حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری
حق شرکت در جلسات دادگاه و دفاع از حقوق، یکی از اساسی ترین جنبه های رسیدگی به دعاوی می باشد. خواهان و خوانده باید بتوانند در جلسات دادگاه حضور پیدا کنند و در نزد قاضی، از تمام نکات لازم در پرونده اطلاع پیدا کنند. گاهی اوقات به دلیل برخی شرایطی که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت، حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری صادر خواهد شد و همین موضوع می تواند زمینه ساز بروز مشکلات بسیاری شود. از مهمترین مسائلی که در خصوص رسیدگی به پرونده های مختلف وجود دارد، صدور حکم غیابی است. در مورد حکم غیابی شرایط و مسائل مختلفی مطرح می باشد که در این مطلب به آنها اشاره خواهیم کرد. صدور حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری امکان پذیر است ولی دارای نکات و جزئیات مختلفی خواهد بود که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرند.
حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری (3)
حکم غیابی در امور کیفری
در خصوص رسیدگی به پرونده های کیفری، می توان به ماده 406 از قانون آیین دادرسی کیفری اشاره کرد. در این ماده اینگونه مقرر شده است که در تمام جرایمی که در قانون به آنها اشاره شده است به جز جرایمی که جنبه حق الناسی در آنها مطرح نمی باشد، هر زمانی که متهم و یا وکیل او در هیچ کدام از جلسات رسیدگی دادگاه حضور پیدا نکنند و هیچ لایحه ی دفاعیه ای نیز برای دادگاه ارسال نشده باشد، دادگاه پس از طی مراحل رسیدگی به پرونده حکم غیابی را صادر خواهد کرد. در حالتی که رای دادگاه بر محکومیت متهم اشاره داشته باشد، از تاریخ ابلاغ واقعی به مدت بیست روز قابل واخواهی در همان دادگاه خواهد بود. این مدت برای اشخاصی که در خارج از ایران سکونت دارند، دو ماه می باشد. در تبصره سوم این ماده نیز به این نکته اشاره شده است که در جرایمی که جنبه حق الناسی ندارند، چنانچه محتویات موجود در پرونده مجرمیت متهم را نتواند اثبات کند و تحقیق از وی ضرورتی نداشته باشد، دادگاه بدون حضوری متهم، حکم برائت او را صادر خواهد بود. در این بین باید گفت که چنانچه این سوال برای شما مطرح شده باشد که حکم چیست باید اینگونه عنوان کرد که حکم پس از ورود به ماهیت دعوا، قاطع آن می باشد در حالی که قرار چنین ویژگی را نخواهد داشت.
حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری (2)
نکات مربوط به حکم غیابی
در خصوص امور کیفری و صدور احکام غیابی باید به نکات مهمی اشاره کرد که در ذیل به آنها می پردازیم. حکم دادگاه در خصوص شاکی حضوری می باشد و قابل واخواهی نخواهد بود. در خصوص جرایمی مانند محاربه که مخل امنیت و آسایش عمومی هستند، حکمی که نسبت به صادرکننده کیفرخواست می باشد قابل واخواهی نخواهد بود و همیشه به صورت حضوری می باشد. در هنگام صدور حکم غیابی به مسائلی مانند عدم حضور وکیل متهم و یا خود متهم و ارسال نشدن لایحه توجه خواهد شد و چنانچه متهم و یا وکیل او در زمان انجام تحقیقات مقدماتی در دادسرا حاضر شوند و یا با ارسال لایحه ای نسبت به پرونده تشکیل شده دفاع مناسبی را ارائه کنند، اما در ادامه و در مراحل رسیدگی به پرونده و محاکمه حضور نداشته باشند، دوباره حکم غیابی صادر خواهد شد که مانند مواردی که پیش از این اشاره کردیم، قابلیت واخواهی را خواهد داشت. احکام مربوط به برائت و یا محکومیت با استناد به ماده 406 قانون می توانند غیر حضوری باشند. چنانچه متهم در تمام جلسات دادگاه حضور نداشته باشد و در نهایت حکم غیابی برائت وی صادر شود، قابل واخواهی نخواهد بود چرا که حکم صادر شده به نفع متهم خواهد بود و به طور طبیعی هیچ انسان عاقلی به ضرر خود درخواست واخواهی نخواهد کرد. در نهایت باید به این موضوع اشاره کرد که حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری به جز اینکه در مرحله واخواهی قابل اعتراض خواهد بود، در صورت وجود شرایط نیز قابل فرجام خواهی و یا تجدیدنظر خواهی می باشد.
حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری (1)
حکم غیابی در امور حقوقی
در خصوص امور حقوقی می توان گفت که خواهان با تنظیم و تقدیم یک دادخواست به دادگاه رسیدگی کننده تقاضای خود را مبنی بر رسیدگی دادگاه مطرح خواهد کرد. در ماده 303 از قانون آیین دادرسی مدنی نیز اینگونه مقرر شده است که حکم دادگاه حضوری می باشد مگر در مواردی که وکیل خوانده و یا خود او و یا نماینده قانونی وی در هیچ کدام از جلسات دادگاه شرکت نکنند و علاوه بر این به صورت کتبی نیز دفاعی را به دادگاه ارائه ندهند و یا اینکه اخطاریه دادگاه ابلاغ قانونی نشده باشد. در دیدگاه اول اینگونه به نظر خواهد رسید که منظور از حضور در دادگاه حضور فیزیکی است که در این خصوص باید گفت، وجود حضور فیزیکی به تنهایی کفایت نمی کند لذا حضور به همراه دفاع قابل قبول، مورد توجه قانونگذار می باشد. قرار ها قابلیت صدور غیابی را نخواهند داشت و فقط احکام صادره از دادگاه ها دارای این قابلیت می باشند. حکم غیابی فقط نسبت به خوانده می تواند به صورت غیابی صادر شود و در مورد خواهان پرونده همیشه به صورت حضوری می باشد. در حالتی که حکم دادگاه به نفع خوانده دعوا باشد و خوانده در هیچ کدام از جلسات دادگاه حاضر نشود و یا لایحه ای برای دفاع ارسال نکند، حکم صادر شده از دادگاه غیابی نخواهد بود زیرا صدور حکم غیابی برای تعیین و تکلیف در مورد واخواهی است و در حالتی که هیچ دلیلی برای اعتراض خوانده وجود نداشته باشد حق اعتراض وی ساقط می شود هرچند که در برخی از کتاب های حقوقی این حکم را نیز غیابی در نظر گرفته اند و فقط به حق عدم واخواهی اشاره داشته اند.
شرایط مهم حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری
در خصوص شرط عدم دفاع و ارسال لایحه که برای صدور حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری ضرورت خواهد داشت، می توان گفت این افراد نباید به صورت کتبی هیچ دفاعی را ارائه داده باشند. یعنی در حالتی که یک لایحه برای دفاع ارسال شده باشد، حکم به صورت غیابی صادر نخواهد شد و طبق همین موضوع نیز قابلیت واخواهی را از دست خواهد داد. در حالتی که اخطاریه دادگاه برای خوانده ابلاغ شده و یا از طریق دیگری خوانده از دعوای موجود اطلاع پیدا کند، حکم دادگاه حضوری خواهد بود. در نهایت باید گفت که برای صدور حکم غیابی در امور حقوقی و کیفری باید مراحل بسیاری طی شود که امروزه نیز در دادگاه ها شاهد این موضوع هستیم.
