قانونی درست و قابل اجراست. در کلام ساده تر در مسیر قضایی و قانونی نیز دادگاه می تواند بر اساس هر کدام از این نظرات پیش برود. اما آن چیزی که در عمل رخ می دهد این است که شرط قبول در وقف به عنوان یک شرط لازم شناخته نشده است. در کلام ساده تر این شرط اساسا مورد بررسی قرار نمی گیرد.
علت این موضوع در دو چیز است. اول این که وقف یک قرارداد لازم است. از شرایط مهم عمومی صحت هر قراردادی اختیار و قبول در قرارداد است. یعنی اگر هر کدام از طرفین قرارداد نسبت به مفاد قرارداد قبول و اختیار نداشته باشند آن قرارداد صحیح نیست. بنابراین زمانی که عقد وقف صحیح است بدین معنی است که طرفین نسبت به مفاد این قرار دارد شرط قبول را دارا هستند.
دلیل دوم این است زمانی وقف کامل انجام می شود که قبض مال صورت بگیرد. بنابراین موقف علیه یا متولی باید نسبت به قبض مال اقدام کند. زمانی که این فرد نسبت به قبض مال اقدام می کند این معنا را دارد که وی این وقف و قرارداد مربوط به آن را قبول کرده است.
اما از منظر قانونی هر وکیل حقوقی تهران یا شهرستان به خوبی می داند که متولی یا موقوف علیه در صورتی که اقدام به رد موقوفه نماید نمی تواند بعد از آن نسبت به قبول وقف اقدام کند. این اصل و قانونی شرعی است که در خصوص وقف وجود دارد. اما پیشنهاد ما این است که در این خصوص می توانید از یک وکیل مجرب و با تجربه کمک بگیرید. چرا که این مسیر پیچیدگی های خاص خودش را دارد.
