تحصیل دلیل در امور کیفری در قانون
تحصیل دلیل در امور کیفری در قانون
تحصیل دلیل در امور کیفری چگونه است؟ شرایط تحصیل دلیل در امور کیفری چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص تحصیل دلیل در امور کیفری چیست؟ مهمترین شرایط تحصیل دلیل در امور کیفری چیست؟ نظر قانون در خصوص تحصیل دلیل در امور کیفری چیست؟ آیا قاعده منع برای تحصیل دلیل در امور کیفری وجود دارد؟ تحصیل دلیل در امور کیفری به چه معنی است؟ چه زمانی دادگاه یا دادسرا امکان تحصیل دلیل در امور کیفری را دارند؟ تحصیل دلیل در امور کیفری و امور حقوقی چه تفاوت هایی نسبت به یک دیگر دارد؟
تحصیل دلیل در امور کیفری یکی از چالش های خاص قانون کیفری ایران محسوب می شود. در واقع تحصیل دلیل توسط مراجع قضایی می تواند به نوعی ناقض بی طرفی این مرجع محسوب شود. از این رو در بسیاری از موارد قانون مانع از تحصیل دلیل در امور حقوقی شده است. اما این موضوع در خصوص امور کیفری کمی متفاوت است. علت اصلی آن را شاید بتوان در چارچوب و بنیاد امور حقوقی و کیفری دانست.
در کلام ساده تر مسئله ای که وجود دارد این است که دادگاه یا مرجع رسیدگی کننده به دعوی تنها مکلف به بررسی مدارک و دلایل طرفین و اعلام رای بر اساس آن ها است. قانون هیچ تکلیفی مبنی بر تحصیل دلیل برای مرجع قضایی قرار نداده است. در کلام ساده تر به دست آوردن دلیل یا مدرک توسط دادگاه بدین معنی می تواند باشد که دادگاه اصل یک طرفی خود را زیر سوال برده است و در حال کار کردن به نفع یکی از طرفین دعوی است. بر این اساس قانون به واسطه اصل منع تحصیل دلیل امکان دخالت دادگاه برای کشف و یا به دست آوردن دلیل را محدود کرده است. حال در ادامه بیشتر در این خصوص صحبت خواهیم کرد.
تحصیل دلیل در امور کیفری یا حقوقی؟!
تحصیل دلیل در امور کیفری و حقوقی تفاوت های عملی بسیاری با یک دیگر دارد. در کلام ساده تر مسئله ای که وجود دارد این است که قانون موانع بیشتری برای تحصیل دلیل در امور حقوقی در نظر گرفته است. اما در خصوص تحصیل دلیل در امور کیفری به نوعی می توان گفت که نه تنها مانعی وجود ندارد، بلکه دادگاه در برخی موارد مکلف به تحصیل دلیل شده است. علت این تفاوت عملکرد را می توان در تفاوت بنیادی مسیر حقوقی و کیفری دانست.
به طور کلی قانون در بخش حقوقی سعی کرده است چارچوب های مشخصی را برای افراد جامعه در موقعیت های مکانی و زمانی ایجاد کند. هدف قانونگذار در این بخش از قانون این است که حقوق افراد مشخص و حفظ شود و این ابزار به افراد جامعه داده شود که بتوانند در مسیری درست از حقوق خود استفاده کنند. این مهمترین چارچوبی است که یک وکیل حقوقی بر اساس آن از موکل خود دفاع می کند.
اما قانون در بخش کیفری به مفهوم بسیار مهم جرم می پردازد. در کلام ساده تر در این بخش از قانون مشخص می شود که آیا جرمی اتفاق افتاده است یا خیر؟ در صورتی که پاسخ مثبت باشد مجازات مشخصی برای آن در نظر گرفته می شود و در نهایت نیز این مجازات اجرایی می شود. بنابراین یک وکیل کیفری موظف است در سه حوزه اثبات جرم، تعیین مجازات و اجرای حکم فعالیت می کند.
با وجود این که بر اساس ماده 199 قانون جدید آیین دادرسی مدنی اختیارات دادگاه حقوقی افزایش پیدا کرده و به نوعی موانع کمتری در خصوص تحصیل دلیل در نظر گرفته شده است. اما همچنان می توان گفت که این اقدام در امور حقوقی می تواند به نوعی ناقض یک طرفی دادگاه باشد. اما چرا قانون این اصل را در خصوص امور کیفری به نوعی رعایت نکرده است؟ در کلام ساده تر چرا تحصیل دلیل در امور کیفری ممنوع نیست؟
تحصیل دلیل در امور کیفری و اهمیت آن
تحصیل دلیل در امور کیفری بدین معنی است که دادگاه کیفری بنابر شرایط دعوی یا پرونده دستور بررسی یا پیگیری و یا کشف دلیل را صادر کرده باشد. علت این که قانون مانع خاصی برای این موضوع به صورت عملی در نظر نگرفته، اهمیت مسیر کیفری است.
بگذارید کمی ساده تر بیان کنیم، قانون در بخش کیفری با اثبات جرم این قدرت را پیدا می کند که بتواند در زندگی، جان یا مال افراد تاثیر گذار باشد. به طور مثال به واسطه اثبات جرم قتل تصمیم گیری در خصوص زنده ماندن یا نماندن فرد ( اعدام ) با قانون است. از این رو اثبات جرم در مسیر کیفری اهمیت بسیار بالایی دارد. عمده ابزارها و شرایط قانونی عنوان شده در قانون کیفری نیز در مسیر کشف و اثبات هر چه بهتر جرم پیش بینی شده است. بر این اساس است که دادگاه های کیفری بر اساس موقعیت دعوی و پرونده و بر اساس روند دادرسی می توانند نسبت به تحصیل دلیل در امور کیفری اقدام کنند.
تحصیل دلیل در امور کیفری و نقش دادسرا
تحصیل دلیل در امور کیفری عموما بر عهده دادسرا است. در کلام ساده تر دادسرا به عنوان اولین مرجع قضایی و کیفری مکلف به بررسی جرم و اثبات یا رد آن است. از این رو این قدرت و اختیار را دارد که نسبت به کشف دلایل اثبات یا رد جرم اقدام کند. اما نکته ای که وجود دارد این است که دادسرا به عنوان یک مرجع قضایی قدرت صدور رای و یا اعمال نظر در این خصوص را ندارد. از این رو تحصیل دلیل در امور کیفری توسط دادسرا نمی تواند ناقض بی طرفی دادگاه باشد.
با این حال با اثبات جرم و صدور کیفرخواست همچنان امکان رد جرم توسط دادگاه وجود دارد. بنابراین در صورتی که دادگاه شرایط دعوی را به نوعی ببیند که نیاز به بررسی و اثبات جرم در آن وجود داشته باشد می تواند نسبت به تحصیل دلیل اقدام کند. این مهمترین نکته ای است که باید به آن توجه داشته باشید. تمامی این موارد به نوعی بدین معنی است که در امور کیفری وکلا و یا طرفین نمی توانند بر اساس قاعده منع تحصیل دلیل مانع از تحقیق و یا کشف دلیل توسط دادگاه شوند. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید.
