دادخواست رجوع از هبه
دادخواست رجوع از هبه یکی دیگر از خواسته های حقوقی می باشد که طی آن فردی که مال و یا هدیه ای به عنوان هدیه به کسی بخشیده است را دوباره طلب نماید. این دادخواست ممکن است بعد از عقد هبه یا همان هدیه دادن مال از طرف شخص هبه دهنده تنظیم شود. قبل از پرداختن به این دادخواست بهتر است عمل هبه را به طور کامل بررسی کرده و با تمامی مراحل آن آشنا شد. در واقع واژه هبه به معنی هدیه و بذل و بخشش می باشد که معمولا در چارچوب یک قرارداد و یا عقدی قانونی انجام خواهد گرفت.
تعریف رجوع از هبه
گاهی اوقات شخصی اقدام به هدیه دادن مال یا ملک خود به شخص دیگری خواهد کرد و یا این که منفعت حاصل شده از مال را به نام کسی دیگر خواهد زد اما بعد از مدتی از کار خود پشیمان شده و طی فرایندی که به آن دادخواست رجوع از هبه گفته می شود هدیه را پس خواهد گرفت. هر چند پس گرفتن هدیه از لحاظ اخلاقی و عرفی کار غیر قابل انجامی می باشد اما از لحاظ قانونی این کار امکان پذیر خواهد بود. لازم به دکر است که قرار داد هبه جزء عقودی است که پشیمان شدن و منصرف شدن از آن امکان پذیر خواهد بود. با این حال این کار باید تحت شرایط خاصی انجام شود.
نکته: در برخی شرایط خاص پشیمانی از هدیه دادن امکان پذیر نخواهد بود. و شخص هدیه دهنده نمی تواند مدعی مال خود شود. با این حال هبه جزء قراردادهای مجاز می باشد و بر اساس قانون هر قرارداد مجازی که در حیطه عقود باشد پشیمانی از آن ممکن خواهد بود حتی بدونه اجازه طرف مقابل. لازم به یادآوری است که شخص هدیه دهنده واهب و کسی که هدیه را قبول می نماید یا در اصطلاح گیرنده هدیه است متهب نامیده می شود.
دادخواست رجوع از هبه (3)
مواردی که رجوع از هبه در آن ها امکان پذیر نخواهد بود
در حقیقت قرارداد هبه قابل رجوع و پشیمانی است اما در شرایط خاصی این کار انجام پذیر نمی باشد که در قانون به صورت اختصار به این شرایط و موارد اشاره شده است. این موارد عبارتند از:
۱: زمانی که مال هدیه داده شده نابود شده و یا کامل از بین رفته شده باشد. در این حالت واهب نمی تواند از هدیه خود رجوع نماید.
۲: اگر متهب یا شخصی که گیرنده هدیه است. پدر و مادر و یا فرزند واهب باشد در این صورت نیز واهب نمی تواند از هدیه خود پشیمان شود.
۳: اگر مال هدیه داده شده از نوع تعویضی باشد یعنی شرط واهب و یا منفعت و مالی که در مقابل هدیه تعیین شده است به واهب پرداخت شده باشد.
مثلا شخص واهب طی قراردادی ذکر می کند که فلان مال را در ازای فلان چیز (پول یا هر چیز دیگری) به دیگری خواهم بخشید. اگر فرد متهب در همان لحظه شرط را برآورده نماید در این حالت شخص هدیه دهنده نمی تواند از هبه پشیمان شود.
۴: اگر شخص هدیه گیرنده بعد از دریافت هبه در اصل آن تغییراتی ایجاد کند و آن را تغییر دهد ارجاع آن به شخص واهب غیر ممکن خواهد بود. مثلا اگر واهب پارچه ای را به متهب هدیه داده باشد هدیه گیرنده پارچه را به چند تکه لباس تبدیل کرده باشد در این حالت هبه قابل ارجاع نمی باشد.
۵: اگر مال هدیه داده شده از تملک و اختیار هدیه گیرنده خارج شده باشد. یعنی متهب آن را فروخته باشد و یا هدیه داده باشد. در این صورت نیز بازگرداندن هدیه به واهب امکان پذیر نخواهد بود.
در تمام موارد ذکر شده ارجاع مال هدیه شده به شخص هدیه گیرنده امکان پذیر نمی باشد. بسیاری از مناقشات مابین واهب و متهب در اینگونه موارد پیش خواهد آمد.
کاربرد دادخواست رجوع از هبه
دادخواست رجوع از هبه زمان به کار برده خواهد شد که شخص هدیه دهنده از هبه خود پشیمان شده باشد و با بررسی های انجام شده معلوم شود که شرایط بازپس گیری آن را از فرد هدیه گیرنده دارد و در مقابل متهب یا فرد هدیه گیرنده از ارجاع مال به واهب خودداری می کند. در این حالت می تواند چنین دادخواستی را تنظیم کرده و آن را به مراجع قضایی ارجاع دهد. مثلا زن اگر قبل از ازدواج دارای خودروی شخصی بوده باشد و آن را بعد از ازدواج به شوهر خود هبه داده باشد اما بعد از مدتی از این کار پشیمان شده باشد و آن را دوباره طلب نماید و شوهر از این کار امتناع کند. زن می تواند چنین دادخواستی را طرح کرده و خواستار بازگرداندن مال خود شود.
دادخواست رجوع از هبه (2)
طرح دادخواست رجوع از هبه چگونه انجام خواهد گرفت؟
برای طرح دادخواست رجوع از هبه باید از طریق دادگاه اقدام نمود. زیرا یکی از شرایط مهم تنظیم آن ذکر دلایل و مدارک محکم و قابل قبول می باشد. مورد بعدی که باید در طرح آن رعایت شود ذکر نام و مشخصات کامل فرد هدیه دهنده و هدیه گیرنده خواهد بود. بعد از این مرحله باید کپی قرارداد مابین طرفین را به همراه ذکر ماده قانونی مرتبط و همچنین دلایل فرد برای انجام این کار را به همراه دادخواست و در قالب یک پرونده کامل تسلیم دادگاه نمود. علاوه بر آن باید مشخصات کامل مال هدیه داده شده را نیز در دادخواست ذکر کرد. بعد از این که دادخواست کامل شده در دسترس دادگاه قرار گرفت. مورد بررسی و پیگیری قرار خواهد گرفت و در صورتی که دادخواست قانونی باشد رای دادگاه به بازگرداندن مال به واهب خواهد بود. به دلیل مالی بودن این نوع پرونده ها هزینه های ثبت و دادرسی و پرداخت آن ها بر عهده شخص درخواست کننده خواهد بود.
نکته مهمی که در این باره وجود دارد این است که اگر هبه داده شده به متهب به ثبت در دفتر اسناد رسیده باشد. ارائه مدارک و شواهد لازم برای نشان دادن وجود هبه در دادگاه لزومی نخواهد داشت. زیرا گواهی ثبت خود گویای وجود هبه می باشد. در هر صورت شخص واهب برای رسیدن به مقصود خود باید توانایی اثبات هبه را داشته و همچنین
باید ثابت کند که شرایط لازم برای بازگرداندن مال خود را داشته و از این حق برخوردار می باشد.
