نحله و اجرت المثل و تفاوت آنها

نحله و اجرت المثل و تفاوت آنها

نحله و اجرت المثل و تفاوت آنها

از جمله حقوقی که در هنگام طلاق به زنان تعلق می‌گیرد و به حقوق خانواده مربوط است و جدای از مهریه و نفقه می‌باشد ، اجرت المثل و نحله است که دارای شرایط خاصی می‌باشد. از جمله حقوق اسلام برای زنان این است که مرد در صورتی می‌تواند زن را طلاق بدهد که تمام حق و حقوق همسر را پرداخت کند و هرچه تعداد سال های زندگی زن و مرد بیشتر باشد این حقوق هم زیادتر می‎‌شود که اجرت المثل یکی از این حقوق است.

• 

اجرت المثل چیست ؟

اجرت المثل یعنی مبلغی که میزان آن را دادگاه معین می‌کند و با توجه به یکسری شرایط به زن از طرف مرد تعلق می‌گیرد. یعنی اینکه اجرت کار هایی که یک زن در خانه شوهر انجام داده ، در صورتی که این کار ها وظیفه شرعی او نمی‌باشد ، اما به خاطر مهر و عاطفه زن آنها را در خانه مرد انجام می‌دهد مثل خانه داری و تربیت فرزندان. در این قانون مرد باید اجرت المثل کار هایی که زن در خانه او انجام داده را به زن پرداخت کند. در صورتی که طلاق از طرف زن نباشد و تقاضای طلاق هم به خاطر انجام وظایف زن و اخلاق و رفتار او نباشد دادگاه این‌گونه عمل می‌کند که : اگر در دادگاه ثابت شود که زن کار هایی را که از لحاظ شرعی وظیفه او نبوده را به دستور مرد انجام داده باشد ، دادگاه با توجه به نظر کارشناسی ، فرد را ملزم به پرداخت اجرت المثل می‌کند. اگر زن نتواند ثابت کند ، با توجه به سال های زندگی مشترک و نوع کار های انجام شده توسط زن در خانه مرد و همچنین وسع مالی مرد دادگاه مبلغی را از طریق نحله برای زن معلوم می‌کند که اجرت المثل جنبه قانونی دارد.

عدم امکان مطالبه اجرت المثل :

در صورتی که شرایط گرفتن اجرت المثل وجود نداشته باشد می‌توان درخواست نحله کرد.

مرد تقاضای طلاق کند. اگر زن خواهان طلاق باشد نحله و اجرت المثل به او تعلق نمی‌گیرد. همچنین زمانی که مرد تقاضای طلاق کند و ثابت کند که طلاق برای عدم انجام و وظایف همسری و سوء اخلاق و رفتار زن است باز هم زن نمی‌تواند مطالبه اجرت المثل کند و با توجه به ماده 336 قانون مدنی و تبصره های موجود در آن می‌توان تقاضای اجرت المثل کرد.

• 

جایگاه حقوقی اجرت المثل :

ماده قانون مقررات مربوط به طلاق دارای 7 تبصره می‌باشد که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است و به این صورت است که پس از طلاق بنا به درخواست زن برای گرفتن حق الزحمه کار هایی که قانونا وظیفه او نبوده اقدام می‌کند و اگر ضمن عقد شرایطی لحاظ شده باشد طبق آن عمل می‌شود و در غیر این صورت اگر طلاق از طرف زن نباشد به این صورت عمل می‌شود که اگر زن کار هایی را که بر عهده او نبوده و بنا به درخواست مرد انجام داده است را به دادگاه ثابت کند ، دادگاه می‌تواند اجرت المثل آنها را تعیین و به زن پرداخت کند. دیگر اینکه با توجه به تعداد سال های زندگی مشترک و با توجه به نوع کار هایی که زن در خانه مرد انجام داده و با توجه به وسع مالی مرد دادگاه مبلغی را به عنوان نحله برای زن مشخص می‌کند.

نحله چیست ؟ ‌

معنی لغوی  نحله بخشش است و یک هدیه برای زن به حساب می‌آید. نحله به عهده مرد می‌باشد و نمی‌تواند آن را پرداخت نکند. مطابق دین اسلام وظیفه زن تمکین و تربیت فرزندان می‌باشد و هیچ وظیفه‌ای در امور مربوط به خانه و شیر دادن به فرزندان را ندارد ، و اگر مرد بخواهد که زن را طلاق بدهد باید دستمزد زن در قبال این فعالیت ها را پرداخت کند. نحله از جمله حقوق زنان در طلاق می‌باشد که طی شرایط خاص به زن تعلق می‌گیرد.

در چه صورت نحله پرداخت می‌شود ؟

نکته مهم در پرداخت نحله این است که در شرایط خاصی این حق به زن تعلق می‌گیرد. در صورتی که زن بخواهد طلاق بگیرد که دادگاه اجرت المثل و نحله را برای او در نظر نمی‌گیرد و مرد هم وظیفه پرداخت او را ندارد و این حق زمانی به زن تعلق می‌گیرد که مرد بدون هیچ دلیل موجهی زندگی را رها کند و یا زن را طلاق دهد. زن در زمان زندگی مشترک نمی‌تواند از مرد چنین حقی را طلب کند. در صورت پرداخت ، دادگاه طبق سال هایی که زن زندگی کرده و کار هایی که انجام داده و قدرت مالی مرد و همچنین شغل آنها مقدار  نحله را مشخص می‌کند.  تعلق گرفتن نحله به زن مثل تعلق گرفتن اجرت المثل وابسته به این است که مرد تقاضای طلاق کند.

• 

نحوه دریافت نحله :

برای دریافت نحله و اجرت المثل ، زن در دادگاه محل سکونت خود می‌تواند اقدام کند. بعد از دادخواست ، دادگاه جلسه‌ای برای زن و مرد تعیین می‌کند و آنها را دعوت به جلسه می‌کند. اگر زن ثابت کند که مرد او را وادار به انجام کاری که وظیفه شرعی او نبوده ، کرده است نحله به او تعلق می‌گیرد. اصل قانون بر این است که انجام هر کاری مساوی با دریافت اجرت است به همین علت زنان در قبال کار هایی که انجام می‌دهند مستحق گرفتن اجرت این کار ها می‌باشند. 

تفاوت نحله و اجرت المثل :

در اجرت المثل وضعیت مالی مرد ملاک تعیین مبلغ نیست بلکه با توجه به نظر کارشناسی حق الزحمه زن در امور خانه داری معلوم می‌شود ولی در نحله با توجه به وضعیت مالی مرد و زحمات زن ، یک مبلغ تحت عنوان نحله معلوم می‌شود و در نحله احتیاج به نظر کارشناسی نیست و فقط قاضی باد در وضع مالی مرد تحقیق کند تا بتواند مبلغ مناسبی را با توجه به زحمات زن تعیین کند. از نظر قانونی در صورتی نحله به زن تعلق می‌گیرد که اجرت المثل تعلق نگرفته باشد. تعلق گرفتن یکی از این دو نوع مشروط بر این است که مرد خواهان طلاق باشد. اگر زن وظایف خود را در خانه انجام بدهد ولی مرد به هر علتی بخواهد او را طلاق دهد، اجرت المثل به او می‌رسد. اما نحله یک جور بخشش است که از طرف مرد است که عوضی در برابر آن نیست و بهتر است که در زمان طلاق به زن برسد.