آشنایی با شرایط فسخ نکاح

آشنایی با شرایط فسخ نکاح

شرایط فسخ نکاح

آشنایی با شرایط فسخ نکاح

فسخ نکاح، به معنای از بین بردن رابطه حقوقی و اخلاقی است که به واسطه عقد بین زوجین، صورت می‌گیرد. در ادامه این مقاله قصد داریم، به تعریف  نکاح و انواع آن، همچنین شرایط فسخ نکاح و توضیح هر مورد آن بپردازیم:

نکاح، همان رابطه اخلاقی و حقوقی است که توسط عقد، به زن و شوهر حق تشکیل زندگی و خانواده می‌دهد. نکاح، به دو گروه عمده دائم و موقت تقسیم می‌شود.

فسخ نکاح چیست؟

فسخ نکاح یا به بیان عامیانه همان فسخ ازدواج، سبب منحل شدن عقد بین زن و شوهر می‌شود که ممکن است منجر به آسیب شدید روحی و اختلال در زندگی عادی طرفین شود. اما سوال اصلی این است که شرایط فسخ نکاح کدام‌اند؟

شرایط فسخ نکاح

همانطور که در بالا گفتیم؛ فسخ نکاح، برای هر یک از زوجین زن یا مرد شرایطی دارد که باید از آنها آگاه باشند وجود عیوب، در هر یک از طرفین، یکی از شرایط فسخ نکاح بشمار می‌رود و همسر می‌تواند یک طرفه و بدون رضایت طرف دیگر، ازدواجشان را فسخ کند. برخی از این عیوب مختص مردان و برخی به زنان اختصاص دارد. اما برخی عیوب نیز مشترک است مانند:

جنون

جنون، یکی از شرایط فسخ نکاح به شمار می‌رود. اگر زن یا مرد به جنون دچار شده باشند، طرف دیگر می‌تواند نکاح را فسخ کند. البته اینکه تشخیص دهیم فرد واقعا به جنون دچار شده باشد یا بیماری روحی، کار متخصصانی است که دادگاه مشخص می‌کند.

شرایط فسخ نکاح

جنون به دو حالت دوره‌ای و دائمی تقسیم می‌شود.

در جنون دائمی که از شرایط فسخ نکاح محسوب می‌شود، فرد دائما به حالت جنون دچار است.

در جنون ادواری یا دوره‌ای، حال فرد پایدار نیست و یک مدت حالش خوب است و مدتی بعد دچار جنون می‌شود. این مورد در گروه شرایط فسخ نکاح قرار نمی‌گیرد.

همانطور که گفتیم، داشتن جنون، برای مرد و زن، از جمله شرایط فسخ نکاح محسوب می‌شود. اما بین این دو تفاوت‌هایی نیز وجود دارد.

بطور مثال شوهر چه قبل ازدواج، چه بعد از آن، دچار جنون شده باشد، زن اجازه فسخ دارد. اما جنون زن تنها زمانی شرایط فسخ نکاح را برای مرد فراهم می‌آورد که در حال عقد زن دچار جنون باشد؛ یعنی اگر زن بعد از عقد دیوانه شده باشد، به شوهر حق فسخ داده نمی‌شود.

در هر صورت، هر دوی زن و مرد در صورتی حق فسخ نکاح را دارند، که در حین عقد از جنون وی آگاهی نداشته باشند. یعنی در صورتی که با دانستن و پذیرفتن این موضوع با وی ازدواج کرده باشند، دیگر حق فسخ نکاح را ندارند.

عیب‌های مخصوص زن و مرد

بالاتر راجع به شرایط فسخ نکاح و عیوب اختصاصی زن و مرد صحبت شد. در این بخش قصد داریم بیشتر به این عیوب بپردازیم که عیوب مختص مردان و زنان کدام است.

قوانین فسخ نکاح

عیوب ویژه مردان

عیوب ویژه مردان، در صورتی شرایط فسخ نکاح را شامل می‌شود که منحصر به بیماری‌هایی باشد که توان برقراری رابطه زناشویی با همسر را از بین برده باشد.

در ماده 1122 قانون مدنی، تمام عیوب منحصر به مرد، که به همسرش، توانایی فسخ نکاح می‌دهد به تفصیل شرح داده شده است. 

به اختصار این عیوب شامل: خصاء و عنن می‌شود.

عیوب ویژه زنان

برخی عیوب ویژه زنان که شرایط فسخ نکاح را به مرد می‌دهد عبارت‌اند از:

خوره یا جذام.

نابينايي در دو چشم.

زمین‌گیر شدن.

برص (بيماري پوستي‏ که در اثر آن لکه‏هاي بزرگ سفيد و سياه در بدن پديد مي‏آيد)

نکته‌ای که در این موارد وجود دارد، این است که این موارد در صورتی می‌تواند حق فسخ را برای مرد به دنبال داشته باشد که در هنگام عقد وجود داشته باشد و مرد از آنها آگاهی نداشته باشد. در غیر این صورت اگر پس از عقد، زن به یکی از عیوب بالا دچار شود، حتی اگر قبل از نزدیکی باشد، مرد حق فسخ نکاح را ندارد.

فریبکاری

فریبکاری، مورد دیگری است که از جمله شرایط فسخ نکاح بشمار می‌رود. از فریبکاری، به اصطلاح به عنوان تدلیس هم نام برده می‌شود. در کل، به معنای این است که فرد کلک زده باشد و صفت‌هایی داشته باشد که آنها را مخفی کرده باشد یا به خود صفت‌های نسبت داده باشد که آنها را نداشته باشد. تصور کنید با فردی ازدواج کرده‌اید که به دروغ گفته است فلان مدرک و فلان تحصیلات عالی را داراست. اما پس از ازدواج، متوجه می‌شوید که همه باورهای شما درباره وی، اشتباه از آب درآمده است. در چنین موردی، فرد حق فسخ نکاح را داراست و تفاوتی نمی‌کند که این صفات دروغین در متن عقد ذکر شده باشد یا خیر.

تخلف از شرط صفت

به آخرین مورد از شرایط فسخ نکاح می‌پردازیم. شرط صفت، به این معنا است که فرد خود را صاحب صفاتی می‌داند که در واقع فاقد آنهاست.

تخلف از شرط صفت با تدلیس تفاوت دارد. در تدلیس فرد قصد فریب همسرش را دارد و آگاهانه برای صورت گرفتن ازدواج دروغ می‌گوید اما در تخلف از شرط صفت این کار، آگاهانه نیست و فرد، نیت سوء استفاده ندارد.

در صورت فسخ ازدواج تکلیف مهریه چیست؟

پس از خواندن مطالب بالا، حتما برایتان سوال پیش آمده که تکلیف مهریه چه می‌شود؟

اگر یکی از طرفین، شرایط فسخ نکاح را دارا بود، طبق قانون، اگر فسخ، قبل از زندگی زناشویی انجام گیرد، به زن مهریه‌ای تعلق نمی‌گیرد. اما در حالتی که دلیل فسخ نکاح، عنن مرد یا همان ناتوانی جنسی باشد با وجود فسخ یک طرفه، همسر نصف مهریه را دریافت خواهد کرد.

در غیر اینصورت، به جز حالتی که مرد به دلیل تدلیس زن، نکاح را فسخ کرده باشد، زن مهریه خود را کامل دریافت می‌کند.

فسخ نکاح را ثبت کنید

همانطور که متوجه شدید فسخ نکاح، امری یک طرفه است. در اصل برای انجام این کار بر خلاف طلاق، به تشریفات خاصی نیاز ندارد. تنها با گفتن لفظ و یا عملی که به انجام آن دلالت داشته باشد، صورت می‌گیرد. اما بهرحال صدور حکم از سمت دادگاه و ثبت آن واجب و ضروری است. عدم ثبت فسخ نکاح به صورت رسمی، سبب جریمه نقدی درجه پنج متخلف و همچنین حبس تعزیری درجه هفت وی می‌شود.