انواع رای دادگاه حقوقی
بررسی پرونده های حقوقی و انواع رای دادگاه حقوقی
دعاوی حقوقی به دو دسته تقسیم می شوند: دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی. هر کدام از این پرونده ها تعاریف مخصوص به خود را دارند و برای طرح شکایت هم باید دو روش متفاوت را در پیش گرفت. به طور قطع، دو نوع رای هم در دادگاه با توجه به نوع شکایت، تعریف می شود. ما از نظر قانونی، انواع رای دادگاه حقوقی هم داریم که در این مقاله به شرح و توضیح آنها خواهیم پرداخت.
پرونده حقوقی چیست؟
پرونده های حقوقی، دعاوی هستند که موضوع اصلی آنها، دعاوی مدنی یا حقوقی بوده و صلاحیت رسیدگی به آن را دادگاه حقوقی دارد.
در دعاوی حقوقی افراد برای جبران خسارت های وارده و احقاق حقوق ضایع شده خود به دادگاه حقوقی مراجعه می کنند و دادخواست می دهند. اما در دعاوی کیفری جرمی اتفاق افتاده و مجرم باید مجازات شود و برای ارائه آن شکایت تنظیم می شود.
پرونده های حقوقی یا مربوط به اشخاص است یا اموال و یا موضوعات مدنی. مثلا از جمله موارد حقوقی می توانیم به مالکیت ها، قراردادها، اموری همچون مهریه و طلاق و نفقه و یا موضوعات مربوط به ارث و …اشاره کنیم.
در دادگاه های حقوقی روند بررسی پرونده های حقوقی، طبق قانون آیین دادرسی مدنی، صورت می گیرد. همه دادگاههای عمومی، انقلاب، دیوان عالی کشور، دادگاههای تجدیدنظر، صلاحیت بررسی پرونده های حقوقی را دارند.
معنی حکم قضایی چیست؟
ابتدا بهتر است با تعریف حکم قضایی آشنا شویم، سپس به بررسی انواع رای دادگاه حقوقی بپردازیم.
حکم؛ به معنی رای و نظر دادگاه در بررسی یک پرونده و با توجه به مستندات و قوانین می باشد. حکم که یک کلمه و اصطلاح حقوقی است هم برای پرونده های کیفری و هم پرونده های حقوقی صادر می شود.
انواع رای دادگاه حقوقی و یا دادگاه کیفری، بسته به شرایط پرونده و نحوه اجرای آن، می تواند متفاوت باشد. زمانی که حکم قضایی صادر می شود، دو طرف پرونده ملزم به رعایت و اجرای آن می باشند. و این مسئله بسیار مهم و حیاتی است زیرا اگر در برابر حکم دادگاه سرپیچی صورت بگیرد، خود این اقدام از نظر دادگاه جرم تلقی شده و طرف می تواند مجرم شمرده شود و به دلیل همین بی احترامی به رای دادگاه، مورد محاکمه قضایی قرار گیرد.
انواع رای دادگاه حقوقی (2)
انواع رای دادگاه حقوقی
بعد از طی شدن روند یک پرونده حقوقی، نوبت به صدور رای دادگاه می رسد. انواع رای دادگاه حقوقی وجود دارد که ما در این قسمت به توضیحاتی در رابطه با آنها خواهیم پرداخت. البته باید در نظر داشته باشید که احکامی که صادر می شود خود دارای ماده و تبصره های زیادی است که برای فهم بیشتر آنها لازم است حتما با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت نمایید. به طور کلی احکامی که از سمت دادگاه حقوقی می تواند صادر شود 5 دسته هستند:
اعلامی و تاسیسی، غیابی و حضوری، قطعی و غیر قطعی، نهایی و غیر نهایی، لازم الاجرا و غیر لازم الاجرا
البته به جز حکم، دادگاه می تواند قرار هم صادر کند. البته قرار در قانون، تعریف جامع و کاملی ندارد. به طور کلی اگر رای دادگاه راجع به پرونده و دعوا، به شکل کلی و جزئی بیان شود، حکم است در غیر این صورت حالت قرار پیدا خواهد کرد. برای تشخیص این دو، می توانید به مواردی که منجر به صدور قرار می شود، مراجعه کنید.
حکم اعلامی:
این حکم به گونه ای است که در وضعیت حقوقی پرونده تغییر جدیدی را اعمال نمی کند. مثلا اگر در گذشته پرداخت دین شخص وجود داشته در حال حاضر با حکم اعلامی؛ این وضعیت محرز و حتمی اعلام می شود.
حکم تاسیسی:
حکمی که به واسطه آن شرایط جدیدی در پرونده از نظر حقوقی بوجود خواهد آمد. (وضعیتی که قبلا وجود نداشته است)
در نظر داشته باشید که گاه احکام می توانند به طور مثال همزمان به شکل تاسیسی، قطعی و لازم الاجرا و یا به هر شکل دیگری هم صادر شوند.
حکم حضوری:
اگر فرد متهم از ابتدای بررسی پرونده در دادگاه حضور داشته باشد و یا توسط خودش یا وکیل و نماینده اش از خود دفاع نماید، در پایان حکم دادگاه هم حضوری خواهد بود.
حکم غیابی:
حکمی که دادگاه به طور غیابی برای خوانده، صادر می کند. به دلیل عدم حضور وی، و عدم حضور وکیل و نماینده قانونی او، در جلسات دادگاه و عدم دفاع آنها نه به شکل حضوری و نه کتبی، رای به شکل غیابی صادر خواهد شد. بیشترین میزان احکام صادره به شکل غیابی در مسئله طلاق و مهریه می باشد.
حکم قطعی:
حکمی که قابل تجدید نظر نیست. احکامی که از سوی دادگاه تجدیدنظر استان صادر می شود، همگی قطعی می باشد. احکام قطعی باید به مرحله اجرا درآیند. حکم در زمانی که تجدیدنظر خواهی نشود، قطعی محسوب می شود.
حکم غیر قطعی:
احکامی که قابلیت تجدیدنظر داشته و می تواند برای تصمیم گیری و بررسی دوباره، به دادگاه تجدیدنظر ارسال شود و همچنین برای اجرا، قطعی نیستند.
حکم نهایی و حکم غیر نهایی:
حکم نهایی حکمی است که از همان ابتدا در دادگاه بدوی و تجدیدنظر قابلیت فرجام خواهی نداشته باشد و یا در دیوان عالی کشور صادر شده باشد.
و یا اینکه اگر در دیوان عالی کشور فرجام خواهی و تایید شده باشد دوباره نمی تواند مورد فرجام خواهی قرار بگیرد و به همین دلیل به این حکم نهایی می گویند.
حکم لازم الاجرا و غیر لازم الاجرا:
حکم لازم الاجرا حکمی است که محکوم موظف به اجرای آن می باشد و در صورت عدم اجرای حکم، شاکی می تواند علیه او، از ماموران دادگستری، درخواست کمک و تقاضای صدور اجراییه نماید.
در انتها لازم است که اضافه کنیم در مواردی امکان اعتراض به رای دادگاه هم وجود دارد. راههای اعتراض به انواع رای دادگاه حقوقی به شرح زیر می باشد:
. واخواهی: به معنی اعتراض به رای غیابی است. البته برای این اعتراض مهلت مشخصی وجود دارد.
. تجدیدنظر خواهی: در رابطه با احکامی که قابلیت تجدیدنظر دارد، می توان نسبت به رای دادگاه اعتراض کرد و درخواست تجدیدنظر داشت. این تجدیدنظر در دادگاه ثانویه صورت خواهد گرفت.
. فرجام خواهی: اعتراض به رای دادگاه و درخواست برای رسیدگی پرونده در دیوان عالی کشور
. اعاده دادرسی: در رابطه با احکام قطعی می تواند اجرا شود. و البته مواردی که منجر به اعاده دادرسی خواهند شد در قانون ذکر شده است.
مطالب مرتبط:
