از بین رفتن حق ارتفاق
از بین رفتن حق ارتفاق
حق ارتفاق یکی از اساسی ترین و مهم ترن حقوقی است که در قانون مدنی به آن توجه شده است. با استفاده از حق ارتفاق یک صاحب ملک می تواند به دلیل اعتبار مالکیتی که در ملک خود دارد از حقوقی مانند داشتن پنجره، ناودان، فاضلاب و… در ملک دیگری نیز استفاده کند. برای مثال شما مالکی را در نظر بگیرید که برای ابیاری خود مجبور است از ملک همسایه خود نیز گذر کند بر اساس قانون این موضوع حق او است و نباید آن را از او منع کرد. اما مسئله مهمی که گاهی باعث ایجاد چالش در میان افراد مختلف می شود آن است که گاهی مسائلی پیش می اید که باعث از بین رفتن حق ارتفاق می شود. آیا شما با موارد از بین رفتن حق ارتفاق آشنایی دارید و چیزی در مورد آنها می دانید؟ ما در این متن می خواهیم تمامی نکات حقوقی و مسائلی را که باید در مورد حق ارتفاق و نحوه از بین رفتن آن بدانید را به شما معرفی کنیم و درمورد آنها صحبت کنیم.
حق ارتفاق چگونه از بین می رود؟
حق ارتفاق از طریق راه های مختلفی از بین می رود. در صورتی که حق ارتفاق از بین برود دیگر نباید انتظار داشت که افراد بتوانند برای اخذ دوباره این حق قانونی اقدام کنند و شرایط نسبتا مساعدی برای آنها ایجاد شود. از مهمترین دلایل از بین رفتن این حق آن است که حق ارتفاق ناشی از قرارداد باشد و پس از مدتی به هر دلیلی این قرارداد فسخ شود. در این حالت دیگر فرد هیچ حقی در ملک شخص دیگری نخواهد داشت و صاحب حق ارتفاق نیست. دقت داشته باشید در مواردی که حق ارتفاق توسط مالک به مالک زمین ماور داده شده باشد و این حق وابسته به اذن باشد دیگر نباید انتظار داشته باشید که پس از خاتمه قرارداد و اتمام اذن حق ارتفاق وجود داشته باشد.
اما موضوع و مسئله مهم دیگری که در مورد ارتفاق وجود دارد آن است در مواردی که قانون این حق را به مالک اعطا کرده باشد و بر اساس مسائل حقوقی به طور ذاتی مالک از این حق برخوردار باشد نمی توان آن را از بین برد چرا که به واسطه شرایط طبیعی این حق بوجود آمده است و تا زمانی که شرایط طبیعی مانند سابق وجود داشته باشد امکان از بین بردن آن وجود دارد.
حق ارتفاق چند نوع است؟
حق ارتفاق در قانون به سه دسته تقسیم می شود. اولین نوع را می توان بر اساس ماده 94 قانون مدنی، حق ارتفاق ناشی از قرارداد دانست. بدین ترتیب هر نوع حقی که مالک بخواهد برای همسایه خود یا دیگری ایجاد کند می تواند آن را طی قراردادی مکتوب و مشخص کند. نوع دیگری از این حق را می توان حق ارتفاق قانونی یا طبیعی دانست. در واقع اگر فردی بنا بر ضرورت طبیعی باید از بخشی از ملک دیگری استفاده کند و یا بنا بر حکم قانون این مسئله صادر شده باشد این نوع حق ارتفاق ایجاد می شود. به طور مثال اگر زمینی بالادستی زمین دیگر باشد کاملا مشخص است که آب باران و یا فاضلاب زمین بالایی باید از زمین پایینی عبور کند و این یک حق طبیعی و غیر قابل انکار است. حالت سوم نیز حق ارتفاق ناشی از اذن گفته می شود. در واقع اگر این حق بر اساس قرارداد یا قانون ایجاد نشود تنها می تواند بر اساس اجازه صاحب ملک صورت بگیرد. زمانی می توان از این حق در آینده و در نسل های بعدی استفاده کرد که مدت زمان زیادی از آن گذشته باشد و به نوعی این حق در ملک برای فرد دیگری نیز ثبت گردد. بدین ترتیب می توان گفت که حق نیز وجود دارد. دادگاه و قانون بر اساس این موارد مسائل را بررسی می کنند.
مفاد قانونی در مورد حق ارتفاق
حق ارتفاق در قانون دارای قوانین بسیار مهمی است که باید در مورد آنها اطلاع کسب کنید به چند مورد از مهم ترین قوانین مربوط به حق ارتفاق اشاره می کنیم:
ارتفاق حقی است برای شخص در ملک دیگری. صاحبان املاک می‌توانند در ملک خود هر حقی را که بخواهند نسبت به دیگری قرار دهند در این صورت کیفیت استحقاق تابع قرارداد و عقدیست که مطابق آن حق داده شده است.
هرگاه شرکاء ملکی دارای حقوق و منافعی باشند و آن ملک مابین شرکاء تقسیم شود هر کدام از آنها بقدر حصه مالک آن حقوق و‌منافع خواهد بود مثل اینکه اگر ملکی دارای حق عبور در ملک غیر بوده و آن ملک که دارای حق است بین چند نفر تقسیم شود هر یک از آنها حق‌عبور از همان محلی که سابقاً حق داشته است خواهد داشت. حق‌الارتفاق مستلزم وسایل انتفاع از آن حق نیز خواهد بود مثل اینکه اگر کسی حق شرب از چشمه یا حوض یا آب انبار غیر دارد حق‌عبور تا آن چشمه یا حوض و آب انبار هم برای برداشتن آب دارد.
کسی که حق‌الارتفاق در ملک غیر دارد مخارجی که برای تمتع از آن حق لازم شود به عهده صاحب حق می باشد مگر اینکه بین او و‌صاحب ملک بر خلاف آن قراری داده شده باشد. مالک ملکی که مورد حق‌الارتفاق غیر است نمی‌تواند در ملک خود تصرفاتی نماید که باعث تضییع یا تعطیل حق مزبور باشد مگر با‌اجازه صاحب حق. تصرفات صاحب حق در ملک غیر که متعلق حق اوست باید باندازه‌ای باشد که قرار دادند و یا بمقدار متعارف و آنچه ضرورت‌انتفاع اقتضا می‌کند.
در تمام مواردی که انتفاع کسی از ملک دیگری به موجب اذن محض باشد مالک می‌تواند هر وقت بخواهد از اذن خود رجوع کند مگر‌اینکه مانع قانونی موجود باشد. کسی که در ملک دیگری حق ارتفاق دارد نمی‌تواند مانع از تقسیم آن ملک بشود ولی بعد از تقسیم حق مزبور بحال خود باقی میماند.هرگاه حصه بعضی از شرکاء مجرای آب یا محل عبور حصه شریک دیگر باشد بعد از تقسیم حق مجری یا عبور ساقط نمی‌شود مگر‌اینکه سقوط آن شرط شده باشد. حق انتفاع از اشیاء غیر منقول مثل حق عمری و سکنی و هم‌چنین حق ارتفاق نسبت به ملک غیر از قبیل حق‌العبور و حق‌المجری و‌دعاوی راجع به اموال غیر منقول از قبیل تقاضای خلع ید و امثال آن تابع اموال غیرمنقول است.
