آیا برای قصاص باید دیه داد؟
آیا برای قصاص باید دیه داد؟
قصاص چیست؟ قصاص چه تفاوتی با اعدام می کند؟ شرایط قصاص چیست؟ برای کدام دسته از مجازات ها از قصاص استفاده می شود؟ مهمترین نکات مربوط به قصاص چیست؟ چه زمانی برای قصاص باید دیه پرداخت کرد؟ آیا برای انجام قصاص باید دیه پرداخت شود؟ مهمترین نکات مربوط به قصاص چیست؟ شرایط پرداخت دیه برای قصاص چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص قصاص چیست؟ میزان دیه برای قصاص چقدر است؟ مبلغ دیه برای انجام قصاص چگونه تعیین می شود؟ مرجع تصمیم گیری کننده در خصوص قصاص کدام نهاد قضایی است؟
قصاص یکی از مجازات های خاص و البته بسیار مهم در قانون کیفری ایران محسوب می شود. در بسیاری از موارد قصاص یا اعدام بر اساس قوانین اسلام تعیین می شود. در واقع قصاص را می توان در دسته مجازات های حدی دانست. بدین ترتیب بعد از صدور حکم اعدام امکان تغییر در آن وجود ندارد.
سوالی که در این مقاله به دنبال پاسخ به آن هستیم این است که آیا برای انجام حکم اعدام نیاز است دیه ای به خانواده قاتل پرداخت شود؟ در چه شرایطی لزوم پرداخت دیه به خانواده قاتل وجود دارد؟ مبلغ دیه چگونه تعیین می شود؟ شرایط پرداخت دیه چیست و در چه موقعیت هایی مورد استفاده قرار می گیرد؟ این ها مهمترین مواردی است که در خصوص اعدام و دیه مربوط به آن باید بدانیم. در ادامه با ما همراه باشید.
قصاص و نگاه به مفاهیم بنیادی آن
در بسیاری از موارد عموم افراد قصاص را برابر با اعدام می دانند. اما باید گفت که قصاص مفهوم کلی تر نسبت به اعدام محسوب می شود. به طور کلی در قانون کیفری امکان قصاص عضو نیز پیش بینی شده است. اما در این جا منظور ما از قصاص همان اعدام است.
بر اساس قانون کیفری تنها در یک حالت امکان اعدام در خصوص جرم قتل وجود دارد. در واقع اگر ثابت شود که قتل به صورت عمدی باشد، اولیای دم می توانند نسبت به قصاص مجرم اقدام کنند. بگذارید کمی بیشتر در این خصوص صحبت کنیم. مسئله ای که وجود دارد این است که برای اثبات جرم در قانون کیفری باید سه رکن مادی، معنوی و قانونی به صورت همزمان اثبات شود. رکن مادی به اثرات منفی و قابل اثبات فعل می پردازد. سلب حیات آسیبی است که به وضوح می توان آن را اثبات کرد. رکن معنوی به نیت و هدف فاعل می پردازد. بر این اساس قتل به شکل عمد، شبه عمد و غیر عمد یا همان خطای محض تقسیم بندی می شود. قتل عمد به حالتی گفته می شود که قاتل عملی را با هدف کشتن فرد انجام می دهد. قتل شبه عمد جرمی است که قاتل کاری را بدون هدف کشتن مقتول انجام می دهد و خطای محض صرفا در حالتی است که فرد ناخواسته باعث مرگ فرد دیگری شود.
همانطور که گفته شد حق قصاص برای اولیای دم تنها زمانی ایجاد می شود که ثابت شود قتل به صورت عمد رخ داده است. نکته دیگر این است که اعدام در این شرایط از جمله مجازات های حدی شناخته می شود. در قانون کیفری به مجازات هایی که توسط اسلام تعیین شده باشد مجازات حدی گفته می شود. این مجازات ها غیر قابل تغییر یا کاهش است. همین مسئله می تواند یکی از سختی های کار وکیل کیفری در این حوزه باشد. در مقابل این، قانون از مجازات تعزیری نیز استفاده کرده است که شرایط خاص خودش را دارد. در ادامه سعی می کنم بیشتر در این خصوص صحبت کنیم.
شرایط پرداخت دیه در قصاص
قصاص یک حق برای اولیای دم محسوب می شود. در کلام ساده تر با اثبات عمدی بودن قتل این حق به اولیای دم داده می شود تا بتوانند از حق اعدام خود استفاده کنند. بدین ترتیب با وجود این که دادگاه این حق را صادر می کند، اما همچنان همه چیز در اختیار اولیای دم است که بخواهد یا نخواهد فرد اعدام شود. همین موضوع باعث شده است تا مسئله ای تحت عنوان دیه برای اعدام مطرح شود.
در واقع اساس و اصل اعدام این است که جانی در برابر جان گرفته شده، گرفته شود. بنابراین زمانی عدالت برقرار می شود که یک جان در برابر یک جان دیگر گرفته شود. بر این اساس سه حالت می توان متصور شد که برای اعدام نیاز به پرداخت دیه از سمت اولیای دم وجود دارد.
حالت اول که بسیار هم مطرح است این است که قاتل مرد و مقتول زن باشد. در واقع در صورت نابرابری دیه میان قاتل و مقتول، اولیای دم باید تفاوت دیه را به خانواده قاتل پرداخت کنند. با توجه به این که دیه زن در قانون نصف دیه مرد در نظر گرفته شده است می توان گفت برای اعدام قاتل ( مرد ) نیاز است خانواده مقتول نیمی از دیه را به خانواده قاتل پرداخت کنند.
حالت دیگر این است که اگر در یک قتل فرد دو قاتل وجود داشته باشد و هر دو به مجازات قصاص محکوم شده باشند، اولیای دم برای اعدام هر دو این ها باید یک دیه انسان کامل را به مجموع دو نفر پرداخت کند. حالت سوم این است که اگر تعداد اولیای دم بیش از یک نفر باشد و برخی از این افراد بخواهند که از قاتل دیه بگیرند و سایرین به دنبال اعدام باشند، کسانی که اعدام قاتل را بخواهند باید تفاوت دیه آن را پرداخت نمایند.
این ها مواردی است که برای استفاده از اعدام نیاز به پرداخت دیه دارد. البته این شرایط و اثبات آن در دادگاه همچنین نحوه پرداخت دیه و تعیین میزان آن همواره سختی ها و پیچیدگی های خاصی دارد. از این رو پیشنهاد می کنیم در این مسیر حتما از یک وکیل کیفری تهران یا شهرستان با تجربه و مجرب استفاده کنید. در واقع مسئله ای که وجود دارد این است که قانون همواره مسیرهایی دارد که می تواند فرد را سریع تر به مقصد برساند. اما شناخت این مسیر و استفاده از آن نیاز به تجربه هایی دارد که طی سال ها ممکن است به دست بیاید. از این رو حتما در این خصوص از یک وکیل یا مشاور کیفری با تجربه کمک بگیرید.
