داوری در قرارداد ها
داوری در قرارداد ها
افراد در جامعه در امور مختلف از جمله اقتصادی و سیاسی نیازمند انعقاد قرارداد می باشند. انعقاد قرارداد موجب می شود که طرفین به فعل یا عدم فعل کاری ملتزم شوند. بر طبق قانون آیین دادرسی مدنی طرفین قرارداد می توانند برای حل اختلاف مربوط به قرارداد خود به یک شخصی که از نظر معلومات یا از نظر شهرت اعتماد بیشتری دارند مراجعه بکنند و دیگر از رفتن به مراجع قضایی صرف نظر بکنند. با انتخاب این روش حل اختلاف، داوری در قرارداد ها از کینه توزی ها کاسته می شود همچنین در نهایت معمولا هر دو طرف قرارداد از نتیجه ان راضی می باشند.
گاهی اوقات بعد از انعقاد قرارداد، طرفین به صورت عمد یا غیر عمد از انجام تعهد خودداری می کنند یا به علل مختلف دیگری با یک دیگر به مشکل بر می خورند و برای حل اختلاف می توانند به راه های مختلف تمسک جست. یکی از موارد شایع برای حل اختلاف مراجعه به دادگاه است. امروزه این روش حل اختلاف به دلیل کثرت پرونده بسیاری زمان طولانی را به خود اختصاص می دهد و همچنین طرفین متحمل هزینه می شوند.
غالبا همه اختلافات را می توانیم با روش داوری در قرارداد ها حل بکنیم ولی باید توجه داشت که موضوع مطروحه قابلیت حل اختلاف از طریق داوری داشته باشد چرا که بعضی موارد هستند قابل ارجاع به داوری در قرارداد ها نمی باشند که از جمله موارد ذیل می باشند :
دعاوی که عمومی باشند و توسط دادستان تحت عنوان جرم مطرح شده باشد.
در دعوی ورشکستگی به صورتی که دادستان یا هریک از طلبکاران از طرف تاجر متوقف اقامه دعوی کرده باشند.
دعوی هایی که در رابطه با اصل نکاح و طلاق و نسب باشد .
زمانی که یکی از طرفین قرارداد تبعه خارجی و طرف دیگر تبعه ایرانی باشد باید در نظر داشت پیش از وقوع اختلاف شخص ایرانی نمی تواند ملزم بشود در مواقعی که اختلافی ایجاد شد به داوری که تبعه شخص خارجی را دارد مراجعه بکند در غیر این صورت ان قرارداد باطل است.
در مواقعی که در رابطه با دعوی اموال عمومی بخواهیم به داوری ارجاع داده شود باید توسط هیات وزیران به تصویب برسد و همچنین به اطلاع مجلس برسد. در خصوص موردی که یکی از طرفین دعوی خارجی باشد یا در موردی که قانون موضوع ان دعوی را مهم بداند مجلس باید تصویب بکند.
موافقت نامه داوری می تواند به شکل یک قرارداد مستقل باشد یا در ضمن یک عقد شرط شود. این موافقت نامه می تواند به صورت عادی یا رسمی تنظیم شده و به امضای طرفین می رسد همچنین می توان در جلسه دادرسی در یک صورت جلسه تنظیم شود یا حتی این توافق داوری میتواند به صورت شفاهی واقع شود ولی در این مورد شخص مدعی در شرایطی که طرف مقابل منکر چنین توافق نامه ای بشود باید ان را اثبات بکند.
داوری در قرارداد ها (1)
ویژگی داوری
مطابق ماده ۴۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی در رابطه با داوری در قرارداد ها بیان کرده است باید داور و موضوع داوری هم مشخص شود. اگر در قرارداد داور مشخص نشود موجب بطلان شرط داوری نیست.
طرفین قرارداد برای تنظیم موافقت نامه داوری باید شرایط ذیل را داشته باشد:
اهلیت طرفین در داوری در قرارداد ها
شرایط صحت معامله
مطابق ماده ۱۹۰ قانون مدنی طرفین قرارداد باید قصد و اختیار داشته باشد و جهت معامله مشروع باشد و مورد معامله باید معین باشد.
موضوع موافقتنامه باید قابلیت ارجاع به داوری در قرارداد ها را داشته باشد.
هر فردی را میتوان به عنوان یک داور مشخص کرد مگر قانون منع کرده باشد که از جمله موارد ذیل است:
افرادی که اهلیت قانونی ندارند
توسط حکم قطعی دادگاه از داوری منع شده باشند
تمامی قضات و کارمند های دادگاه ها
افرادی که سن ان ها کم تر از ۲۵ سال باشد.
افرادی که در دعوی ذی نفع باشد
افرادی که سمت قیمومیت یا کفالت یا وکالت یکی از اصحاب دعوی را داشته باشند.
افرادی که خودشان یا همسر ان ها وارث یکی از اصحاب دعوی باشد.
کارمندان دولتی در حوزه ماموریتشان
طرفین قرارداد می توانند قبل یا بعد از وقوع اختلاف داور خود را انتخاب بکنند انتخاب داور می توان به شخص ثالث یا به مرجع قضایی سپرد. یکی از طرفین می توانند داور منتخب خود را از طریق اظهارنامه رسمی به طرف دیگر معامله معرفی بکند. در شرایطی که طرفین قرارداد، داوران خود را معین نکرده باشند با در مورد ان تراضی نکرده باشند در این صورت دادگاه داور را تعیین میکند.
زمان داوری در قرارداد ها به گونه ای می باشد که رسیدگی و صدور رای ان سریع می باشد. از آنجاکه مهم ترین مزیت داوری در قرارداد ها نسبت به رسیدگی در مراجع قضایی، سرعت ان است، مدت داوری باید مشخص باشد تا مراجعه به داوری ، رسیدگی و صدور رای با تاخیر مواجه نشود. ابتدای زمان داوری در قرارداد ها از روزی می باشد که داور قبول سمت کرده است و تمامی اطلاعات از جمله موضوع اختلاف و مشخصات طرفین قرارداد به داور ابلاغ شده باشد. داور باید صلاحیت خود را احراز بکند.
بعد از انتخاب داور باید به داور مورد نظر حق الزحمه پرداخت کرد که قاعدتا به عهده طرفین قرارداد می باشد مگر خلاف ان تصمیم بگیرند.
مواردی وجود دارد که داوری در قرارداد ها را زائل میکند:
طرفین قرارداد توافق بکند
در صورتی که یکی از طرفین فوت بکند یا محجور بشود.
غیر ممکن بودن امر داوری
طرف قرارداد تمایلی به انتخاب شخص معینی برای داوری ندارند
در مدت داوری رای صادر نشود
مدت داوری منقضی شود
حکم به بطلان رای داوری صادر شود
دعوی اصلی زائل شود
نحوه انجام امور داوری در قرارداد ها به این گونه است که داوران، طرفین دعوی و وکلای ان ها را دعوت میکند و با توجه به مورد های رسیدگی به موضوع جلسه تشکیل بدهند و در نهایت به اتفاق یا اکثریت آرا رای مورد نظر را صادر میکند. رای صادر شده بعد از ابلاغ به طرفین ظرف مدت ۲۰ روز قابل اعتراض است. در صورتی که به رای صادر شده اعتراضی به عمل نیاورند، رای قطعی می شود و میتوان از دادگاه صالح رسیدگی به اصل دعوا را درخواست بکند و برگه اجراییه صادر شود. ویژگی رای داوری در قرارداد ها به این صورت است که بعد از قطعیت لازم الاجرا می شود.
مقاله های مرتبط:
