خسارات نامزدی و نحوه مطالبه آن
خسارات نامزدی و نحوه مطالبه آن
خسارات نامزدی چیست؟ آیا خسارات نامزدی قابل مطالبه است؟ خسارات نامزدی چه زمانی تعریف می شود؟ خسارات نامزدی مشمول چه مواردی است؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص خسارات نامزدی چیست؟ چگونه می توان نسبت به مطالبه خسارات نامزدی اقدام کرد؟ شرایط اثبات خسارات نامزدی چیست؟ نظر قانون در خصوص خسارات نامزدی چیست؟ بهترین روش دریافت خسارات نامزدی چیست؟ آیا امکان دریافت خسارات نامزدی در قانون تعریف شده است؟ دادگاه صالح در خصوص رسیدگی به خسارات نامزدی کدام است؟ خسارات نامزدی به چه معنی است؟ مدارک لازم برای اثبات خسارات نامزدی چیست؟ سریع ترین روش برای دریافت خسارات نامزدی چیست؟
خسارات نامزدی در حالتی مورد بررسی قرار می گیرد که یکی از طرفین در دوران نامزدی، از نکاح انصراف داده و قصد ازدواج نداشته باشد. در این صورت اگر دلیلی برای بر هم زدن این نامزدی وجود نداشته باشد امکان ارائه دادخواست دریافت خسارات نامزدی برای طرف مقابل ایجاد می شود. این مسئله در ماده 1036 قانون مدنی به وضوح عنوان شده بود که در سال 1370 منسوخ شد. در کلام ساده تر این ماده قانون که به طور کامل در خصوص خسارات نامزدی صحبت کرده بود در سال 1370 از قانون مدنی حذف شد. بنابراین سوال اصلی این است که بعد از آن سال آیا همچنان خسارات نامزدی قابل مطالبه است؟
در واقع ما در این مقاله می خواهیم بدانیم که خسارات نامزدی در قانون چه جایگاهی دارد؟ اگر از دید قانون این خسارات قابل دریافت باشد، شامل چه مواردی می شود؟ یعنی چه هزینه ها و مواردی را می توان به عنوان خسارت نامزدی تلقی کرد؟ آیا آسیب های روانی و روحی وارد شده به طرف مقابل نیز در بین این خسارات وجود دارد؟ چه مدارک و شرایطی برای اثبات خسارات نامزدی نیاز است؟ اگر در خصوص برهم خوردن نامزدی و قرار ازدواج دلیلی وجود داشته باشد همچنان امکان دریافت این خسارت وجود دارد؟ این ها مهمترین مواردی است که در ادامه این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. این ها مواردی است که با توجه به حذف ماده 1036 در غباری از ابهام فرو رفته است.
خسارات نامزدی بر اساس مفاهیم
خسارات نامزدی از جمله مفاهیمی است که نیاز به توضیح و تفسیر دارد. در واقع تفاوت دیدگاه عموم و قانون در خصوص مفاهیمی مانند نامزدی می تواند در خصوص خسارت های ناشی از آن نیز تاثیرگذار باشد. در بسیاری از مناطق ایران نامزدی به فاصله زمانی میان جاری شدن صیغه نکاح و جشن ازدواج گفته می شود. اما در قانون نامزدی به دوران آشنایی قبل از جاری شدن صیغه نکاح برمی گردد.
در ماده 1035 قانون مدنی به وضوح عنوان شده است که نامزدی به معنای ازدواج و نکاح نیست، بلکه تنها قرار و وعده ازدواجی است که طرفین برای آینده به توافق می رسند. فاصله زمانی این قرار تا روز نکاح و جاری شدن صیغه محرمیت را دوران نامزدی می گویند. بنابراین هیچ رابطه زناشویی و محرمیت بین طرفین در دوران نامزدی وجود ندارد. این دوران صرفا جهت آشنایی و توافق بر سر نکاح است.
همچنین در این ماده قانونی به صراحت عنوان شده است که نامزدی به معنای نکاح نیست و نمی توان بر اساس آن طرفین را مجاب به ازدواج کرد. همچنین در انتهای این ماده ذکر شده است که عدم تمایل ازدواج یکی از طرفین مستلزم پرداخت خسارت نخواهد بود. بنابراین هر وکیل حقوقی بر اساس این ماده قانونی می تواند به سادگی عنوان کند که عملا خسارات نامزدی، قابل مطالبه نیست.
اما در ماده 1036 قانون مدنی که در سال 1370 منسوخ شد، به صراحت عنوان شده بود که اگر قرار دوران نامزدی بدون دلیل موجه و بدون رضایت یکی از طرفین برهم بخورد، در حالی که هزینه های لازم مانند جشن نامزدی، خرید لباس عروس و … صورت گرفته باشد، فرد برهم زننده مکلف به پرداخت خسارت های متعارف می باشد.
حال بر اساس انتهای ماده 1035 و حذف ماده 1036 از قانون مدنی عملا می توان حدس زد که قانونگذار در خصوص خسارات نامزدی نظر صریح خود را عنوان کرده است. نمی توان خسارات نامزدی را صرف برهم خوردن نامزدی حتی در صورت بی دلیل بودن مطالبه کرد. اما این پایان کار نیست.
مطالبه خسارات نامزدی تحت عنوان جبران زیان
مسئله ای که هر وکیل حقوقی تهران یا شهرستان به خوبی می داند این است که قانون به دنبال این است که فردی در جامعه دچار آسیب نشود. بر اساس همین قاعده حتی با وجود حذف ماده 1036 و متن صریح قانون در انتهای ماده 1035 امکان خسارات نامزدی وجود دارد.
در کلام ساده تر اگر نامزدی باعث شده باشد که هزینه هایی به خصوص و مشخصی در این رابطه صورت بگیرد، با توجه به خسارت های وارد شده طرف برهم زننده مکلف به جبران این خسارت است. توجه داشته باشید خسارت های متعارفی مانند هزینه لباس یا هدایای پرداخت شده و … قابل مطالبه است و امکان دریافت خسارت های روحی و روانی و یا خسارت هایی که به عنوان هزینه متعارف محسوب نمی شود، وجود ندارد.
نکته دیگری که باید بدانید این است که ممکن است در دوران نامزدی قرارداد یا قولنامه ای برای ازدواج در آینده تدوین و امضا شده باشد. در صورتی که در این قرارداد میزان خسارت برای بر هم خوردن قرارداد تعیین شده باشد این خسارت قابل مطالبه و صحیح است.
همچنین هدایای داده شده در این دوران قابل مطالبه و بازپس گیری است. نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشته باشید که اگر دلیل موجهی برای این کار وجود داشته باشد به طور مثال اگر ثابت شود که تدلیس وجود داشته و یا فرد مقابل پنهان کاری انجام داده دیگر امکان مطالبه این خسارت وجود نخواهد داشت. همچنین در نظر داشته باشید که این دعوی در گروه صلاحیت دادگاه خانواده است. این صلاحیت در ماده 4 قانون حمایت از خانواده به این دادگاه داده شده است. در نهایت با توجه به این که ماده قانون صریحی در خصوص این نوع خسارت وجود ندارد و قانونگذار در ماده 1035 عملا چنین خسارتی را نادیده گرفته می توان گفت که این دعوی از جمله دعاوی سخت محسوب می شود. با این حال به کمک یک وکیل مجرب امکان به نتیجه رسیدن آن وجود دارد.
