شرایط صحت و درستی عقد صلح

شرایط صحت و درستی عقد صلح

در مورد عقد صلح بیشتر بدانید

یکی از عقود معین که در قانون مدنی تعریف شده، عقد صلح است. این عقد در ماده 752 قانون مدنی به صورت کامل توضیح داده شده است. اما در این نوشتار ما پس از توضیحاتی در مورد عقد صلح، درباره شرایط صحت و درستی عقد صلح صحبت خواهیم کرد. در معنای لغوی، صلح به معنی توافق و سازش یا آشتی است. همانطور که گفته شد، عقد صلح از عقود معین است به این معنی که در قانون در مورد شرایط آن توضیح داده شده است. اما عقد صلح در قانون مدنی به این صورت بیان شده است:

«صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی، در مورد معامله و غیر آن واقع شود».

عقد صلح به جای عقود دیگر کاربرد دارد

در ماده 752 توضیح بالا درباره عقد صلح بیان شده است که در ماده های قانون مدنی 753 تا 770 درباره ویژگی ها و شرایط صحت و درستی عقد صلح توضیحاتی ارائه شده است که در مورد صحت و سقم آن نیز صحبت شده است. عقد صلح از جمله عقودی است که هم می تواند به جای عقد بیع کاربرد داشته باشد و یا اینکه به عنوان ختم کننده یک دعوی در دفاتر اسناد رسمی یا دادگاه استفاده شود. در حالت کلی در قانون مدنی صلح را به دو دسته تقسیم کرده اند. این دو نوع، صلح در جهت رفع تنازع و صلحی که منتهی به انعقاد معامله می شود، هستند. صلحی که در جهت رفع تنازع است، در آن طرفین یک دعوی تراضی کرده و دعوا را ختم می کنند. اما در مورد دوم که منتهی به انعقاد معامله می شود، این عقد می تواند جایگزین بیع، ابراء، هبه و عاریه شود. البته این عقد دارای محدودیت های خاص خود است که در عقود اصلی این موارد وجود ندارد.

شرایط صحت و درستی عقد صلح در انواع آن

صلح انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن ها در شرایط متفاوتی کاربرد دارند. شرایط و صحت درستی عقد صلح در این انواع مختلف نیز متفاوت است. از جمله انواع صلح می توان به موارد زیر اشاره کرد:

صلح محاباتی: این صلح به نام صلح بلاعوض نیز شناخته می شود. در این نوع صلح عوض آن با ارزش مورد صلح برابر نیست. به همین دلیل آن را به عنوان صلح بلاعوض می شناسند. برای مثال باید ذکر کرد که یک شخص دارای ملکی است و ارزش واقعی آن یک میلیون تومان است. فرد صاحب ملک، این ملک را در ازای ده هزار تومان در حق دیگری صلح می کند. بین ارزش واقعی مال مورد صلح و عوض آن تفاوت بسیاری وجود دارد.

صلح عمری یا عمرا: یکی از صلح هایی که ممکن است نام آن را بیشتر از سایر موارد شنیده باشیم، صلح عمری است. در مورد صلح عمری در قانون مدنی توضیحاتی ارائه نشده است. شرایط و درستی عقد صلح عمری نیز ویژگی های خود را دارد. در ماده 41 قانون مدنی در مورد کلمه عمری توضیح داده است که یک حق انتفاع و بهره وری است که با یک عقد از طرف مالک مال برای شخصی دیگر ایجاد می شود. این حق انتفاع می تواند به مدت عمر مالک یا هر شخص ثالثی باشد. این شخص می تواند فرد منتفع باشد. این مورد بیشتر زمانی صورت می گیرد، که والدین اموال خود را به اصطلاح در حق فرزندان صلح می کنند. در این مورد اگر پدری مال خود را در حق فرزندش صلح کند، حق انتفاع را برای خود یا اشخاص ثالث مانند همسر یا دیگر فرزندان و یا والدین خود در مورد همان مال در نظر می گیرد. 

صلح خیاری: صلحی است که فرد صلح کننده برای خود امکان فسخ عقد را قرار می دهد. در مورد شرایط صحت و درستی عقد صلح باید گفت مدت زمانی که برای فسخ مشخص می شود، می تواند مدت زمان عددی برای مثال ده سال باشد. البته مدت زمان این صلح می تواند مدت عمر شخصی که مال در حق او صلح شده است، یا مدت عمر شخص ثالثی نیز باشد. پس از فوت این افراد عقد صلح باطل می شود.

صلح معوض و غیر معوض: از شرایط صحت و درستی عقد صلح این است، که در صلح معوض فردی که مال در حق او صلح می شود، در مقابل آن ثمن یا یک مبلغ مشخص پرداخت می کند. در صلح غیر معوض یا مبلغی پرداخت نمی شود یا اگر عوضی پرداخت شود، در مقابل مال صلح شده بسیار ناچیز است.

شرایط صحت و درستی عقد صلح چیست؟

از شرایط صحت و درستی عقد صلح می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. در عقد صلح باید طرفین معامله اهلیت داشته باشند. اهلیت در طرفین عقد صلح به این معنی است که این افراد باید عاقل، بالغ و رشید باشند.
2. در نظر داشته باشید که از دیگر شرایط صحت و درستی عقد صلح این است که این عقد نباید صوری باشد. به این معنی که برای فرار از دین یا … باشد.
3. عقد صلح از جمله عقودی است که باید برای امور شرعی واقع شود.
4. صلح مال غیر امکان پذیر نیست. به این معنی، مالی که در حق دیگری صلح می شود باید خود صاحب مال آن را انجام دهد. در نتیجه باید گفت که صلح اموال دیگری و یا صلح اموال دولتی ممکن نیست.
5. در نظر داشته باشید موارد صحت و درستی صلح عقد باید در مورد شخصی که مال در حق او صلح می شود و همچنین مالی که نسبت به آن صلح انجام می شود، کاملا صحیح باشد.

موارد ذکر شده از شرایط صحت و درستی عقد صلح هستند که باید در این عقد مد نظر قرار داده شوند تا یک صلح نامه به درستی انجام شود و دارای ارزش قانونی باشد.

ارکان صلح

در این نوشتار با شرایط صحت و درستی عقد صلح و همچنین انواع عقد صلح آشنا شدید. اما به عنوان نکته پایانی در مورد ارکان صلح باید گفت که شامل موارد زیر است:

مصالح: فردی که مال خود را در حق فرد دیگر صلح می کند.

متصالح: فردی است که مالی در حق او صلح می شود و آن را قبول می کند.

مورد صلح: پول یا مالی است که فرد در عوض پیشنهاد صلح از سمت فرد دیگر دریافت می کند.